Summary
Samenvatting Filosofie Hfdst 4 Martin Buber en dialoog
- Course
- Institution
Samenvatting bevat materiaal uit syllabus + eigen nota's + PowerPoint Examenscore: 18/20
[Show more]
Seller
Follow
Shera
Reviews received
Content preview
Visie op begeleidenHfdst 4: Martin Buber en dialoog
Inleiding
1 Visie op dialoog
Werken met mensen is een centraal gegeven binnen de orthopedagogie. Als beginnende werker laten we ons
inspireren door de meer ervaren opvoederbegeleiders en denken we: “Zo wil het ook wel doen”.
Dat kan een goed begin zijn en de adviezen kunnen ons ondersteunen, maar het komt er op aan dat men uiteindelijk
zelf moet handelen. ‘Waarom heb ik dit wel gedaan of juist niet ?’
Wie wil leren moet enig persoonlijk risico nemen, wie al te schuchter is, leert niet. Beluister ik de andere vanuit een
welbepaalde theorie, of probeer ik mijn ervaren collega na te bootsen, of volg ik de regels van het huis ? Of durf ik
mij laten aanspreken als professionele werker en als persoon ? Deze laatste twee zijn in wezen niet te scheiden.
Wie het vak van opvoeder/begeleider wil leren kan niet om zijn eigen persoon-zijn heen. Cliënten helpen is dus niet
alleen de ander tegenkomen als deskundige, maar misschien nog meer als mens, daar gaat het in de hulpverlening
om.
In deze OLOD willen we dit elkaar ontmoeten in de hulpverlening verder uitdiepen, want, alle werkelijke leven is
het ontmoetende leven. (Martin Buber)
2 denkers
1. Martin Buber
2. Emmanuel Levinas.
Wat zij te vertellen hebben over de menselijke relatie is zeer inspirerend voor de hulpverlening. Maar niet
eenvoudig om zomaar over te plaatsen naar de sociale realiteit. Wat zij ons aanbieden aan inzichten is geschreven
vanuit een filosofische hoek.
Kern
Visie op dialoog
o In ons vak staat het werken met mens centraal.
o Hoe handelen?
Anderen volgen?
Zelf handelen? Waarom heb ik dit gedaan of juist niet?
o Jongeren die ik begeleid spreken mij aan… Hoe laat ik ze mij aanspreken?
Vanuit welbepaalde theorie?
Nabootsen collega?
Regels van het huis?
o Ik als professional en persoon, twee gescheiden entiteiten ?
Kan ik om mijn eigen persoon-zijn heen als opvoeder-begeleider?
Hoe kom ik mezelf tegen door de ander ?
o Hulpverlening: de ander tegenkomen als deskundige maar misschien nog meer als mens?
Pagina 1 van 33
, Visie op begeleiden
Hfdst 4: Martin Buber en dialoog
Filosofen
‘Alle werkelijke leven is het ontmoetende leven!’
o In de cursus laten we twee denkers aan het woord over de menselijke relatie.
Buber
Levinas
o Deze denkers zijn inspirerend voor de hulpverlening.
o Niet evident om deze inzichten zomaar over te plaatsen naar de sociale realiteit.
2/ Inleiding Martin Buber
Martin Buber (1878-1965): Geboren in Wenen. Beïnvloed door jodendom, Kant en Nietzsche. Studeerde aan de universiteiten
van Wenen, Leipzig, Zürich en Berlijn. In 1923 kwam zijn meest bekende filosofische werk Ich und du uit. In 1930 werd Buber
hoogleraar in filosofie in de universiteit van Frankfurt. Toen Hitler aan de macht kwam, werd hij ontslagen (1933). Vijf jaar later
ging Buber naar Israël en werd hoogleraar aan de Hebreeuwse Universiteit in Jeruzalem. Martin Buber overleed op 13 juni 1965
in zijn huis in Jeruzalem.
Buber = dialoog
> heeft veel invloed gehad op ter Horst
> ‘ik’ besta niet = revolutionair bij Buber
> Relaties = dialoog
> Tendensen brengt druk op dialoog
> verschil tussen ik-het en ik-jij
Filmfragmenten
1. Charlie Chaplin: Modern times
2. Jack Nicholson: One flew over the the cluckoo’s nest
• Hoe wordt er omgegaan met de medemens?
Onderdeel van een systeem, niet gezien
• Hoe wordt de medemens gezien?
Niet als persoon / mens, als object en als nummer,
• Wat zorgt daarvoor?
