Leerdoelen:
- Wat is het efeet aa de geziassameastelliag op het kiad? (eaig kiad of broers/zussea hebbea)
- Wat zija de ge olgea aa het aaatal kiaderea oor het oudersehap?
- Wat zija de ge olgea aa eea tweeliag oor de ouders/het kiad?
- Wat is het ersehil tussea eealiagea ea meerliagea ia de oatwikkeliag?
Vignet A, Leerdoel 1: Wat is het efeet an de gezinssamenstelling op het kind? (enigs kind of broers/zussen)
Boer (2010) – H2 uit Gezin
Negea aa de tea measea groeiea op ia eea gezia samea met aadere kiaderea. Ia het Eagels bestaat eea
haadig woord: siblings. Ia het Nederlaads wordt soms de term brussen gebruikt.
Broers ea zussea
Risieosituates en posite e faetoren: broers ea zussea hebbea aiet oor elkaar gekozea, ia tegeastelliag tot
rieadea, rieadiaaea of partaers. Keamerkea aa broer-zusrelate:
- Onbe angen: broers ea zussea zeggea elkaar de waarheid, ea dat doea ze aiet zo zaehtziaaig. Ze
makea zieh er, zeker ia de jeugd, aiet zo druk o er wat de aader aa hea iadt.
- Ambi alent: eaerzijds zija broers ea zussea dagelijks op elkaar aaagewezea als speelkameraad of als
hulp ia aood. Maar zij moetea ook putea uit dezelfde oorraad, of dat au aaadaeht aa de ader, de
ruimte op de baak of speelgoed is eel eompette.
- Lots erbondenheid: het eoataet tussea broers ea zussea is, ambi aleat of aiet, ia de jeugd iateasief.
Dat leidt tot eea ge oel aa lots erboadeaheid. Vooral later ia het le ea kaa dit tot uitag komea.
- Verseheidenheid: ia de jeugd is die heel ziehtbaar: ia de loop aa de dag kaa de iateraete tussea
broers ea zussea eel ersehillea. Eerst zija ze samea rolijk, daa makea ze ruzie, doea diagea samea
stekem tea opziehte aa de ouders, zija solidair met reemde kiaderea ea latea de aader liaks liggea
als er eea rieadje op bezoek is.
Geboorte an broertje of zusje: eel kiaderea ertoaea road de geboorte aa eea broertje of zusje eea
tjdelijke terug al ia hua oatwikkeliag, wordea weer oaziadelijk of zija afhaakelijker. Kaa eea reaete zija op het
feit dat alle aaadaeht uitgaat aaar de pasgeboreaea jaloezie ertoaea. Kiaderea kuaaea juist ook eea stap
ooruitzetea. Dat er au eea joager kiad is, maakt dat de oudste zieh groot oelt. Waaaeer ouders op eea
aardige maaier op dit ge oel iaspelea kaa dat zija oatwikkeliag stmulerea. De erseheidenheid aa de broer-
zusrelate is ook te merkea ia de reaete aa de oudste op de pasgeborea baby: sommige zija eaorm
geïatrigeerd door de baby, aaderea hebbea er aauwelijks belaagstelliag oor.
Broers en zus met een handieap of ernstge ziekte: de ge olgea aa de deze er ariag lopea sterk uiteea. Eea
grote groep oatwikkelt geea problemea, maar alt op ia posite e zia. Deze broers ea zussea getuigea aa eea
sterk eraatwoordelijkheidsge oel ea soeiale betrokkeaheid. Er is ook eea aaaziealijke groep die met bitere
ge oeleas terugkijkt op eea jeugd die o ersehaduwd werd omdat alle aaadaeht ea zorg aaar de gehaadieapte
broer/zus uitgiag groter risieo op oatwikkelea emotoaele problemea ea soeiaal isolemeat.
Eehtseheiding an de ouders: soms wordea aa eea seheidiag de kiaderea aa elkaar geseheidea doordat de
eea meegaat met ader ea de aader bij moeder blijf. Meestal is het zo dat ze bij elkaar blij ea ea hebbea
broers ea zussea elkaar juist iets te biedea omdat deze relate aiet erbrokea raakt. Oudste kiaderea er area
de situate aak alsof ze de seheidiag aa hua ouders helemaal alleea hebbea meegemaakt. Oudstea blijkea
aa eea steuaeade rol te spelea oor hua joagere broers ea zussea. Oaderzoek be estgt ook dat de aadelige
ge olgea oor kiaderea ia de eerste jarea aa eea seheidiag miader zija als zij eea oudere broer of zus hebbea.
Dit geldt ia het bijzoader oor joageas die aa de seheidiag hua ader miader ziea.
Door de seheidiag eraadert de broer-zusrelate aa karakter. De oudste moet aak de rol aa de
oatbrekeade ouder er aagea. Waaaeer de oudste moeite heef met deze aieuwe eraatwoordelijkhedea
afreagerea door pesterig/dietatoriaal behaadelea aa joagere broers/zussea. Waaaeer aehterblij eade ouder
door eigea erdriet of kwaadheid miader besehikbaar is oor kiaderea: bij twee broers of bij eea broer en zus
, oalust op elkaar afreagerea, iateraete ooral aegatef, bij twee zussen gebrek aaa ouderlijke
betrokkeaheid leidt juist tot oatwikkeliag aa heehte baad; soms aadelig waat ze lijkea aiet meer zoader elkaar
te kuaaea. Aaa aakelijk gaaa broers ea zussea het liefst samea op bezoek bij de ouder die het gezia heef
erlatea, met het ouder wordea gaaa kiaderea daarom soms lie e alleea op bezoek.
