Geschiedeniswerkplaats / tweede fase havo historisch overzicht / deel Handboek
Uitgebreide samenvatting hoofdstuk 3 van geschiedenis. Het gaat over de tijd van de Monniken en ridders. Handig om mee te leren voor schoolexamens of proefwerken! Alle begrippen komen aan bod, alle belangrijke gebeurtenissen staan erin en de belangrijkste personen/jaartallen worden ook genoemd.
§3.1 De opkomst van de islam
Kenmerkend aspect: ontstaan en verspreiding van de islam
Een nieuwe godsdienst
Het ontstaan van de Islam →
- arabische koopman Mohammed grondlegger vd Islam en profeet (ontving goddelijke openbaringen en
gaf deze door aan mensen) (rond 600)
- Tot zijn dood (in 632) kreeg hij de engel Gabriël aan zijn zijde die boodschappen van Allah doorgaf.
- Deze boodschappen werden opgeschreven in de Koran
- Één god (Allah)
- De moslims hadden de jihad → Islam over de hele wereld verspreiden (net als christenen)
- De Islam is een godsdienst van heersers. Mohammed en zijn volgelingen waren allemaal wereldlijke
machthebbers
- Medina was de eerste Islamitische staat, mohammed veroverde vanuit hier mekka en het arabische
schiereiland.
- Na mohammeds dood kwam er een kalief ( opvolger), deze breidden de islam snel uit, en werd
overheersende godsdienst in Iran en Irak.
Soennieten en sjiieten
Onderlinge oorlog →
De laatste kalief (Ali) was vermoord. De Omayyaden kwamen aan de macht, zij stichtten een dynastie
(=vorstenhuis), de titel ging nu over van vader op zoon. De soennieten (was meerderheid) waren voor. De
sjiieten kwam in opstand, zij vonden dat de macht in handen moest komen van de nakomelingen van Ali (was
neef mohammed).
De sjiieten werden onderdrukt. Onder de Omayyaden rukte de Islam opnieuw op; tot in centraal azië, noord
afrika en europa. (SP & PO → door de Franken werden ze in 732 teruggeslagen, hierdoor een eind aan de
expansie van de moslims)
De islam in Europa
De islamitische wereld bleef een culturele en economische eenheid. In SP en PO waar de moslims Moren
werden genoemd stonden ze nog lang aan de economische bovenlaag en hadden macht. De Turkse Moslims
veroverden nog een deel rondom hun land en een deel van oost-europa. In 1453 namen ze Constantinopel in.
In 1492 voltooiden de christelijke vorsten hun reconquista (herverovering) van Spanje.
Taaiheid en tolerantie
De Arabieren waren rond 630 nog nomaden; hoe konden ze al die gebieden veroveren?
→ militair superieur (snelheid waarmee ze zich op paarden & kamelen konden verplaatsen), taaiheid,
onderlinge strijd overwonnen, ze streefden voor hun godsdienst en geloofde dat als je sneuvelde je naar de
Hemel ging, de arabieren waren tamelijk tolerant voor andere geloven en ander bestuur zolang je Mohammed
niet beledigde en meer belasting betaalde.
Culturele bloei
Er was in id islamitische wereld een landbouwstedelijke beschaving met Arabisch als voertaal, op den duur
viel het Arabische rijk uiteen in staten → bestuurd door sultans of emirs.
Arabieren waren tolerant →
- ze vernietigden niks, ze maakten er juist gebruik van
- Boeken lieten ze vertalen
- Bouwkunsten werden samengevoegd waardoor nieuwe moskeeën en paleizen werden gebouwd.
, §3.2 Hofstelsel en horigheid
Kenmerkend aspect: de ontwikkeling in West-Europa van landbouwstedelijke naar landbouwsamenleving.
Het verval van de steden
Romeinse rijk Na val Romeinse rijk
veel steden steden verwoest en overwoekerd door de natuur er
kwamen kleine dorpjes
goede infrastructuur slechte infrastructuur
landbouwstedelijke samenleving landbouwsamenleving, de samenleving was
agrarisch, iedereen moest in de landbouw werken.
veilig om te reizen door leger onveilig door rovers etc.
geld, handel ruil in natura op kleine schaal, handel verdween
handel autarkisch (zelfvoorzienend)
Horigen
In het Romeinse rijk →
- landbouwbedrijven met slaven
- Boeren met eigen grond
Na val Romeinse rijk →
- landbouwproductie daalde, legers en steden geen eten meer.
- boeren moeten verplicht op hun land blijven en werken
- De overheid verzwakte, bendes hadden vrij spel.
Hierdoor →
- boeren vroegen voor bescherming bij heren en hun legers in de ruil voor allerlei verplichtingen → zo
ontstond de horigheid (=halfvrije boeren mogen hun land niet verlaten)
Boeren en slaven werden halfvrije horigen; land niet zomaar verlaten maar wel bepaalde rechten.
Hofstelsel
Door de horigheid ontstond het hofstelsel (=horige boeren op een autarkisch domein gebonden aan heer of
klooster).
Domeinen (stukken grond) opgedeeld in →
- vroonland (vd heer of klooster); hierop akkers, weiland en wat gebouwen.
- Boerenland; de boeren hadden een hoeve (=boerderij) en mochten omliggend land gebruiken. Dit was
in ruil voor herendiensten (=werk dat gratis gedaan moet worden voor de heer, soms ook betalingen
in natura zoals eieren of melk)
Tussen domeinen waren grote verschillen: soms waren er maar een paar hoeven / had een heer of klooster
maar een paar domeinen soms enorm veel. Bij die grote domeinen waren er rentmeesters (=iemand die voor
een ander landgoed beheert). Ook de herendiensten konden per domein of van horige tot horige verschillen.
Als er geen domein was waarbij je je kon aansluiten verrichte je geen herendiensten, in plaats daarvan
betaalden ze de rentmeester in natura of met geld.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kceane. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.22. You're not tied to anything after your purchase.
