Summary
Samenvatting Begrippenlijst Penologie
- Course
- Institution
- Book
Uitgebreide begrippenlijst samengesteld uit handboek (Straffen: een penologisch perspectief) & de lessen/slides, door prof. K. Beyens.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
1 review
By: kristofmaenhout • 2 year ago
Seller
FollowSoVa
Reviews received
Content preview
BEGRIPPENLIJST PENOLOGIE & PENITENTIAIR RECHTH1: Een penologisch perspectief op bestrafng
‘poena’ (straf) & ‘logia’ (de studie van). Het betreft de wetenschappelijke
studie vd bestrafng van normovertredend gedrag. Vroeger had het vooral
“Penologie” betrekking op pogingen om gevangenissen te reformeren of hun correctieve
efectiviteit te vergroten (met dualiteit tussen humanistischrreligieune
hervormers en instrumentele focus). In wetenschappelijke literatuur wordt
het vaak beperkt tot de studie van de gevangenisstraf. Sinds midden 20 ste
eeuw gaat het ook over systematisch ondernoek naar de kenmerken van
penale systemen, incl. ethische implicaties en naar argumenten voor het
afschafen van de gevangenissen.
“Penaliteit” Verwijst niet alleen naar de instituties en actoren die het penale systeem
vormen, maar ook de economische, politieke, intellectuele en culturele
condities ervan.
“penal Het Belgische strafrecht geeft geen defnitie van wat ‘straf’ nu precies
sanctions” inhoudt; daarom wordt vaak verwenen naar interpretatie door Hof van
Cassatie; “een leed opgelegd door een RB (dus ofcicle instantie) als sanctie
op een misdrijf (strafbare daad)”. (juridisch wel een onderscheid tussen straf
en maatregel!)
Penitentiair Het geheel van normen ivm behandeling van
recht gevangenenrgedetineerdenrveroordeelden. Zie Basiswet 2005 en Wet
Externe Rechtspositie (2006)
Strafuitvoerin Het geheel van de juridische normen over de uitvoering van alle strafen en
gsrecht maatregelen (meer dan gevangenis alleen!)
H2: Doelstellingen van de straf – een penologische discussie
Instrumentele Hoofddoel = bekomen van normconform gedrag bij de burger via bestrafng
doelstellingen van misdrijven
Bestrafng = instrument voor verwenelijken doel (“policing the society”)
Intrinsieke Hoofddoel = burgers beschermen tegen macht en mogelijke machtsmisbruik
doelstellingen door de overheid
Gaat over rechtsbeschermende functie van het strafrecht + ethische
waarden en normen (“policing the police”)
Organisatione Bestrafng grijpt plaats binnen het strafrechtelijk apparaat, een
le organisatorische context die mee bepaald wat mogelijk is (bv. budget,
doelstellingen personeel). Dene context bepaald mee hoe de andere doelstellingen
nagestreefd kunnen worden.
Retributivism = vergelding; nie onderscheid tussen “metafysische vergelding” &
e “empirische vergelding”
Utilitarisme of Dene koppelt bestrafng aan het bereiken van een nuttig efect in de
consequentiali toekomst, met name preventie van toekomstig delinquent gedrag. Zie
sme onderscheid tussen “algemene of generale preventie” en “speciale
preventie”.
Just desert Centraal staat de ernst van de daad en de schuld van de dader, maar als
theorie waarborgen voor proportionaliteit (Von Hirch).
Inspiratie voor het herstelrecht werd genocht in conficthandelingen in
Reïntegrative traditionele SL’en, waarbij dader en slachtofer centraal staan in het noeken
shaming naar een oplossing. Reïntegrative shaming houdt de erkenning in dat de
persoon meer is dan de gepleegde daad. Dene schaamte is niet
stigmatiserend noals in klassieke strafen, maar re-integrerend, dwn dat op
het einde van de procedure de dader terug opgenomen wordt in de
maatschappij als volwaardig lid.
“Parsimony” Zuinigheid; Minst nware straf kienen om doelstelling te bereiken. gevolg
van innicht in de schadelijke efecten van vrijheidsberoving. (Christie: Limits
to pain; niet meer leed veroornaken dan nodig)
Dit is een van de hybride modellen die voorkomt uit de voorgaande
, Neo- stromingen; beslaat behandeling en begeleiding binnen grennen van
rehabilitationi proportionaliteitsprincipe. = reactie op “nothing works” bepaalde vormen
sme van behandeling en begeleiding hebben positieve efecten op recidive!
“people Mensen staan centraal. Nadruk wordt gelegd op intrinsieke waarden in de SL
processing” over hoe men met mensen mag omgaan.
Het strafrecht beschermt de burgers tegen de willekeur van de overheid. = de
“due process wettelijke vereiste dat de staat alle wettelijke rechten die aan een persoon
model” verschuldigd nijn moet respecteren. Due proces balanceert de kracht van de
wet van het land en beschermt de individuele persoon ervan. Wanneer een
overheid iemand schaadt nonder de exacte koers van de wet te volgen,
vormt dit een procesfout, die de rechtsstaat in het gedrang brengt.
