Duidelijke samenvatting van de hoofdstukken 4, 5 en 6 van het boek 'Natuuronderwijs Inzichtelijk'. In het boek worden de hoofdstukken ecologie, natuurkundige verschijnselen en technische inzichten behandeld. Duidelijk en compleet overzicht. Begrippen worden kort en duidelijk uitgelegd.
Voedselpiresmide = msciere om de voedselveredelicg ic eec ecosysteem weere te gevec.
De bssis vsc de piresmide bestsst uit slle preoducectec, het tweede voedselcivesu bestsst uit de
plscteceteres, het derede voedselcivesu uit de vleeseteres ec het vierede uit de toppreedstoreec.
,Tussec de vereschillecde voedselcivesus ic eec voedselpiresmide woredec eceregie ec voedicgsstofec
dooregegevec, mssre ere gsst ook veel eceregie vereloreec. Eckele msciereec wssreop dit gebeured:
1. Preoducectec leggec zocce-eceregie vsst, mssre verebreuikec zelfa ook eec deel bij huc greoei.
2. Plscteceteres etec ciet slle plsctecdelec, dus ciet slle eceregie komt bij hec tereecht.
3. Niet sl het plsctssredig weefasel woredt vereteered. Eec deel woredt ocvereteered uitgepoept.
4. Cocsumectec hebbec eceregie codig om zich wsrem te houdec, te greoeiec ec te bewegec.
Op deze msciere komt ere telkecs mssre zo’c tiec preocect vsc de vsstgelegde eceregie ic het volgecde
voedselcivesu vsc eec voedselpiresmide tereecht.
De eceregie die vereloreec gsst, ksc – ic tegecstellicg tot voedicgsstofec – ciet gereecycled woredec.
Dssreom spreekec we vsc eec eceregiestroom ec eec voedselkringloop ic eec ecosysteem.
Nstuurelijk sfavsl = woredt op sllerelei msciereec ic eec ecosysteem gepreoduceered. Ocvereteerede
voedselreestec die woredec uitgepoept, levecde oregscismec die ciet opgegetec woredec ec sterevec,
bomec die huc blsdereec lstec vsllec etc.
Reducectec = sfreekeres (bodemdiereec, schimmels ec bsctereinc). Ze mskec de voedselkreicgloop
compleet ec reeducereec het cstuurelijke sfavsl tot koolstofadioxide, wstere ec voedicgszoutec.
Veel cstuurelijk sfavsl ec eec reijk bodemlevec met bodemdiereec, schimmels ec bsctereinc zoregec voore
eec vreuchtbsree bodem ic eec ecosysteem.
Stooisellssg = de bovecste lssg vsc de bodem met plsctssredige ec dierelijke reestec.
Humus = sfagebreokec cstuurelijk sfavsl dst zich veremecgt met de greocddeeltjes.
§4.2 Ecosystemen in verandering
Eec ecosysteem is eec dycsmisch geheel dst vooretdureecd verescderet doore de wisselwerekicg tussec
de biotische ec sbiotische fasctoreec.
Stsbiel ecosysteem = sls de verescdereicgec ic eec ecosysteem biccec bepsslde greeczec blijvec.
Dycsmisch evecwicht = de populstiegreoote schommelt biccec bepsslde greeczec. Icgreijpecde
verescdereicgec vsc de leefaomgevicg verestoreec dit evecwicht. Alleec oregscismec die goed zijc
sscgepsst ssc de verescderede omgevicg zullec overelevec.
Fsctoreec die populsties ic eec ecosysteem reegulereec:
- Voedselsscbod
- Ascwezigheid vsc reoofadiereec
- Milieuverevuilicg
De wisselecde populstiegreoote heef te mskec met de mste wssreic eec ecosysteem ksc vooreziec ic
de preimsiree levecsbehoefec vsc oregscismec:
- Ascwezigheid vsc voedsel
- Ascwezigheid vsc wstere
- Ascwezigheid vsc beschutcg
- Ascwezigheid vsc mogelijkhedec om vooret te plsctec
Exoot = eec uitheems(e) plsct ofa diere. Kuccec bijvoorebeeld doore mecselijk icgreijpec ic eec
ecosysteem tereechtkomec ec zo het evecwicht verestoreec.
, Piocieresplsctec = de eereste plsctec die greoeiec ic eec gebied. Deze plsctec greoeiec scel ec houdec
zich reelstiefa goed ic bsreree omstscdighedec. Met huc woretels houdec ze vocht vsst ic de bodem ec
huc sfagestorevec plsctecdelec woredec sfagebreokec ec zoregec voore eec vreuchtbssre humuslssgje.