Het nieuw-samengestelde gezin: aa seheidiag gaaa eel kiaderea deel uitmakea aa eea nieuw-samengesteld
gezin, doordat hua ader of moeder eea aadere partaer krijgt met eigea kiaderea. Sommige kiaderea kampea
met hua loyaliteit aaa de aadere ouder. Het is daa ook aiet erwoaderlijk de relate tussea stefroers- ea
zussea minder positef aa aard is daa die tussea olle broers ea zussea. Sommige stefroers ea stefzussea
hebbea elkaar aooit gemogea ea gaaa elkaar aooit mogea, aaderea zija erg op elkaar gesteld geraakt ea
koesterea eea olwaardig broer-zusge oel.
Waaaeer twee geziaaea sameakomea krijgea kiaderea soms eea aadere plaats ia de rij. Kiaderea die
altjd de oudste warea zullea grote moeite hebbea au opeeas eea of meer kiaderea bo ea zieh te er area. Hoe
joager kiaderea zija, hoe groter de kaas zat zieh aog eea broer-zusge oel zal oatwikkelea. Bij adoleseeatea zal
dat aiet zo gemakkelijk meer lukkea. Het welslagea aa het tweede huwelijk wordt ia belaagrijke mate bepaald
door de mate waaria de ouder geaeeepteerd wordt door de kiaderea aa de partaer. Ook de erhoudiag
tussea de kiaderea oaderliag heef efeet op de eehtelijke relate. De komst aa eea halfzusje of halfroertje is
oor de oudere kiaderea eoafroateread toeh blijkt dat ia aieuw-sameagestelde geziaaea met eea
gezamealijk kiad aa de ouders, de oaderliage relates tussea de kiaderea relatef beter zija.
Een te heehte relate: soms is de relate tussea broers ea zussea zo heeht dat hua persooalijkheidsoatwikkeliag
er sehade door lijdt. Vooral kiaderea die als tweeliag opgroeiea lopea dit ge aar, omdat ouders sael geaeigd
zija eea tweeliag als ‘stel’ te behaadelea kiaderea kuaaea ziehzelf bele ea als eea twee-eeaheid. Elk kiad
moet zieh oatwikkelea tot eea oaafhaakelijk iadi idu aa zija ouders, maar tweeliagkiaderea moetea ook tea
opziehte aa elkaar zo’a proees aa iadi idualiseriag doormakea. Als eea tweeliag of broers ea zussea eea te
heehte relate oatwikkelea kaa het zija dat zij zieh afsluitea aa de buiteawereld, geea eoataetea met
leefijdsgeaotea hebbea ea geea soeiale aardighedea oatwikkelea ooral meisjes met eea erlegea
karakter kuaaea zieh sterk met elkaar erbiadea.
Mishandeling: soms is er sprake aa zulk oagewooa hefig geweld dat aa mishaadeliag moet wordea
gesprokea. Mishaadeliag door broers ea zussea wordt aak o er het hoofd geziea omdat olwasseaea deakea
dat het gewooa ruzie is, ea omdat ouders aiet oader ogea willea ziea dat eea aa hua kiaderea dit de aader
aaadoet. Waaaeer mishaadeliag frequeat plaats iadt kaa het kiad uit besehermiag ea aeigiag oatwikkelea tot
dissoeiate: het afsluitea oor het gebeurea d.m. . eea soort zelfhypaose.
Seksueel misbruik: het is aiet gemakkelijk om mildere ormea aa seksueel misbruik te oaderseheidea aa de
seksuele spelletjes die kiaderea oaderliag biaaea het gezia spelea ia hua draag seksualiteit te oatdekkea.
Hoewel olwassea rouwea zoader uitzoaderiag met aegate e ge oeleas terugkijkea op door hua ader
gepleegd seksueel misbruik, geldt dit aiet zo eategoriseh oor de heriaaeriag aaa seksuele er ariagea met
broers. Soms ge ea zij aaa die destjds zelf gewild te hebbea.
Psyehosoeiale aspeetea
Coataet met broers ea zussea draagt bij aaa het oatwikkelea aa soeiale aardigheden. Op broers ea zussea
kaa eea kiad goed het efeet an zijn aetes uitproberea. Eea kiad oatdekt de mogelijkhedea aa
oaderhaadelea, omkopea, ehaatage of medelijdea wekkea. Vooral ia de oatwikkeliag aa het ermogea
agressie te haaterea, speelt de broer-zusrelate eea belaagrijke rol. Doordat de relate aiet wordt erbrokea aa
eea eoafiet, kaa eea kiad goed ersehilleade strategiena oefeaea of die aa de aader afijkea. De eoataetea
met broers ea zussea kuaaea ook eea belaagrijke bijdrage le erea aaa de oatwikkeliag aa het zelfbeeld. Mea
leert ziehzelf keaaea door de ergelijkiag met aaderea; liefst met aaderea die aiet te eel ersehillea. Waaaeer
eea joagea oatdekt dat hij sterker is daa zija eea jaar oudere broer, mag hij de eoaelusie trekkea dat hij eeht
sterk is. Tea slote le ert het eel uldige alsof-spel aa broers ea zussea ia de peuter- ea kleuterleefijd eea
belaagrijke bijdrage aaa het ermogen ziehzelf te erplaatsen in de ander. Dit zogeaaamde ‘perspeetef
aemea’ is later aa groot belaag ia de omgaag met aadere medemeasea.
Aehtergroadea
Broers en zussen in ersehillende leefijdseategorieën
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller psychologiestudent1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.