Samenvatting van het boek Politieke Besluitvorming voor het vak Maatschappijwetenschappen. Erg uitgebreid en met handige rijtjes en tabellen waardoor het erg overzichtelijk is. Te gebruiken voor zowel VWO als voor HAVO.
1.1 Hit bigrip politie
In de politcologii kom je het begrip politek in verschillende betekenissen tegen:
-Biliid: maatregelen van ministers en ambtenaren, aanpak van een probleem.
-Staatsinrichtng: geheel van regels waarin is vastgelegd hoe een land bestuurd wordt.
-Handilswijzi: om een doel te bereiken,
-Als een synoniem voor behendig en sluw, hij geef een politek antwoord.
In dit boek is politek: een proces van omzetng van verlangens, wensen en eisen vanuit de
samenleving in bindende besluiten --> hit procis van politiei bisluitvorming (probleemoplossing)
hierin spelen veel actoren een rol. Het is gericht op het oplossen van maatschappelijke problemen.
Vaak verdelingsvraagstukken of problemen rond openbare orde. We verwachten dat de overheid
met een oplossing komt dus noemen we het ook wel een politie probliim: als een situate die een
grote groep mensen ongewenst vindt, die ontstaan is door maatschappelijke ontwikkelingen, die te
maken heef met tegengestelde belangen en die de mensen door overheidsingrijpen veranderd
willen zien. Problemen die aandacht krijgen vormen di publiiei aginda. Door media-aandacht of
bemoeienis van belangengroepen kunnen zij tot politeke problemen worden gemaakt en op de
politie aginda komen. Mit ovirhiidsbiliid: de genomen besluiten van de getrofen maatregelen
van de overheid (alles wat de overheid doet) moet het opgelost worden. De inhoud van de politeke
en maatschappelijke problemen kunnen door de tjd veranderen, het heef te maken hoe de
meerderheid van de bevolking op een bepaald moment denkt.
Defnite van Easton: Hij omschreef het begrip politek als de gezaghebbende toedeling van
waardevolle materiële en immateriële zaken voor een samenleving. (Inkomen, veiligheid, zorg).
-Materiële zaken: virdiling van schaarsi middilin; geld, woningen, zorg, energie.
-Immateriële zaken: virdiling van waardin; vrijheid en gelijkwaardigheid
Gezaghebbende toedeling: politeke besluiten kunnen alleen uitgevoerd worden als er voldoende
steun is niet te veel verzet. Dit kan op een democratsche manier ontstaan maar ook worden
afgedwongen zoals in een dictatuur.
Politie: het besluitvormingsproces over de vraag hoe schaarse middelen verdeeld moeten worden
waarbij de manier van besluiten nemen en de inhoud ervan 'gezag moeten hebben' en daarmee
steun krijgen van een meerderheid van de bevolking.
, 1.2 Di ovirhiid
De overheid moet verschillende meningen tegen elkaar afwegen en vervolgens een beleid bepalen.
Voor een efectef beleid is een nodig dat ze concrete doelen en maatregelen formuleren en zorgen
voor een solide fnanciële onderbouwing, ook moet hij een meerderheid hebben in het parlement.
Collecteve goederen: politek houdt zich bezig met kwestes die voor veel mensen van belang zijn.
Collictivi bilangin, diensten en goidirin: goederen die van algemeen belang geacht worden, die
moeilijk via de markt kunnen worden aangeboden, maar die in principe voor iedereen beschikbaar
zijn. De overheid moet ze vaak in stand houden (wegen, scholen, lantarenpalen). Bij collictivi
diinstin kun je denken aan het leger of verkiezingen. Er bestaat geen direct verband tussen het
gebruik en de kosten, het gaat via belastngen ook al maak je er geen gebruik van. Soms worden deze
taken geprivatseerd maar is de overheid de grootste aandeelhouder, om kwaliteit te verzekeren. Er
is een soort sociaal contract: in ruil voor de diensten van de overheid, betalen de burgers belastng.
Taken van de overheid: eirntaein
-Garanderen van openbare orde en veiligheid (voldoende polite, rechters, ect).
-Het garanderen van mensenrechten
-Onderhouden van goede buitenlandse betrekkingen: EU, NAVO, maar ook met andere landen.
-Scheppen van werkgelegenheid, sociale zekerheid, infrastructuur, goede arbeidsomstandigheden en
goed economisch klimaat
-Zorgen voor welzijn, onderwijs, volksgezondheid, kunst en andere goederen/diensten op sociaal-
cultureel gebied.
