Historische context – Nederland
3.1 Waardoor veranderden de maatschappelijke
verhoudingen in Nederland van 1948 tot 1978?
1. Wat was de economische en sociale situatie van Nederland na de
Tweede wereldoorlog (1939 – 1945)?
Sociale situatie na de Tweede wereldoorlog:
NL was na de Tweede wereldoorlog een verzuilde samenleving. De
verzuilde samenleving ontstond in de eerste helft van de twintigste
eeuw, het kwam voort uit het ontstaan van politiek-
maatschappelijke stromingen en emancipatiebewegingen. Na de
Tweede wereldoorlog was er direct de wens om de vooroorlogse
verzuilde samenleving te breken, maar dat mislukte. Ook na de
Tweede wereldoorlog is er dus eerst een verzuilde samenleving.
Economische situatie na de Tweede wereldoorlog:
Bombardementen en diefstal van de Duitsers hadden de
economische infrastructuur vernietigd. Door oorlogsgeweld waren
veel huizen vernietigd. Er waren weinig woningen/woningnood.
2. Verzuiling
Verzuiling - de verdeling van een samenleving in groepen op
levensbeschouwelijke of sociaaleconomische basis, waarbij de
groepen in
bepaalde
mate van
elkaar zijn
afgeschermd.
Alles werd
geregeld
binnen de
eigen zuil: er
was veel
gezag in
vooral de
katholieke en
protestante
zuilen voor de
priesters en
de dominees.
, 3. Oorzaken van de groei van de Nederlandse economie in de
periode van de wederopbouw:
1. Marshallplan komt op gang 1948.
2. Industrialisatie: staalproductie + chemiebedrijven etc.
3. Wirtschraftwunder: handel met Duitsland werd vergroot.
4. Geleide loonpolitiek -> Rooms-Rode coalities.
5. Aardgasbel Groningen.
Bijpassende ka – De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren
zestig van de 20e eeuw aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele
veranderingsprocessen.
Overheidsbeleid van de Rooms-Rode coalitie
Politieke samenwerking van PvdA (soc-dem) en KVP (katholieken)
tijdens wederopbouwperiode.
- Voerden de geleide loonpolitiek uit.
- Maakten een begin met de opbouw van de verzorgingsstaat.
De samenwerking was lastig, omdat er concurrentie was om de
stem van de arbeiders. De geleide loonpolitiek maakte partijen niet
altijd populair, het leiden tot spanningen in het kabinet.
Willem – vadertje – Drees leidde namens de PvdA 10 jaar de Rooms-
Rode kabinetten.
Internationale verhoudingen
- Koude Oorlog – Nederland ging op in het Westblok.
- Ze ontvingen in 1948 bijvoorbeeld het Marshallhulp (een financieel
hulpprogramma voor de wederopbouw en het economisch herstel
van Europese landen na de oorlog) en werd lid van de NAVO (1949)
(een militair samenwerkingsverband).
- Ook werden ze in 1952 lid van de EGKS (Europese Gemeenschap
voor Kolen en Staal - een Europese internationale organisatie).
Nederland koos de kant van de Amerikanen tijdens de Koude oorlog
tussen de VS en de SU, dat kan je zien aan de acceptatie van het
Marshallplan.
Nederland probeerde in de Eerste- en Tweede wereldoorlog neutraal
te blijven, wat lukte in de Eerste wereldoorlog maar mislukte in de
Tweede wereldoorlog.
, 4. Waarom stimuleerde de Nederlandse overheid in de periode van
wederopbouw emigratie?
De regering bevorderde de emigratie omdat ze Nederland te vol
vonden met negen miljoen inwoners. Door de oorlogsverwoestingen
waren er weinig woningen/woningnood en de regering verwachtte
dat er niet genoeg werk/werkloosheid zou zijn.
5. Hoe was de Nederlandse houding t.o.v. de internationale politiek
na de Tweede wereldoorlog veranderd t.o.v. de periode voor de
Tweede wereldoorlog (neutraal vs. Koude oorlog)?
Voor de Tweede wereldoorlog:
Ka – Vormen van verzet tegen West-Europese imperialisme.
Oorzaken:
- WOI – Meevechten in ruil voor zelfbestuur en verzwakking van
Europese grootmachten.
- Japan liet in 1905 zien dat Aziaten van Europese grootmachten
(Rusland) kunnen winnen.
- President Wilson VS zegt: ieder volk heeft recht op zelfbeschikking.
- Door scholing -> kennismaking met westerse ideeën: nationalisme,
communisme, waarden van vrijheid en gelijkheid.
Na de Tweede wereldoorlog:
Ka – De dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse
hegemonie in de wereld.
Oorzaken:
- WOII – verzwakking van Europa: de Europeanen kunnen niet langer
controle over kolonies behouden.
- Japan verslaat Nederland in Indië, wat leidt tot de verzwakking van
het gezag van de Nederlanders.
- Supermachten VS en SU willen een einde aan kolonialisme maken.
De VS wil voorkomen dat (voormalige) kolonies in handen van de SU
komen (Koude oorlog).
- Tijdens WOII nog meer geschoold in nationalisme of in communisme
(of in beiden).
Ka -> Vormen van verzet tegen West-
Europese imperialisme
Wat willen de mensen die ‘Wij willen niet langer uitgebuit
in verzet komen? worden’ (economie) en we willen
inspraak in het bestuur en
onafhankelijkheid’ (politiek)
Ka -> De dekolonisatie die een eind
maakte aan de westerse hegemonie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jaralarissavarelacabral. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.38. You're not tied to anything after your purchase.