Summary
Biologie samenvatting H14 waarnemen
- Course
- Level
Samenvatting van Nectar biologie (4e editie) over hoofdstuk 14 waarnemen. Uit 5VWO.
[Show more]
Seller
Follow
ninevanlierop
Content preview
Biologie samenvatting, H14 Waarnemen14.1 Zintuigcellen
Evenwichtszintuig BINAS 87D
Zintuigcellen: gespecialiseerde cellen die reageren op een specifieke
prikkel de adequate prikkel.
Je twee evenwichtszintuigen bevinden zich in je oren en registreren welke
beweging je hoofd maakt. Beide bestaan uit het vestibulum (centraal deel)
en drie halfcirkelvormige kanalen. Deze staan loodrecht op elkaar (x,y,z-
as). Het vestibulum en de halfvormige kanalen zijn gevuld met endolymfe
(vloeistof).
Over de stand van je hoofd t.o.v. de zwaartekracht en rechtlijnige
versnelling krijg je informatie uit twee zintuigorgaantjes in het vestibulum:
de maculae. De haarcellen (zintuigcellen) in een macula steken met lange
ciliën (zintuigharen) in een geleilaag met een laagje kalksteentjes. Ook
krijgt de geleilaag ‘traagheid’ door. De ciliën gaan dan in een bepaalde
richting, de haarcellen geven die informatie aan de hersenen. Maculae
reageren alleen op verandering in snelheid, dus niet op constante
snelheid.
De kalksteentjes drukken op de ciliën. Bij versnelling/vertraging glijdt de
laag met steentjes t.o.v. de ciliën waardoor ze informatie doorgeven.
Informatie over draaibewegingen komt uit de halfvormige cirkelkanalen.
Ja-knikken = bovenkanaal, links/rechts/schouder = achterkanaal, nee-
schudden = zijkanaal. Elk kanaal heeft aan de basis een knobbel met
haarcellen en ciliën. Die ciliën steken in een geleiachtige massa, de
cupula, die heen en weer kan bewegen door de endolymfe. Bij elke
draaiing van je hoofd bewegen de kanalen mee, maar door de traagheid
van vloeistof beweegt de endolymfe niet direct mee. De ciliën buigen en je
hersenen sturen de informatie naar het evenwichtscentrum.
Toets vraag: deze situatie met het hoofd, wat gebeurt er in het
evenwichtsorgaan etc.
Zintuigcellen
Zintuigcellen zijn receptorcellen die informatie verzamelen.
- Mechanoreceptoren (zintuigcellen cupulae en maculae):
mechanische prikkels (zoals die van de ciliën).
- Thermoreceptoren (huid): temperatuurveranderingen.
, - Chemoreceptoren (tong/neus): stoffen.
- Fotoreceptoren (oog): licht.
Receptorcellen hebben ook een rustpotentiaal. Een adequate prikkel leidt
tot membraanpotentiaal en het openen van ionpoorten. Bij
mechanoreceptoren gebeurt dit door verandering van celmembraan, bij
thermoreceptoren door een warmtegevoelig eiwit. Bij
chemoreceptoren/fotoreceptoren is een signaalcascade en secundaire
boodschapper belangrijk.
- De secundaire boodschapperstof bindt aan een doelwitmolecuul op
de ionpoorten, die open of dicht gaan.
- Als de prikkeldrempel is bereikt is er volledige depolarisatie.
- Opent Ca2+-poorten.
- Ca2+ stroomt naar binnen en receptorcellen lozen exciterende
neurotransmitter een synaps met een sensorisch neuron.
- De hoeveelheid neurotransmitter wordt bepaald door
impulsfrequentie in het sensorische neuron. Dit geeft info over de
sterkte van de prikkel.
Pijnreceptoren zijn geen zintuigcellen, maar zenuwceluiteinden die
reageren op prikkels die schade kunnen geven. De prikkeldrempel ligt
hiervan hoger dan voor zintuigcellen. Hun info gaat via het ruggenmerg
naar het pijncentra.
Constante prikkels
Door een langdurige constante prikkel kan de prikkeldrempel van een
receptorcel omhooggaan: adaptie. Sommige receptorcellen hebben dit
sneller dan andere. Pijnzintuigjes vertonen geen adaptie.
Evenwicht bewaren
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ninevanlierop. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.35. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75759 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now