Taken verschuiven: Eerst vooral verdedigen van de landsgrenzen en openbare orde, sinds het einde
van de 19e eeuw werd de rol groter: fnanciering onderwijs, aanleg wegen. In de jaren '50/'60 werd
het nog meer uitgebreid: uitkeringen. Aan het einde van de 20e eeuw leek het onbetaalbaar te
worden en de overheid moest zich van wat taken terugtrekken: telefonie, post, treinverkeer, energie
en waterleidingen. Dit leidde tot meer concurrente waardoor de prijzen soms daalden maar ook de
kwaliteit van de dienstverlening en gedwongen ontslagen. Ook groeide de angst dat buitenlandse
investeerders zeggenschap zouden krijgen over bijvoorbeeld onze energie en watervoorziening.
Wie kan de taken in de samenleving het best verrichten?
Libiraal-individualistschi visii Sociaal-collictvistschi visii
Legt de nadruk op individuele vrijheden van mensen en Legt de nadruk op sociaal gelijkheid en daarom moet de
ze willen het takenpakket van de overheid beperken tot overheid kunnen ingrijpen in het sociaaleconomische leven.
alleen het noodzakelijke. Marktwerking en partculier Geen vertrouwen in marktwerking door negateve gevolgen
initatef zijn belangrijk. voor lagere klassen.
, 1.3 Politie in macht
Sinds de RdZVN in 1588 is er een Nederlandse staat:
* overheid beschikt over soevereine macht
*grondgebied is internatonaal erkend
*er is sprake van een bevolking waarover geregeerd word.
* overheid beschikt over het geweldsmonopolie.
Soiviriinitiit: de hoogste macht, het recht om jezelf te besturen.
Macht: het vermogen om het gedrag van anderen, eventueel tegen hun zin, te beïnvloeden.
Politiei macht: vermogen om de politeke besluitvorming te bepalen.
Om je wil op te leggen moet je beschikken over machtsbronnen (weten, bevoegdheden, morele
steun, kennis, geld aantal, charismatsch gezag of een geweldsmonopolie. In een rechtsstaat heef de
overheid een giwildsmonopolii (soms heb je ook de mafa). Als macht word aanvaard noem je het
gizag: mensen accepteren de macht of zeggenschap van anderen als legitem. Bij ons bijvoorbeeld
de overheid die belastng int.
In een dictatuur is de macht in handen van 1 persoon of groep, hier gaat machtsmisbruik
gemakkelijker (Noord-Korea, Sudan). Opposite wordt verbannen en rechters zelf benoemd, politeke
macht wordt niet gecontroleerd. In een democrate hebben politeke bestuurders veel macht maar
het dan nooit 1 persoon of instante zijn. We hebben waarborgen tegen machtsmisbruik. Hierdoor is
1.4 visiis ovir politiei macht
Nederland een rechtsstaat: burgers worden beschermd door machtsmisbruik van de overheid.
Klassieke democrate De wil van het volk. Inwoners partciperen actef in de politeke mening- en besluitvorming.
De politci doen wat het volk wil. Mensen zijn politek gelijkwaardig, hebben zin om gebruik
te maken van actef en passief kiesrecht en hebben gelijke toegang tot een openbaar ambt
of publieke functe. In theorie klopt het, in de praktjk doen mensen het niet vaak.
Representatedemocrate Realistscher. Bevolking geef haar zeggenschap in handen van gekozen politeke
vertegenwoordigers, die nemen de besluiten. Profissionili politci beslissen over
belangrijke maatschappelijke kwestes. Ze voeren niet voortdurend de wil van het volk uit,
maar willen het ook weer goed doen bij verkiezingen. Strijd tussen de politci en de gunst
van de kiezers. De enige politeke macht van de burgers is zijn stem uitbrengen.
Pluralistsche democrate Diversiteit in de samenleving. Verschillende groepen burgers vertegenwoordigen hun
eigen belangen. Dat doen ze ook via maatschappilijei organisatis (kerk, pressie,
belangengroepen). De politeke macht is niet alleen verdeeld tussen burger en politci
maar over meer politeke actoren. Deze actoren spelen een rol in het proces van politeke
besluitvorming. De sterkte is afankelijk van de machtsbronnen.
Elitetheorie Elite die sleutelposites innemen op sociaaleconomisch en politek terrein. Hierdoor
kunnen ze alle politeke macht naar zich toetrekken. (Generaals, directeuren,
zorgverzekeraars, banken). Politci zijn hier niet tegenop gewassen. Volgens C. Wright Mills
(socioloog, 1916-1962), die onderzoek deed naar de macht van het Militair Industrieel
Complex (vermenging van politek, legertop en wapenindustrie), worden belangrijke
beslissingen buiten het parlement genomen. Parlementariërs zijn een speelbal in de
handen van militairi instillingin in groti industriiën, deze 'trekken aan de touwtjes'
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisaveldhuis64. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.73. You're not tied to anything after your purchase.
