Summary
Filosofie Samenvatting H4 Wetenschapsfilosofie
- Course
- Level
- Book
Samenvatting H4 Wetenschapsfilosofie van het boek.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
1 review
By: jasmijnfu • 4 year ago
Seller
Follow
5amengevat
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 4 Wetenschapsfilosofie4.1 Wat is wetenschapsfilosofie?
4.1.1 Wat is wetenschap?
Wetenschapsfilosofie is de tak van de filosofie die zich bezighoudt met de wetenschap.
Wetenschapsfilosofie heeft zowel een descriptieve als normatieve component. Descriptief wil
zeggen dat ze beschrijft hoe wetenschap functioneert, zonder een waardeoordeel te vellen.
Normatief betekent dat ze voorschrijft hoe wetenschap zou moeten zijn, hoe ze behoort te
zijn. Wetenschap is het geheel van kennis dat voortkomt uit de menselijke activiteit om de
wereld te onderzoeken en betrouwbare kennis te vergaren. In de eerste betekenis is
wetenschap een menselijke activiteit om de wereld te onderzoeken en betrouwbare kennis te
vergaren. Ten tweede duiden we met ‘wetenschap’ ook het geheel van kennis aan dat
voortkomt uit deze activiteit. In de derde plaats duiden we met ‘wetenschap’ een aantal
disciplines aan.
4.1.2 De familie van wetenschappen.
De meeste wetenschapsfilosofen onderscheiden vier grote takken in de familie van de
wetenschappen: Natuurwetenschappen, levenswetenschappen, menswetenschappen en
formele wetenschappen. Deze onderverdeling van wetenschap in verschillende hokjes is
voor discussie vatbaar. Elk op hun eigen manier proberen de wetenschappen betrouwbare
kennis over de wereld te vergaren. Elk maken ze aanspraak op de titel ‘wetenschap De
formele wetenschappen bekleden een speciale plaats, deze wetenschappen doen niet aan
empirische waarneming, maar bestuderen enkel abstracte objecten. De scheidslijnen tussen
de verschillende disciplines zijn niet strikt of muurvast. De wetenschappen zijn zich door de
tijd heen steeds meer gaan specialiseren. Dat betekent dat verschillende takken in de boom
van de wetenschap zich verder opsplitsen naarmate onze kennis vordert. De problemen
worden daarmee ingewikkelder. Toch vormen de wetenschappen samen één grote familie,
met onderlinge verbindingen en veel gemeenschappelijke kenmerken.
4.1.3 Reductie en unificatie
Op elk niveau van de werkelijkheid doen zich andere principes en wetmatigheden voor, maar
uiteindelijk hangt alles aan elkaar. Geen enkele tak van de wetenschap is volstrekt
autonoom. In de wetenschappen vertaalt zich dat in twee beginselen: reductie en unificatie.
Bij reductie verklaren we verschijnselen op een hoger niveau door te verwijzen naar
onderliggende structuren en processen. Een ander belangrijk principe in de wetenschap is
unificatie, letterlijk één-maken. De wetenschap zal proberen om unificatie na te streven.
Wetenschap verklaart verschijnselen op een hoger niveau door te verwijzen naar
onderliggende structuren en processen.
4.2 Wetenschappelijke methodologie
4.2.1 Verschillende methoden
Filosofen stellen al jaren vragen over de manier waarop de mens kennis kan opdoen over
vergaren. Na de wetenschappelijke revolutie nam dit probleem de vorm aan van een
zoektocht naar dé wetenschappelijke methode. Daarmee bedoelde men een schema dat de
, wetenschappelijke werkwijze samenvat. In de loop van de geschiedenis werden
verschillende pogingen gedaan om een dergelijke methode op te stellen.
