Uitgebreide samenvatting van de colleges en aantekeningen voor het vak Waterbodems. Laat je niet afschrikken door het grote aantal pagina's; de samenvatting is puntsgewijs en bestaat voor een groot deel uit afbeeldingen.
O.a.: wat is scheeps- en onderwaterarcheologie, geschiedenis, prospectie, KNA...
Waterbodems
College 1: Inleiding in de Scheeps- en onderwaterarcheologie
(waterbodems)
LEERDOELEN
• weet je wat met het begrip Waterbodems wordt bedoeld;
• ken je het verschil tussen de archeologie van waterbodems en landbodems;
• ben je op de hoogte van de ontwikkelingen rondom de archeologie van Waterbodems
in de context van het verdrag van Valetta (Maltaverdrag), de nationale wetgeving en
de nationale en internationale ethische codes en gedragsregels m.b.t de scheeps- en
onderwaterarcheologie. Ook weet je welke belangrijke ‘stakeholders’ daarin een rol
spelen;
• ben je op de hoogte van het KNA-protocol Waterbodems (scheeps- en
onderwaterarcheologie) en ken je de globale inhoud daarvan;
• weet je wat de archeologie van scheeps- en onderwaterarcheologie is (definities);
• ken je de globale geschiedenis van de scheeps- en onderwaterarcheologie;
• ken je globaal de ontwikkelingen in de historische scheepsbouw;
• ben je op de hoogte van de huidige en in de nabije toekomst te verwachten
ontwikkelingen op het gebied van de scheeps- en onderwaterarcheologie;
• ben je op de hoogte van de in de scheeps- en onderwaterarcheologie gebruikte
methoden en technieken m.b.t. Inventariserend Veldonderzoek Waterbodems;
• ben je op de hoogte van de in de scheeps- en onderwaterarcheologie gebruikte
methoden en technieken m.b.t. Opgraven Waterbodems;
• weet je (globaal) welke Geografische Informatiesystemen er bestaan voor
onderwaterarcheologie en welke datasets van belang zijn voor het maritiem
onderzoek en het beheer van het erfgoed.
OVERKOEPELEND DOEL:
• Iedereen kennis te laten maken met de maritieme archeologie, in de hoop dat in de
toekomst het normaal is dat archeologen over de (basale) kennis van dit onderwerp
beschikken.
• En dus als vanzelfsprekend dit meenemen in hun onderzoek.
Wat houdt de Scheeps- en onderwaterarcheologie in?
Begrippenkader
• Scheepsarcheologie
• Maritieme archeologie
• Onderwaterarcheologie
• Cultuurhistorisch erfgoed
• Maar eerst……
KNA Waterbodems, Saxion module Waterbodems
Uit verslag SIKB, d.d. 4 juni 2007:
Vraag: waarom geen KNA Onder Water? Waarom gekozen voor term
• Waterbodems?
Uitleg: Onder Water levert in veel gevallen verwarring op, zeker bij onderzoek dat niet onder
water wordt uitgevoerd, zoals het IVO Opwater. Maritiem bleek te breed, dan vooral
scheepsarcheologie. Waterbodems sluit ook goed aan bij problematiek in de praktijk (veelal
,is Rijkswaterstaat opdrachtgever, die hanteren de term Waterbodems) en ook bij
terminologie in Bodemsanering.
Scheepsarcheologie
• Schepen en toebehoren
• (Bijna) Per definitie grensoverschrijdend
• In Engelse taal ook wel nautische (nautical) archeologie genoemd
• Op land en onder water
• Kennis over schepen, scheepsbouw, leven aan boord, handel, oorlog op zee, etc,
etc.
Maritieme Archeologie
• Interactie van de mens met de zee.
• Alle archeologie die met het water (officieel dus de zee) te maken heeft.
– Rivieren
– Meren
– De kust
– De zee
Onderwaterarcheologie
• (Discipline)
• Alle archeologie die zich onder het wateroppervlak bevindt
o Scheepswrakken
o Bruggen
o Verzonken dorpen en steden
o Kastelen
o Prehistorische vindplaatsen
o Etc.
• De schepen
• Kade, haven en brugconstructies
• Het prehistorische landschap (inundatie(=het opzettelijk onder water zetten van een
gebied))
Het Cultuurhistorisch Erfgoed
• Definitie: alle materiële en immateriële getuigenissen uit het verleden die de
samenleving van belang vind om te bewaren, te onderzoeken, te presenteren en
daarover te informeren.
• Het (collectieve) geheugen van een samenleving.
• De overgebleven - door mens gemaakte - materiële zaken uit het verleden.
• Maritiem erfgoed, onderwater cultureelerfgoed.
Deze definities roepen misschien wel meer vragen op dan
antwoorden….[?]
• Wat is het verschil tussen bijvoorbeeld onderwater cultureel erfgoed en onderwater
archeologie?
• Wat zit er niet in maritieme archeologie dat wel in maritiem erfgoed zit?
• Wat is een samenleving?
• Wie bepaald wat die samenleving wil bewaren en niet?
• Top down of bottom up beïnvloeding?
, Nederlands Maritiem Cultureel Erfgoed
• Materieel
• Immaterieel
Archeologie vs cultuurhistorie
• Archeologie is een methodiek (handeling), cultureel erfgoed is een “ding”.
• Er is niet slechts één Cultuurhistorie
• Cultuurhistorie wordt gemaakt
• Cultuurhistorie is een politiek begrip
• De waarde van cultuurhistorie is tijdsgebonden (dus het bewaren voor toekomstige
generaties…..)
Wat is: Nederlands cultuurhistorisch erfgoed onderwater (materieel)
• Alle vindplaatsen die in Nederlands territoriaal gebied liggen: binnen 12 mijl, en
binnen 24 mijl (aansluitende zone).
• Alle vindplaatsen op het Nederlands continentaal plat.
• Alle vindplaatsen buiten territoriaal gebied waarvan Nederland eigenaar is (of claimt
te zijn). Dit zijn met name de wrakken van de Verenigde Oostindische Compagnie
(VOC) en de Admiraliteit.
• Alle vindplaatsen buiten territoriaal gebied die direct deel uitmaken van de
Nederlandse geschiedenis. Dit kunnen bijvoorbeeld scheepswrakken, ladingen of
voorwerpen zijn die ooit eigendom geweest zijn van Nederlanders, maar waarop
geen juridische eigendomsclaim meer kan worden gelegd. Deze bevatten echter wel
informatie over ons verleden en kunnen daarom wel tot het Nederlands cultureel
erfgoed worden beschouwd.
• Maar wel van cultuurhistorisch belang…!
Wat houdt scheeps- en onderwaterarcheologie niet in?
• (Commerciële) Berging
• Schatgraven
• Souvenirs verzamelen
Maar waarom eigenlijk niet?
Is Nederland een Maritieme Natie?
• Wat is het belang van water voor onze maatschappij?
o land
o water
o Geen dijken? Tweederdeonderwater
Nederland is een natie met een sterk maritiem karakter:
• Leven met het water
• Strijd met het water
• Bloei door het water
• Verliezen door het water
Dit heeft ons wezen sterk bepaald
Het resulteerde o.a. in:
• Inpoldering
• Overstromingsrampen
• De Gouden Eeuw (de 17de eeuw)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller CroissAntje. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.89. You're not tied to anything after your purchase.