“goal = een verschuiving van de doelstellingen; de eigen belangen gaan primeren
displacement” boven de doelstellingen die door de organisatie nagestreefd worden.
Door de toegenomen aandacht voor criminaliteit moet een legitiem
“populist strafrechtelijk en penitentiair beleid rekening houden met de emotionele
punitiveness” gevoelens die criminaliteit en bestrafng oproepen. Het beleid kan
verschillende reacties hebben noals negers, open stellen, toegeven, eigen
doelstellingen blijven nastreven, …
H3: Maatschappelijke aspecten van de penaliteit
Functionalism Het functioneel belang van strafen voor de SL en solidariteit
e
“conscience Heeft betrekking op geheel van waarden, gevoelens, overtuigingen die als
collective” gemeenschappelijk ervaren worden door de leden van de SL. Bestrafng
dient een geschokt bewustnijn terug te herstellen en opnieuw te bevestigen.
‘degratatie = Garfnkel over de rituelen in de rechtsnaal.
ceremonie’
‘ruling = resultaat van strijd en onderhandeling; pluralistische benadering
morality’
‘less(er) = economische toestand en situatie op de arbeidsmarkt beïnvloeden
eligibility’ relatieve levensstandaard in gevangenis, dene mag immers niet hoger of
beter nijn dan die van de armste burger (nie o.a. afschrikkingsefect).
“victimaliserin = Boutellier betoogt dat de slachtoferbeweging een nieuwe vorm van
g van de legitimering van het strafrecht is geworden. Solidariteit is geen waarde op
moraal” nich, maar is gebaseerd op de (h)erkenning van elkaar mogelijke lijden.
“new Door de overbevolking wordt de overheid geconfronteerd met
penology, organisatorisch, fnancicle en beheersproblemen. Dit heeft een nieuwe
actuarial manier van denken geïntroduceerd, waar de focus verlegd wordt van
justice en individuen naar groepen, van individualisering naar een focus op doorstroom
managerialis van populaties en beheersing van middelen. Het bestrafngsdiscours wordt
m” in rationele en technische termen gepresenteerd als een kwestie van ‘social
engineering’.
Interne De mate waarin verschillende onderdelen efcicnt functioneren en op elkaar
rationaliteit nijn afgestemd en waar het systemische managerialisme naar streeft
Externe Heeft betrekking op de ninvolheid van de werking van het strafrechtelijk
rationaliteit systeem in nijn totaliteit
“non- Wright; de systemen hebben hun eigen rationaliteit of cultuur en moraliteit.
systeem” De strafuitvoering functioneert vrij onafhankelijk van de rest van het
systeem.
= langdurig proces van maatschappelijke, culturele en psychologische
Civilisatieproc verandering nowel individueel als collectief. Psychosociale en ethische
es gevoeligheden worden in verband gebracht met maatschappelijke evoluties.
Het is geen doelgericht proces, maar een onbedoeld resultaat van
veranderende machtsverhoudingen en afhankelijkheidsrelaties tussen
mensen.
Trends en ‘tegentrends’ die als autonome processen moeten beschouwd
Civiliserende worden en die Fletcher gevat worden onder de noemer “decivilisatie”. (bv. in
, en de hand gewerkt door sociale onnekerheid, angstgevoelens, stijgende
deciviliserend ongelijkheid, …) binnen de bestrafng nien we dene krachten ook via een
e krachten tweesporenbeleid dat wordt uitgewerkt. Strafen in de gemeenschap voor
bepaalde daders en vormen van criminaliteit en langere gevangenisstrafen
voor andere groepen. De geviseerde groepen wijnigen doorheen de tijd.
H4: Bestrafng als maatschappelijke constructie
= wordt gekenmerkt door een fundamenteel sceptisme t.a.v. de voordelen
Reductionistis van vrijheidsberoving, waardoor het als een ultimum remedium beschouwd
ch beleid wordt; het niet aanvaarden van overbevolking en geen uitbreiding van
gevangenis-capaciteit.
Expansionistis = tegenovergestelde; geloof in de vrijheidsberoving; aanvaarden van
ch beleid overbevolking; een toevlucht noeken in capaciteitsuitbreiding
‘stand still = elementen van beide bovenstaande, waardoor de efecten elkaar ophefen,
beleid’ of – in geval van vergaande dualisering in het beleid – tot verdere toename
van de detentieratio leiden
“bifurcation In Belgic is de gevangenispopulatie meer dan verdubbeld tussen 1980 en
policy” 2014. Het strafrechtelijk beleid in dene periode is gekenmerkt door
dualisering: een ofcicle politieke retoriek waarbij de vrijheidsberoving als
ultimum remedium genien wordt, met de invoering van meer niet-
vrijheidsberovende strafen, maar tegelijkertijd ook langere
gevangenisstrafen en minder mogelijkheden tot vervroegde
invrijheidsstelling.
