Summary
Samenvatting - Historiografie van de kunstwetenschappen: volledig
- Course
- Institution
Samenvatting met lesnotities, kleurrijk en met afbeeldingen. Ik haalde hierdoor een 16/20
[Show more]
1 review
By: melaniehellemans • 3 months ago
Seller
Followcharlinecasier
Reviews received
Content preview
HISTORIOGRAFIE VAN DEKUNSTWETENSCHAPPEN: INLEIDING
Teksten lezen (wordt gecheckt op het examen), leerstof = syllabus
Bv tekstje van Hegel = in welke redenering past dit? Vanwaar komt die gedachte vandaan? Manier van denken;
citaat uit de tekst: in welke context of gedachtegang hoort dat thuis? Wat bedoeld hij precies,…
1. HISTORIOGRAFIE VAN DE KUNSTWETENSCHAPPEN: INLEIDING EN SITUERING VAN HET
VAKGEBIED
Historiografie is de studie van de geschiedschrijving op zichzelf, of de geschiedenis van de geschiedschrijving
− Historiografie als bijzondere discipline binnen de geschiedenis: de geschiedenis van de geschiedenis
− Wat is bijzonder aan de geschiedenis van de kunsten?
o Klopt het wat men allemaal zegt? Waarop zijn die redeneringen gebaseerd?
o Hoe ervaren mensen zaken? Bv bij schilderijen van de 15de eeuw? Kiezen we de resultaten
van Hegel of de neurologie?
De geschiedschrijving is meer dan een verzameling van feiten, hun rangschikking in een chronologische
volgorde en het zoeken naar de historische connecties tussen de feiten
Historiografie als discipline wil een antwoord geven op het besef dat geen enkele vorm van geschiedschrijving
volkomen objectief kan zijn!!! => dus: niet alle resultaten zijn blindelings te vertrouwen
Hoe beter we begrijpen wat we doen, hoe meer ruimte er kan komen voor alternatieven! Zoals elke
menselijke activiteit is ook intellectueel werk onderhevig aan routines of vastgelegde praktijken die niet
altijd voldoende in vraag worden gesteld of kritisch belicht
Geschiedenis van de kunsten
− Historisch denken over de kunsten heeft een lange voorgeschiedenis, met beroemde voorbeelden uit
de oudheid en renaissance
o De academische kunsthistoricus in zijn moderne vorm kunnen we herkennen omstreeks 1875
▪ Grondleggers: Riegl, Wölfflin, Warburg en Friedländer
− Kunst stelt haar eigen problemen aan de historicus
o Een van die problemen: discussie over de noodzaak van een historische interpretatie van
kunst : moeten we kunst wel in een geschiedenis plaatsen om zinvol te zijn?
▪ Voor hen spreekt kunst voor zichzelf/ eigen interpretatie aan geven
Waarom is het zo bekend? Waarom gaan er zoveel mensen naartoe?
OF bv Vermeer in Amsterdam (aankleding van het museum is niet
nodig, enkel de 28 schilderijen, 2 maanden zijn reeds uitverkocht)
pag. 1
, − Geschiedkundig onderzoek bestaat uit:
o Opzoeken van feiten, via bronnen (geschreven of ongeschreven, bv. voorwerpen)
o Ordenen van feiten in een chronologisch verband
o Zoeken naar de samenhang tussen de historische feiten
o Interpretatie van die samenhang => kan nooit volledig objectief zijn!
− Historiografie onderzoekt de systemen van interpretatie op hun eigen grond:
o Het debat gaat over de geldigheid van de interpretatiesystemen
David Carrier:
"De kunsthistoricus hoeft gebeurtenissen uit het verleden niet te herscheppen, want wat wij ervaren is precies
dat artefact dat de kunstenaar zelf heeft gemaakt. Als ik kijk naar Artemisia Gentileschi's Zelfportret als
Allegorie van de Schilderkunst, Berthe Morisot's Portret van Cornélie Morisot en Edma Pontillon, of Agnes
Martin's abstracte meesterwerken. Pontillon, of de abstracte meesterwerken van Agnes Martin uit de jaren
tachtig, wat heb ik dan aan geschiedenis? Ik kan zelf zien wat zij gemaakt hebben; Ik ben direct aanwezig voor
de oppervlakken die zij schilderden."
