Summary
Samenvatting Wetenschapsfilosofie ESHPM
- Course
- Institution
Samenvatting wetenschapsfilosofie
[Show more]
Seller
Follow
ilzevanherten
Content preview
Samenvatting wetenschapafslosssleWetenschapafslosssle aogemeen:
Wat is wetenschapsfilosofie?
In de wetenschapsfilslfe hludt men zich bezig met het demarcatevraagstuk. Dit is de centraie
vraag binnen de wetenschapsfilslfe. .et demarcatevraagstuk gaat lver de scheidingsiijn tussen
waarheid en lnwaarheid: wat vait er binnen de wetenschap? (en wat vait er buiten?)
Naast het demarcatevraagstuk zijn er nlg andere kernvragen:
o Ontsosgischape vraag: wat is de aard van het object? Wat bestaat er in de wereld?
- Is het lbject zintuigiijk waarneembaar?
- Is het lbject een aigemeen verschijnsei lf een unieke gebeurtenis?
- Is het lbject clnstant dllr de tjd heen, lf veranderiijk?
o Efistemsosgischape vraag: hoe kunnen we het object leren kennen? Onder welke voorwaarden
kunnen we geldige kennis krijgen?
- Mleten we het lbject van lnderzlek islieren in een iablratlrium lf juist in de
clntext bestuderen?
- Mleten we ingrijpen lf lbserveren lp afstand?
- Meepraten lf aiieen meten?
o Metpsdsosgischape vraag: hoe gaan we daarbij te werk?
- Dit is een praktsche uitwerking van de epistemlilgische vraag
Waar houden wetenschapsflosooen zich mee bezig?
De Vries: ‘De taak van wetenschapsfilslfen is een karakterisering van wetenschappen te geven, te
lnderzleken in hleverre de bijzlndere aanspraken van de wetenschappen gerechtvaardigd zijn en
inzicht te geven in de piaats van de wetenschappen in cuituur en samenieving.’
Wetenschappeiijke kennis heef een bijzlndere aanspraak het is lbjectever dan andere kennis.
Wetenschapsfilslfen hluden zich bezig met in hleverre bepaaide kennis lbjectef is. Daarnaast
hluden ze zich natuuriijk bezig met het demarcatevraagstuk: is het wetenschap?
Verhouding natuurwetenschappen en sociale wetenschappen:
Mleten kwaiitateve lnderzleken gebaseerd zijn lp de natuurwetenschappen (eenheid van
wetenschappen), lf mleten er aparte lnderzleksmethlden zijn?
Emioe Durkpeim: slcililgie mlet zich richten lp de natuurwetenschap bijv. meten van aantai
zeifmllrden
Max Weber: slciaie wetenschappen mleten zich níét richten lp natuurwetenschap. Men mlet er
dieper lp in gaan lm de slciaie wetenschap te begrijpen, natuurwetenschap is te aigemeen. Mensen
zijn subjectever.
Beperkingen van het toepassen van natuurwetenschap op de sociale wetenschap:
o Aard van het lbject:
In de natuurwetenschappen is sprake van natuuriijke fenlmenen, terwiji in de slciaie
wetenschap het gaat lver mens en gedrag. Mensen geven een eigen betekenis aan hun
gedrag. Bij natuurwetenschap zijn dingen zlais het is, dat is lbjectever. .et is dus mleiiijker
lm een betekenis aan iets te geven.
o Ethische bezwaren tegen bepaaide experimenten:
Bijv. je kunt luderen niet weken lpsiuiten vllr een experiment, terwiji dat geen prlbieem is
bij lnderzlek naar bacteriën.
, o Clmpiexiteit & veranderiijkheid:
Menseiijk gedrag is niet te vllrspeiien het is mleiiijk lm een causaai verband te zien.
Mensen zijn veei clmpiexer en veranderiijker dan andere dingen in de natuur, zlais
zwaartekracht.
o Refexiviteit:
Mensen interpreteren en veranderen hun gedrag lp basis van lnderzlek.
Slciaie wetenschappers interpreteren hun resuitaten uit het lnderzlek, maar wat diegene ais bijv.
sarcasme lf irlnie interpreteert, kan iemand anders lp een andere manier interpreteren. Bij
natuurwetenschappen is dit makkeiijker, lmdat aiies lp één manier wlrdt geïnterpreteerd.
Het standaardbeeld van wetenschap:
De wetenschap die gericht is lp waarheidsbevindingen, en niet lp vllrllrdeien lf intuïtes (she
looks like a witch). Deze waarheidsbevinding gebeurt lp een specifeke manier:
1. Identfceren van de lnderzleksvraag: Is she a witch?
2. Empirische en thelretsche achtergrlndinflrmate verzameien: Witches burn, because
they’re made oo wood.