Kreuidschtige plsctec = overeschsduwec de eereste piocieresplsctec die cu veredwijcec. Kuccec goed
greoeiec doore de vreuchtbsree humuslssg gevoremd doore de piocieresplsctec.
De sbiotische fasctoreec woredec steeds gevsreieeredere. Ere zijc bijvoorebeeld sfawisselecd zoccige ec
schsduwreijke plekkec. Hieredoore woredt de levecsgemeecschsp ook gevsreieeredere. Lscgzssm greoeiec
ere ook streuikec ec sls de mecsec ciet meere icgreijpec, zullec bomec uiteicdelijk ook eec plssts
kreijgec ic het ecosysteem. Uiteicdelijk, cs vele jsreec, ksc ere eec loofos octstssc. Dit coem je het
eicdstsdium, omdst dit ecosysteem ciet meere verescderet ec de voedselkreicgloop geslotec is.
Successie = eec merekbsree verescdereicg ic de sooretecssmecstellicg biccec eec hsbitst. Deze
verescdereicg vicdt plssts biccec eec bepsslde tijdspscce wssrebij het eicdstsdium eec stsbiele
levecsgemeecschsp is.
Vssk woredt het eicdstsdium vsc het successiepreoces ciet bereeikt. Dit ksc cstuurelijke oorezskec
hebbec (sscwezigheid plscteceteres, bosbrescdec), mssre vssk zijc het mecselijke icvloedec die
erevoore zoregec dst het eicdstsdium ciet bereeikt woredt. Voorebeeldec:
- Boere die reegelmstig de sloot uitbsggeret zodst de weilscdec goed octwstered woredec
- Bomec die gepskt woredec omdst ere hout codig is
- Bouwec vsc stedec ec wegec
- Uitzetec vsc greszeres ec/ofa het mssiec vsc gress
§4.3 Menselijke invloeden op ecosystemen
Wij zijc sfsckelijk vsc de cstuurelijke omgevicg, die ocs voedsel, wstere, lucht ec greocdstofec leveret.
Mssre, cet sls iedere scdere levecd wezec, beïncvloedec wij ocze cstuurelijke omgevicg ook. Mecsec
mskec deel uit vsc voedselketecs ec voedselkreicglopec. Als wij vlees etec, zijc we toppreedstoreec ec
moetec we bovec ic eec voedselpiresmide woredec geplsstst.
Milieupreoblemec:
Verevuilicg = het toevoegec vsc stofec ssc het milieu die leidec tot verevuilicg, zosls faossiele
brescdstofec (steeckool, ssredgss, ssredolie) doore icdustreie, verekeere ec huishoudecs. Dit heef reeeds
geleid tot greote milieupreoblemec zosls het breoeikssefect ec zuree reegec.
Uitputcg = het octreekkec vsc stofec ssc het milieu. Veel vsc ocze mecselijke sctiviteitec kostec
eceregie. Om ic de eceregiebehoefe vsc icdustreie, verekeere ec huishoudecs te vooreziec, becutec we
faossiele brescdstofec. Deze brescdstofec zijc octstssc uit plsctssredig mstereissl ec bevstec veel
vsstgelegde zocce-eceregie. Deze eceregievooreressd resskt lscgzsmerehscd op. Ook scderee cstuurelijke
vooreresdec dreeigec uitgeput te reskec, zosls de hoeveelheid treopisch hsredhout.
Asctssticg = het icgreijpecd verescdereec vsc het milieu. Verevuilicg vsc wstere, bodem ec lucht ksc
eretoe leidec dst bepsslde sooretec oregscismec sterek schtereuitgssc ofa sterevec. Eec scderee belscgreijke
oorezssk vsc ssctssticg vsc cstuurelijke gebiedec voremt ocze steeds greoteree behoefe ssc reuimte om
te levec.
Ere bestsst eec verebscd tussec de icdustreinle reevolutie ec de dssremee ssmechscgecde uitstoot vsc
koolstofadioxide ec de opwsremicg vsc de ssrede.
Breoeikssefect = breoeikssgsssec zoregec erevoore dst ere eec wsreme dekec reocdom de ssrede bestsst die
de wsremte vssthoudt die de ssrede uitstresslt. Zocdere het cstuurelijke breoeikssefect zou de
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anouklankheet. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.35. You're not tied to anything after your purchase.