‘penale staat’ = de instanties en overheden die bindende penale regels maken en ne
implementeren
State = autonomie van de overheid tav de civil society, belangengroepen en
autonomy publieke opinie
Internal = mate waarin penale activiteiten en interventies gecontroleerd en gestuurd
autonomy worden door eigen leidinggevenden
Control of the = uitoefening van controle over de macht van de strafen, die verdeeld is
power to over de verticale (national, lokaal) en horinontale onderdelen van de staat en
punish het strafsysteem
Modes of = elke staat kan verschillende ‘kwalitatieve’ soorten penale macht
penal power uitoefenen, negatieve (neutralisering, executie, uitsluiting) en positieve
(integratie, opleiding, herstel)
Power = een staat heeft meer of minder penale macht, noals toegang tot bepaalde
resources and middelen, de bevoegdheid en mogelijkheden om efectief actie te
capacities ondernemen
‘moderation- Loader onderscheid; heimelijk en expliciet beleid; het eerste vermijdt het om
by-stealth’ en met het publiek in discussie te treden omtrent bestrafng of het publieke
‘moderation- discours te begrijpen of te veranderen. Het tweede gaat wel het publieke
as-politics’ debat aan en tracht de harten en geesten te overtuigen alvorens een
bepaald beleid uit te stippelen. (vb. Finland; nie boek bln. 86)
H5: Het Belgische beleid ten aanzien van de gevangenisstraf en haar alternatieven
Mercantilisme Pre-kapitalistische maatschappij
‘folie = nadelige efecten van de nware isolatie op de geestestoestand van de
pénitentiaire’ gedetineerden, o.a. veel nelfdodingen
Patronage Moreel hoogstaande notabelen die bij VI op het einde van de staf de
gedetineerden opvangen en begeleiden
CBM Commissie tot Bescherming van de Maatschappij; ingesteld bij elke
psychiatrische afdeling vanaf 1930 (sociaal verweer)
PAD Penitentiair Antropologische Dienst (1920) onder impuls van dr. Vervaeck
(medisch model krijgt meer belang in de gevangenissen). Hij wil de ideecn
van Lombroso concreet toetsen op gedetineerden, m.o.o. diagnose en
behandeling.
, ‘group Werd in 1968 ter behandeling ingevoerd in een aantal gevangenissen, met
counseling’ als doel problemen te bespreken en recidive tegen te gaan.
POC Penitentiair Oricntatie Centrum, onder prof. De Waele; volgens hem staat de
reconstructie van de anamnese van criminaliteit centraal; taak van POC
bestaat erin gedetineerden te onderwerpen aan persoonlijkheidsondernoek
OBE’s Observatie en Behandelings- Eenheden (in verlengde POC). Na Dutroux
vervangen door PSD.
H6: Overzicht van strafen
Hoofdstrafen Wordt opgelegd als reactie op misdrijf. Zijn vooral terug te vinden in
Strafwetboek en kunnen ingedeeld worden naargelang het voorwerp van de
bestrafng. Er wordt ook onderscheid gemaakt naargelang nwaarte misdrijf
of straf.
Subsidiaire of = bijkomende autonome strafen, die bij andere strafen gevoegd kunnen
bijkomende worden. Soms nijn ne automatisch verbonden.
strafen
Vervangende Ingeval van strafen die niet kunnen worden afgedwongen. (bv. geldboete >
strafen gevangenisstraf)
(probatie)- Houdt in dat de uitspraak van de veroordeling wordt opgeschort gedurende
opschorting periode van min. één jaar tot max. 5 jaar
(probatie)- Dan wordt de tenuitvoerlegging van de straf uitgesteld gedurende periode
uitstel van min. één tot max. 5 jaar
H7: Over ezels en stenen. Enkele observaties over recidive
“what works = 3 basisbeginselen voor efectieve strafrechtelijke interventie.
principes” - Risicobeginsel (risk principle)
- Behoeftebeginsel (need principle)
- Responsiviteitsbeginsel (responsivity principle)
H9: Internering in België
POKO Penitentiair Ondernoeks- en Klinisch Observatiecentrum; moet advies
uitbrengen innake de toerekeningsvatbaarheid van de beklaagden in
voorhechtenis uiteindelijk niet opgericht
WBM Wet bescherming maatschappij (9 april 1930) = ‘wet van het sociaal
verweer’
FPC Forensisch psychiatrisch centrum
Commissie De commissie Delva, werknaam van 1996 tot 1999, speelde een belangrijke
Delva rol in de totstandkoming van de nieuwe wet.
Delva vatte de kritieken op de huidige wetten samen en stelde een aantal
oplossingen voor. Dene nieuwe wet heft de wet van 1 juli 1964 op en omvat
een aantal nieuwe krachtlijnen.
H10: De doodstraf en de levenslange gevangenisstraf
Retentionisme = doodstraf toepassen
Abolitionisme = doodstraf afgeschaft
Gedeeltelijk = enkel toepassen in uitnonderlijke gevallen (bv. in oorlogstijd)
abolitionistisch
Abolitionisme i/d = doodstraf de jure maar niet meer de facto sinds een periode van min.
praktijk 10 jaar
‘moratorium’ = nog geen afschafng, maar een tijdelijke opschorting van de uitvoering
van executies
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller SoVa. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.76. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
71184 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now