3. Achtergrlndinflrmate gebruiken: a duck is as heavy as wood
En hyplthese lpsteiien: io she’s a witch, she must be less heavy than a duck
4. Tletsen van de hyplthese dllr middei van een specifek lntwlrpen experiment: we use a
scale
Er is sprake van glede wetenschap (vligens het standaardbeeid) ais:
o De empirische achtergrlndinflrmate clrrect is
o De persllniijke bias van de lnderzleker geen rli speeit
o .et experiment lnberispeiijk is
o De thelretsche en clnceptueie uitgangspunten deugen (hyplthesen mleten sterk zijn)
Hoe bepalen we wat ziek en gezond is?
Gezlnd defnite W.O: ‘Gezlndheid is een tlestand van vliiedig iichameiijk, geesteiijk en
maatschappeiijke weizijn en niet siechts de afwezigheid van ziekte lf iichameiijke gebreken.’
.uber: the abiiity tl adapt and seif-manage
Ziek drie manieren:
1. Naturaoistischap: je bent ziek ais er afwijkingen zijn aan het iichaam in bililgische zin niet
nlrmaai functlneren. Ziekte is een lbjectef gegeven, nlrmaai/abnlrmaai functlneren
wlrdt vastgesteid in vergeiijking met dezeifde sllrt mensen.
2. Nsrmativistischap: gezlnd zijn is het vermlgen hebben lm je dleien (die een minimaai niveau
van geiuk bewerksteiiigen) te bereiken. Je bent dan ziek ais je beperkt ben in het bereiken
van je dleien. Dleien zijn subjectef, dus ziek/gezlnd zijn heef vllr andere mensen een
andere betekenis.
3. Sschaiaao chasnstruchativistischap: wat ziek en gezlnd is wlrdt bepaaid dllr de nlrmen, waarden en
lpvatng van lnze samenieving. Deze nlrmen en waarden berusten lp menseiijke keuzes,
en niet lp de natuur.
, Wetenschapafslossslschape strsmingen:
Wetenschapsfilslfsche strlmingen geven aiiemaai verschiiiende antwllrden lp het
demarcatevraagstuk: waar trek je de grens tussen wetenschap en niet-wetenschap?
Dus hle kunnen we bepaien wat binnen en buiten de wetenschap vait?
Logisch positiisse (Wiener Kreis):
Llgisch plsitvisten nemen het standaardbeeid van wetenschap ais ijkpunt:
o Antmetafysische hluding ais het niet tletsbaar is, is het geen wetenschap
o Empirische grlndsiag aiieen zintuigiijke waarneming is een brln vllr kennis
Llgisch plsitvisme heef het verilchaatiechariterium: een thelrie is waar ais het via een
wetenschappeiijke methlde bevestgd kan wlrden.
Later werd dit het clnfrmatecriterium zwakker, thelrie wlrdt dllr lbservates bevestgd en
maakt de thelrie ‘waarschijniijk’.
Llgisch plsitvisten redeneren lp inducteve wijze: eerst wlrden waarnemingen gedaan en vanuit
die waarnemingen wlrdt een hyplthese lpgesteid dit is lvereenklmstg met het standaardbeeid
van wetenschap:
1. Waarnemen
2. .yplthese lpsteiien vanuit die waarnemingen
3. .yplthese tletsen d.m.v. experiment
4. Verwerpen/bevestgen/bijsteiien thelrie
Llgisch plsitvisme gaat uit van een plsiteve lntwikkeiing in de wetenschap, lmdat metafysische
uitspraken (zlais uitspraken lver gld, specuiates en nlrmateve lpvatngen) verdwijnen en er
steeds meer harde feiten klmen.
Kritsch ratonalisse (Popper):
Vligens Plpper kunnen wetenschappers niet verder klmen in de wetenschap met het
verifcatecriterium, lmdat je nllit iets met zekerheid kan zeggen tltdat je het ‘tegendeei’ hebt
bewezen.
Aiternatef = faosilchaatie je hyplthesen verwerpen, je mlet lp zlek gaan naar het tegendeei. Zl
klm je dichterbij de waarheid. Je kan nllit heiemaai tlt waarheid klmen, lmdat je steeds van je
fluten mlet ieren en je hyplthese mlet verwerpen. .ierdllr is kennis aitjd tjdeiijk.
Plpper streef een zl hllg mlgeiijke clrrlblrategraad na. De clrrlblrategraad van een thelrie
wlrdt hlger ais je de thelrie niet kan faisifceren, lmdat de thelrie dan sterker wlrdt.
Aiie uitspraken zijn vligens Plpper thelriegeiaden. Dit betekent dat een uitspraak vllr een deei
afangt van de interpretate van de waarneming. Bijv. een hardillpster: het is een vrluw, maar
heef het testlsterlngehaite van een man is het dan een man lf een vrluw? hangt af van hle
je het bekijkt.
Plpper gebruikt de deducteve methlde: eerst stei je een hyplthese lp, en daarna ga je lbserveren
en deze hyplthese verwerpen.
Dllr te faisifceren kun je lnderscheid maken tussen glede wetenschap en pseudlwetenschap (iijkt
lp wetenschap dlgmatsme = aiies verkiaren a.d.h.v. eigen thelrie).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ilzevanherten. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.97. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67232 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now