− Eerste indruk, maar als je meer te weten komt (bv het gaat over de allegorie van schilderkunst), dan ga
je nog dieper kijken/ zaken herkennen
Kunstwerken blijven een impact hebben op de mens => we kunnen door een kunstwerk emotioneel worden,
enthousiast, onverschillig, ontroerd of onbewogen
− Het standpunt van de beschouwer is niet weg te denken uit onze omgang met kunst
− We houden van kunst omdat zij ons raakt
− PAS OP: te veel analyse, te veel duiding zou die spontane indruk kunnen verstoren…
Waarom wordt geschiedschrijving dan gekoppeld aan de kunsten? Kunst wordt nu eenmaal gemaakt in een
historisch proces. Zoals elk aspect van het menselijke leven
De historische studie van de kunsten en muziek = onlosmakelijk verbonden met de geesteswetenschappen: de
studie van de menselijke creativiteit in al zijn facetten
− Als onderdeel van de geesteswetenschappen hebben kunst-, theater-, en muziekgeschiedenis een
bredere doelstelling dan de loutere verzameling van historische informatie
o Ze beschouwen het maken en ontvangen van kunst als een wezenlijk onderdeel van de
werking van de menselijke geest
o Kunstwerken zeggen ons iets over hoe mensen denken, met hun omgeving omgaan,…
o ≠ Wat wij onderzoeken ; wij zijn bezig met expressievormen die niet zomaar altijd in woorden
omgezet kunnen worden ; we behoren wel tot letteren en wijsbegeerte = communicatie-act
(even lang gelezen en geleerd) proces van communicatie (KW als vorm van communicatie)
− Geschiedenis is niet de enige kunstwetenschappelijke discipline
− Kunsttheorie, systematische musicologie
− Geschiedenis van de kunsten maakt deel uit van “Liberal Arts”, of geesteswetenschappen
− Geesteswetenschappen staat niet gelijk aan menswetenschappen
− Studie van de menselijke creativiteit, hoe de menselijke geest werkt en tot creatieve resultaten komt
− Historische dimensie is inherent in de studie van de creativiteit
pag. 2
, − Alle denken, alle creativiteit gebeurt in een historische context: relatie tot de omgeving, kunst ontstaat
in diverse vormen van wisselwerking
De definitie van geesteswetenschappen : Roger Scruton
Filosoof Scruton onderscheidt geesteswetenschappen van menswetenschappen
− Geesteswetenschappen: zijn wetenschappen, die zich bezighouden met de geestesproducten van de
mens: talen, zowel de linguïstiek als de studie van elke taal, geschiedenis, filosofie,
muziekwetenschap, literatuurwetenschap, cultuurwetenschappen, kunstgeschiedenis, en theologie
(info van online) – misschien wat mensen teweegbrengen van bv kunstvormen
o Kennis van de wereld vanuit een objectief standpunt, verkregen door objectieve
wetenschappelijke methoden
− Menswetenschappen: wetenschappen die zich met de mens als psychisch en sociaal wezen
bezighouden – misschien hoe de mens in mekaar zit, meer psychisch
o Kennis die uitgaat van het intermenselijke karakter (relaties van mensen onderling) van
menselijke cultuur
De cruciale bijdrage van de kunst-, theater-, en muziekgeschiedenis tot geesteswetenschappen is de
definitie van wat het visuele beeld, de theatrale of muzikale performance precies toevoegen aan de
menselijke kennis en ervaring. Beeld, geluid en gebaar zijn vormen van expressie en communicatie
Je kan wetenschap zien als exacte wetenschap dat uitgaat van een totale objectiviteit (archimedisch standpunt)
of wetenschap als kennis, intuïtie,…
Volledig objectieve standpunt, je kan er naar streven en dat is ook haalbaar (bv chemische verbindingen); maar
niet als het gaat over het uitwisselen van ideeën (subjectief, we zitten daar midden in; bv gevoel van
verliefdheid)
− Centrale vraagstelling: wat dragen de kunsten bij tot de ontwikkeling van menselijke kennis en
ervaring?
o Wat draagt kunst bij tot vermeerdering van kennis? (Wat komen die kunsten daarin doen?;
dragen zij weldegelijk iets bij?)
− Verschil tussen kunst en andere cultuuruitingen: het esthetische - de artistieke waarde - blijft een
centrale vraag. De invulling van wat esthetische waarde zou zijn blijft betwistbaar, maar aan de vraag
valt niet te ontkomen.
o Cultuuruitingen, bv science fiction films
− Verschil tussen kunstgeschiedenis en cultural studies: impact van iconische kunstwerken tegenover de
betekenis van de objecten waarmee we ons leven vormgeven
− Hoge kunst? Lage kunst?
Kunst op zich is een domein van de menselijke expressie die te maken heeft/ thematiseert wat
belangrijk wordt geacht (bv natuur), die te maken hebben met belangrijke waarden/wereldbeelden
die in de maatschappij leven
pag. 3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller charlinecasier. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.32. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
66579 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now