Deze samenvatting is de weg naar een voldoende voor de module vondsten in context. Er kunnen spellingsfouten in zitten maar inhoudelijk klopt de theorie wel. Succes met leren!
1. De student ken de eigenschappen van de verschillende archeologische
materiaalcategorieën en kan vondsten indelen op (ABR) vondstcategorie en periode.
De eigenschappen van vondsten:
1. Grondstof (=vondstcategorie)
2. Ontwerp, vorm of eigenschappen (=voorwerp)
3. Gebruikssporen (=toepassing)
Keramiek (Anorganisch)
Keramiek is gemaakt van klei.
Eigenschappen:
- Keramiek neemt gemakkelijk vorm aan
- Keramiek is vormvast als er magering aan toe word gevoegd
- De vorm word goed vast gezet als de keramiek verhit word
- Keramiek is breekbaar en slecht herbruikbaar, dus: veel vondsten
Soms word keramiek hergebruikt als bestrating, ophoging of magering.
Er zijn verschillende soorten keramiek door variatie in:
- Grondstoffen
- Maakwijze (gedraaid of zelf gevormd?)
- Bakwijze (hard of zacht)
- Versiering (glazuur of vormpjes)
- Etc.
Keramiek word gemaakt met de hand, gedraaid, gegoten en/of versiert. Als glazuur bij keramiek word
toegevoegd is de pot water en smaakdicht.
Ontwikkeling:
Periode: Bakwijze: Eigenschappen:
Prehistorie Zacht gebakken Breekbaar, poreus = koelt goed
Romeinse Tijd Harder gebakken Steviger, waterdicht, niet hitte bestendig
Nieuwe Tijd Zeer hard gebakken Nog steviger, waterdicht en hitte bestendig
Functie:
- Keramiek is voor het alledaagse gebruik, voor het koken, eten, serveren, opslag, urn voor in
het graf.
- Keramiek is ook een decoratiestuk, bijv. een pronkstuk of een symbolisch voorwerp
1
,Leerdoelen Vondsten in context
Glas (Anorganisch)
Glas is gebakken zand dat resulteert in een doorzichtige harde stof.
Eigenschappen:
- Glas is makkelijk te (mal)blazen of (mal)gieten
- Glas is doorzichtig en makkelijk te kleuren (Glas in lood)
- Glas is breekbaar
- Niet hitte bestendig
- Glas is makkelijk her te gebruiken
- Glas vergaat in de grond (glasziekte)>> Daarom minder vondsten
- Goed opslag medium: Groen glas houd het zonlicht tegen = inhoud beter bewaard
- Glas is sierlijk, heeft veel ontwerpmogelijkheden (fijn tot grof)
- Glas is een duurder product, pas in de late middeleeuwen voor meer mensen beschikbaar.
Stabiel glas bestaat uit 3 onderdelen:
1. Vooral gesmolten zand
2. Een deel smeltpuntverlagers (soda)
3. Een deel stabilisatoren (voor stabiliteit in de glasopbouw)
➢ Glas word ingeburgerd als doornsnee huisraad (voor opslagen, drinken en schenken)
➢ Wijnflessen
➢ Duurdere containers, bijv. pronkstukken op tafel >> gesprekstarter
2
,Leerdoelen Vondsten in context
Metaal (Anorganische)
- Wapens
- Sierraden
- Gespen
- Munten
Ruwe metalen worden gewonnen uit erts, daarna bewerkt tot een voorwerp
Eigenschappen:
Metaal vormt vaak een probleemgroep bij archeologisch onderzoek:
- Corrosiegevoelig: Metaal vergaat met verloop van tijd door de inwerking van zuren en
zouten. Vaak resteren alleen gecorrodeerde/onherkenbare fragmenten van voorwerpen.
- Voor corrosie zijn weinig metalen ongevoelig: metaalslakken, lood, edele metalen(goud en
zilver).
- Metaal is recyclebaar, vergankelijk = minder vondsten.
- Metaal is sterk
- Hitte bestendig
- Stijlvast
- Onbreekbaar
- Moeilijker productieproces >> o.a. door specifieke ovens die nodig zijn.
Verschillende soorten metaal:
- IJzer (gebruiksvriendelijk, divers)
- Koper (niet zo sterk)
- Lood (goed toepasbaar, lage smelttemperatuur, makkelijk (in vaste toestand) bewerkwaar)
- Tin (buigzaam, laag smeltpunt, onbreekbaar, hard schuren om vuil te verwijderen, giftig)
- Zilver (edelmetaal, eenvoudig te bewerken)
- Goud (edelmetaal, vrij zacht)
- Brons (koper+tin) (goed te bewerken, taai, redelijk hittebestendig)
- Messing (koper + zink) (koud te smeden, hard en sterk)
Er zijn 2 categorieën metaal vondsten:
1. Gebruiksvoorwerpen >> vingerhoedjes, wapens, etc.
2. Metaalslakken >> Afvalproducten uit het metaalproces
3
, Leerdoelen Vondsten in context
Leer (Organische)
De bewerkte huid van een dier.
Eigenschappen:
- Leer is multifunctioneel: soepel, stevig, elastisch, waterdicht, duurzaam
- Geschikt voor: Kleding, schoenen, tassen/zakken, tenten, geschriften, etc.
- Maar: organisch materiaal vergaat snel! Vooral in een zure bodem.
Leer is te herkennen aan:
1. Leer is donker, gekleurd, soms beschildering is vaak verdwenen
2. Stiksel is verdwenen
3. Droog leer: vervormd, gekrompen, details niet zichtbaar
Leer is interessant omdat:
- Leer was ooit een persoonlijk object van een individu
- Leer word vaak kort gebruikt >> snelle ontwikkeling van mode >> scherpe datering
- Type/functie wijst op status en type arbeid
- (Her)gebruikt/slijtage >> info over rijkdom/armoede of lichamelijke gebreken.
Textiel (Organische vondst)
Textiel is gemaakt van dierlijke/plantaardige vezels:
- Planten: Vlas/hennep
- Dieren: Wol
- Rupsen: Zijde
Eigenschappen:
- Sterk en stuk
- Flexibel en elastisch
- Grof tot fijne weefsels
- Allerlei kleuren
- Makkelijk te vervoeren
Diverse toepassing
- Kleding
- Meubels
- Verpakken
Textiel herkennen >> moeilijk want veel textiel vergaat snel.
- Textiel is donker met verdwenen kleur
- Meestal kleine fragmenten, soms is daarop alleen de afdruk bewaard bijv. in metaal
- De vorm is moeilijk te herkennen
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tymkeremmerts. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.77. You're not tied to anything after your purchase.
