College aantekeningen – Algemene
Rechtswetenschappen 1
Week 1
Wat is recht?
Recht is taal
Discursieve grootheid
Dynamisch
- Ars boni et aequi (Celsus)
- De voorschrifen van het recht zijn: eerlijk leven, een ander niet scharen, en ten derde
een ieder het zijne toebedelen. (Ulpianus)
- Het recht dat zijn regeltjes die ertoe dienen dat de een zijn vrijheid en zijn ander zijn
vrijheid met een algemene wet met elkaar in overeenstemming zijn te brengen. (Kant)
1. Orestes
Oresteia, wraak na wraak na wraak?
Ius talionis -> oog om oog, tand om tand
Rechtbank
Welwillendheid, legitmiteit -> hoe bereik je een soort acceptategraad?
Mediaton (vrijwillig) – arbitrage (vrijwillig, maar zijn oordeel is bindend) – formele
rechtspraak
2. Leviathan
Homo homini lupus
Natuurlijke toestand, oorlog van allen tegen allen
Sociaal contract
Macht naar soeverein met geweldsmonopolie
Locke
Legaliteitsbeginsel + grondrechten
Rousseau
Volkssoevereiniteit
3. Antgone
Hoger recht dan wetenrecht?
Mag/moet je soms ongehoorzaam zijn?
Radbruch
Positef recht moet wijken voor gerechtgheid als strijd tussen wet en gerechtgheid
zo ondraaglijk is dat wet ‘unrichtges Recht’ is
Geen straf als die niet bestond op moment van daad.
Rechtszekerheid v. rechtvaardigheid
Conclusie -> wat is recht?
Taal, dus context
En dus ook: tegenspraak
Retoriek
, Wat is recht?
Dubbele betekenis
Objectef recht: law
- Hiërarchisch geordende gedragsregels voor natuurlijke personen en rechtspersonen
- Synoniem: positef recht
Subjectef recht: right
- Aan persoon toekomend recht, bevoegdheid
Begrippen:
- Vermogen
- Verbintenis
o Overeenkomst
o Nakoming
- Onrechtmatge daad
- Goederen
o Zaken
o eigendom
Publiekrecht
Algemeen belang
- overheid en haar organen -> Staatsrecht
- overheid en haar burgers -> bestuursrecht
Bestuursrecht
recht van, voor en tegen overheidsbestur
Van (vergunning, subsidie)
Voor (wet, recht) (geschreven en ongeschreven)
Tegen (rechtsbescherming) (bezwaar en beroep)
eenzijdigheid
Tuchtrecht
Doel
Functoneren beroepsgroep, algemeen belang
Advocaten
o Hof van discipline
Notarissen
o Notariskamer
Trias politcia
Machtenscheiding + checks & balances
o Wetgever – bestuur – rechterlijke macht.
o Toezicht en evenwicht
Montesquieu
De l’esprit des lois
o Reacte op despotsme
o Machtenscheiding, checks & balances
o Rol van rechter
, Legisme -> rechters
mogen alleen maar de weten uitspreken.
Recht = wet
Machtenscheiding in NL
1. Drie machten
2. Decentralisate wetgeving en bestuur
Territoriaal
o Provincie, gemeente
o Autonomie vs. Medebewind
Functoneel
o Waterschap
Rechterlijk emacht
Geschil (contenteus): vonnis/arrest
Geen geschil (voluntair): beschikking.
Rechter niet tot wetgeving bevoegd.
Parlementaire democrate
A) Volksvertegenwoordiging
1e kamer, 2e kamer
Art. 4 GW
o Kieswet
18 jr. & NL
Gemeente
Referndum
B) Rechtsstaat
Overheid houdt zich aan het recht
o Principe de légalité, rule of law
o Wet, abbb (algemene beginselen van behoorlijk bestuur)
Zorgvuldigheid
vertrouwen
C) Parlementair stelsel
Ministeriële verantwoordelijkheid
Vertrouwensregel -> regering moet het vertrouwen hebben van het parlement.
Tegenwoordig: parlement moet vertrouwen hebben van regering.
o Minister/st.secr./kab. Moet vertrouwen parlement.
Interpellate
Enquête
Procedure wetgeving
a. Wetsvoorstel
b. Raad van State
c. Tweede Kamer
d. Eerste Kamer
e. Bekrachtging, ondertekening, bekendmaking, inwerktreding. (Staatsblad)
Bevoegdheid tot wetgeving
Atribute
o Wet schept bevoegdheid
Delegate
o Overdracht bevoegdheid
Nooit meer dan orgaan zelf heef
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rechten050. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.68. You're not tied to anything after your purchase.