4.2.2 Deductieve redeneringen
Volgens Aristoteles werkt wetenschap aan de hand van deductieve methode. BIj deductie
vertrekken we vanuit axioma’s, aannames die zo duidelijk zijn dat ze als grondslag kunnen
dienen. Daaruit leiden we een conclusie af, aan de hand van logische gevolgtrekkingen. De
conclusie volgt noodzakelijk uit de axioma’s. Dat wil zeggen dat als de axioma’s waar zijn, de
conclusie onmogelijk niet waar kan zijn. Als je met geldige axioma’s begint, garandeert de
methode van deductie dat je conclusie ook waar is. Een redenering kan toch deductief geldig
zijn, ook al is de conclusie niet waar. Het probleem ligt hier niet bij de methode van deductie,
maar bij een van de axioma’s. Omdat Aristoteles het ideaal van absolute zekerheid
nastreefde was zijn methode zeer beperkt. Een deductieve redenering leidt een conclusie af
uit aannames of premissen. Deductieve redeneringen mogen dan namelijk wel absoluut,
maar onze conclusies staan of vallen met onze axioma’s.
4.2.3 Inductieve methode
Wetenschap is de erfgenaam van de filosofie. De filosoof Francis Bacon was de eerste
moderne filosoof die expliciet een nieuwe methode uitwerkte voor de nieuwe wetenschap. In
zijn hoofdwerk betoogde hij dat wetenschap werkt via inductie. De deductieve logica van
Aristoteles is volgens Bacon te strikt en niet toereikend voor wetenschap. Een inductieve
redenering vertrekt van specifieke waarnemingen of feiten. Vervolgens leiden we daar
algemene (ook wel universele) conclusies uit af. De manier waarop wetenschappers volgens
Bacon te werk moeten gaan: Eerst doe je waarnemingen over de werkelijkheid, eventueel
aan de hand van experimenten, en daar leid je vervolgens algemene conclusies uit af. Voor
Aristoteles zou deze methode niet aanvaardbaar zijn geweest als wetenschap, want de
sprong naar de algemene conclusie is immers niet deductief geldig. Dat wil zeggen dat de
conclusie niet met zekerheid uit de axioma’s volgt. We kunnen niet zeker weten of het
vastgelegde feit in de toekomst ook nog een feit zal zijn. Dit probleem treft alle inductieve
generalisaties of veralgemeningen. Een inductieve komt tot een conclusie vanuit specifieke
waarnemingen of feiten. De schotse filosoof en verlichtingsdenker David Hume heeft het
probleem van inductie helder uitgewerkt. Hume was een empirist die ervan uitging dat alle
kennis, voortkomt uit onze ervaring. Hoeveel we ook waarnemen, nooit kan daaruit de
algemene conclusie volgen dat alles zo het geval is. Hume erkende wel dat onze neiging tot
inductieve veralgemeningen een menselijke denkgewoonte is, die onontbeerlijk is voor ons
dagelijks leven en ook voor wetenschappers. Strikt genomen echter volgt een algemene
conclusie nooit met zekerheid uit enkelvoudige waarnemingen. In de twintigste eeuw hebben
de logisch positivisten getracht om een methode op te stellen voor de toetsing of ‘verificatie’
van inductieve veralgemeningen, het probleem waarmee Hume worstelde. De oplossing
bestond erin dat je telkens duidelijk aangeeft wanneer een veralgemening waar is. Daarmee
ontstaat een duidelijke procedure om een uitspraak te verifiëren. De meeste filosofen zijn het
erover eens dat deze verificatiemethode te streng is en in de praktijk niet haalbaar. Hoe kun
je alles ter wereld onderzoeken? De les van het positivisme luidt dat het nuttig is om
wetenschappelijke uitspraken te koppelen aan specifieke waarnemingen en om concepten
helder te definiëren.
4.2.4 Hypothesen en falsificatie
De filosoof Karl Popper meende een manier gevonden te hebben om het inductieprobleem te
omzeilen. We moeten volgens Popper niet op zoek gaan naar bevestiging of verificatie van
algemene uitspraken. We moeten beginnen met een algemene uitspraak en trachten die te
weerleggen. Deze methode heeft als voordeel dat ze opnieuw deductief geldig is. Een enkel
tegenvoorbeeld volstaat om de veralgemening te weerleggen. De wetenschappelijke
methode volgens Popper gaat dus als volgt: We beginnen met een hypothese en we
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller 5amengevat. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now