Autoriteit, controle
Buber geeft daar enorm kritiek over ! > niet gezien wie je bent > vervreemding omgeving, eenzaamheid,
eigenwaarde daalt …
Buber zag 3 tendensen in de samenleving
1. Technocratisering
2. Individualisering
3. Controle
Pagina 2 van 33
, Visie op begeleiden
Hfdst 4: Martin Buber en dialoog
1/ Technocratie, individualisering en controle KENNEN
Tendensen
3 tendensen die onze samenleving typeren
1. Technocratisering
2. Individualisering
3. Controle
Een kenmerk van onze hedendaagse samenleving is haar technocratiserings- en
individualiseringstendens.
1.1/ Technocratisering
Beheersbaarheid, nuttigheid, pragmatisme, techniciteit, enz. …, zijn ideeën die zich sterk manifesteren
binnen verschillende levensdomeinen in onze westerse beschaving. Ze horen thuis binnen een exact
wetenschapsmodel en krijgen meer en meer de status van waarde. Meer en meer worden we zelf het
product van dit wetenschapsdenken.
We denken in termen van middel en doel, methodieken en technieken om deze doelen ter bereiken.
We zijn enorm pragmatisch ingesteld als het erop aankomt om allerhande problemen op te lossen en
te hanteren:
Bv. verkeersproblemen worden aangepakt door het 'bouwen' van nieuwe wegen; effecten van
gezinsbegeleiding poogt men te 'meten' door een geïnformatiseerd behandelingsplan, enzovoort...
Ook binnen de hulpverlening zien we een enorme wetenschappelijke waardering wanneer nieuwe
behandelingstechnieken zijn ontwikkeld.
De laatste 20 jaar een explosie van hulpverleningsprogramma’s. Haast voor elk denkbaar pedagogisch
probleem bestaat wel een of andere techniek.
Hiermee is niet gezegd dat technieken overbodig zijn. Op zich is er niets verkeerd met techniek.
De mens zal steeds behoefte hebben aan technieken en technische oplossingen. De vraag is echter
wanneer de menselijke grenzen van techniciteit en pragmatisme bereikt zullen zijn? Bestaat er niet het
gevaar dat we ook t.a.v. interpersoonlijke relaties een al te pragmatische houding gaan aannemen en dat
daardoor de meest centrale dimensie van ons bestaan in de verdrukking komt, m.n. de mens als relationeel
wezen? Gaan de voordelen van techniek uiteindelijk niet contraproductief werken?
Kern
Technocratisering
o Definitie:
Stelsel tot regeling of hervorming van het economische en sociale leven volgens de wetmatigheden van de
techniek en de wetenschap, volgens nuchter rationele beginselen.
o Onze huidige tijd wordt omschreven als technocratisch
o We gaan ervan uit dat alle problemen technisch op te lossen zijn, net zoals machines die stuklopen.
Film: Modern Times – 1936 – Charlie Chaplin
Grote Depressie
Fordisme
Pagina 3 van 33
, Visie op begeleiden
Hfdst 4: Martin Buber en dialoog
Industrialisatie
Film Fragment 6’33
Film: Distributiecentrum Albert Hein - online (2018)
Neo-liberalisering
Flexwerkers
Flexmigranten
Online shoppen
• Wie thuis op stand-by wordt gezet, is elk moment oproepbaar maar krijgt daarvoor niet betaald
• Er wordt om de paar uur omgeroepen dat we harder moeten werken. Soms durven we niet naar de wc
• Per persoon staat de productie vermeld van de eerste drie uur van de shift; het aantal producten dat in
het schap is gevuld of ingepakt voor de online-klant
Technocratisering is streven naar:
o Beheersbaarheid
o Nuttigheid
o Pragmatisme
o Technologie
o Kosten-baten
o Efficiëntie
o …..
Deze ideeën manifesteren zich sterk binnen een exact wetenschapsmodel.
o Status van waarde!
o We worden zelf product van dit wetenschapsdenken.
Denken in termen van middel en doel
Methodieken en technieken om doel te bereiken.
Pragmatisch ingesteld
Praktijk
1. Hoe manifesteert technocratisering zich binnen verschillende levensdomeinen in ons leven?
Voorbeelden:
2. Hoe manifesteert technocratisering zich binnen de hulpverlening ?
Voorbeelden:
Aanvullende nota’s
Technocratisering
(Film Charlie Chaplin)
= we leven in een samenleving waarbij als er een probleem is, we oplossingen gaan zoeken =
technocratisch denken.
Op zich is dat positief. > Probleem is als dat de enige manier van denken wordt, en ook de mens ingezet
wordt als ding, als object om iets te bereiken. (bv. meer winst, …) > De extreme vorm is problematisch.
> link film met vandaag: is nog steeds aan de gang …
Pragmatisch = goed in oplossingen vinden = heel praktisch, praktijk gericht. Gevaar van
technocratisering is dat we ook zo worden bekeken, en zelf onderdeel van worden. Bv. WZC
Pagina 4 van 33
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Shera. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.04. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
50155 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now