Examen: De clusters van persoonlijkheden niet kennen.
1/ persoonlijkheid en persoonlijkheidsstoornis
1/ Persoonlijkheid
Persoonlijkheid is een moeilijk te definiëren begrip.
Het staat voor:
o Het totaal aan eigenschappen van een persoon
o Zijn karaktertrekken
o Zijn gedragingen en uiterlijkheden die een mens tot een uniek individu maken
o De eigen, karakteristieke manier waarop iemand denkt, voelt en handelt, omgaat met zichzelf
en anderen, en in de wereld staat.
Voorbeelden van persoonlijkheidstrekken zijn:
o Onderdanig o Verlegen o Perfectionistisch o Aandacht zoekend
o Narcistisch o Wantrouwig o Asociaal o Emotioneel,
o Afhankelijk o Vermijdend o Onstabiel o …
o Impulsief o Gesloten
Kern
Omschrijving persoonlijkheid
o “Een moeilijk te definiëren begrip dat staat voor de ‘eigenschappen’ van een persoon”
o “Het totaal aan eigenschappen, ‘karaktertrekken’, ‘gedragingen’ en ‘uiterlijkheden’ die een mens
tot een ‘uniek’ individu maken”
o “De eigen, karakteristieke manier waarop iemand ‘denkt’, ‘voelt’ en ‘handelt’, ‘omgaat met zichzelf
en anderen’, en ‘in de wereld staat’”
Aanvullende nota’s
Verschillende definities over ‘wat is
persoonlijkheid’.
Is een samenspel tussen temperament
en karakter (abstracte begrippen)
Temperament = Biologische factoren.
(analogie: tijdens meerdere
zwangerschappen verschil voelen in
foetus – rustig of net niet)
Is niet af op moment van geboorte tot
leeftijd van +/- 25j (rijping van
hersenen).
Bv. opgroeien in een onveilige context > wordt iemand die ‘kat uit de boom kijkt’. Dat is wèl biologisch
omdat het de impact is van omgeving op biologie (ontstaan van sociaal brein). Kan later deel ge-
herprogrameerd worden, we evolueren binnen de basis van onze persoonlijkheid.
Pagina 1 van 15
, Psychopathologie
Deel 3: persoonlijkheidsstoornis
2/ Persoonlijkheidsstoornissen
Bij persoonlijkheidsstoornissen gaat het over extreme varianten van persoonlijkheidstrekken. Hetzij
opvallen aanwezig, of opvallen afwezig.
Specifieke combinaties van extreme persoonlijkheidstrekken zorgen voor het typisch beeld van de
verschillende persoonlijkheidsstoornissen.
o Bv. narcistische PS = zelfingenomen en arrogant
o Bv. antisociale PS = asociaal, onverantwoordelijk, impulsief
o Bv. afhankelijke PS = afhankelijk, besluiteloos
Gemeenschappelijke criteria voor persoonlijkheidsstoornissen (volgens DSM)
1. Duurzaam
2. Star
3. Significant lijden
4. Stabiele patroon
1/ Duurzaam
Een duurzaam patroon van innerlijke ervaringen en gedragingen die duidelijk binnen de cultuur van
betrokkene afwijken van de verwachtingen. = psychosociaal perspectief.
Dit patroon wordt zichtbaar op volgende terreinen:
1. Cognities = waarnemen en interpreteren van zichzelf, anderen en gebeurtenissen
2. Affecten = draagwijdte, intensiteit, labiliteit en de adequaatheid van emotionele reacties
3. Functioneren in het contact met anderen
4. Beheersing van impulsen
2/ Star
Het duurzaam patroon is star en uit zich op een ‘breed’ terrein van ‘persoonlijke’ en ‘sociale’ situaties.
3/ Significant lijden
Het duurzame patroon veroorzaakt in significante mate ‘lijden’ of beperkingen in het sociaal en
beroepsmatig functioneren of het functioneren op belangrijke terreinen.
4/ Stabiel patroon
Het patroon is ‘stabiel’ en van ‘lange duur’ en het begin kan worden teruggevoerd naar ten minste de
‘adolescentie’ of de vroege volwassenheid.
Pagina 2 van 15
, Psychopathologie
Deel 3: persoonlijkheidsstoornis
Aanvullende nota’s
Persoonlijkheidstrekken:
Niet in ‘positief’ of ‘negatief’ onderscheiden, wel buitenmatig aanwezig of afwezig, en hoe zich dat dan
uit. Het is geen alles of niets. Men kan te weinig hebben van het ene en tegelijk te veel van het andere
…
Duurzaam: blijft duren, voor de rest van uw leven ! op verschillende terreinen, hoe je je voelt, gedraagt,
functioneert … >> altijd in relatie met de context = psychosociaal perspectief > wat is de norm? (tijd /
cultuur afhankelijk)
Star en op diverse terreinen > feedback van mensen thuis, op werk, hobby, …. Op zelfde manier gezien
worden, iedereen geeft zelfde feedback. M.a.w. niet enkel ‘thuis’ persoonlijkheidsstoornis.
Veroorzaakt lijden bij persoon zelf. Narcist kan dat niet toegeven.
Is niet altijd duidelijk zichtbaar ! Je kan het heel lang niet doorhebben.
> Coping mechanisme ≠ persoonlijkheidsstoornis en omgekeerd ! Wèl kan persoonlijkheidsstoornis
coping mechanismen hebben (vorm van maskeren, bewust of onbewust compenseren) > binnen ≠
buitenkant >> enorme energielek > Persoon gebruikt de andere om zichzelf te vullen.
Specifieke combinaties van extreme trekken → ‘typisch’ beeld van persoonlijkheidsstoornissen
Voorbeelden
o Narcistische persoonlijkheidsstoornis : zelfingenomen, arrogant
o Anti-sociale persoonlijkheidsstoornis : asociaal, onverantwoord, impulsief
o Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis : afhankelijk, besluiteloos
Kenmerken
o Duurzaam patroon van innerlijke ervaringen en gedragingen, duidelijk afwijkend van cultuur en
zichtbaar op volgende terreinen:
Cognities
Affecten
Functioneren in contact met anderen
Beheersen van impulsen
o Star en op diverse terreinen
o Veroorzaakt ernstig lijden en beperkingen in functioneren (sociaal, beroepsmatig, …)
o Stabiel en van lange duur
o Terug te voeren naar adolescentie of jongvolwassenheid
Pagina 3 van 15
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Shera. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.83. You're not tied to anything after your purchase.