Psychodiagnostiek
Na het studeren van de leerstof…
• leg je uit wat impliciet diagnosticeren is en kan je dit illustreren aan de hand van een
voorbeeld uit het dagelijkse leven of uit de praktijk van een psychologisch consulent
(PC)
• beschrijf je wat het probleem is bij impliciet diagnosticeren
• leg je uit hoe mensen omgaan met kansen en waarschijnlijkheden en kan je hier een
voorbeeld van geven
• benoem je de oorzaak van foutenbronnen bij impliciet diagnosticeren
1.1 Omschrijving & belang van psychodiagnostiek
Alledaagse impliciet diagnosticeren
Diagnosticeren = toekennen van oorzaken aan verschijnselen of gedragingen
(attributietheorie)
Impliciet = onbewust, zonder erover na te denken
Iedereen doet het… elke dag… vooral als er een afwijking is van een verwacht
patroon -> experiment dakloze/ zakenman (gaan mensen helpen of niet?
Mensen gaan sneller helpen bij de zakenman dan bij de dakloze hierbij
gaan ze het sneller toeschrijven aan drugs of alcohol en bij de
zakenman als hij is ziek).
Vaak gebruikt als entertainment:
- Online of in tijdschriften: ‘testjes’
- Media, televisie en documentaires: extremer (on)gewenst gedrag
Probleem van impliciet diagnosticeren
a) Omgaan met kansen en waarschijnlijkheden
b) Oorzaak van foutenbronnen: mensen redeneren niet statistische, maar
gebruiken heuristieken/vuistregels
Heuristieken = (vuist)regels om sneller tot de oplossing van een probleem te
komen (vaak impliciet of onbewust)
1
, Psychodiagnostiek 1 13/02/2023
o Informele, intuïtieve en speculatieve oplossingsstrategieën
o Ontwikkeld om snel beslissingen te nemen (~overleven)
o Specifieke strategieën die we leren gebruiken in specifieke situaties en
die niet altijd een oplossing garanderen (<> algoritmen, die altijd en
overal werken)
o Hoe meer ervaring met een taak, hoe beter heuristieken ontwikkeld zijn
Heuristieken vaak oorzaak van foutenbron
Beschikbaarheidsheuristiek Representativiteitsheuristiek
= als iets makkelijk uit het = hoe meer iemand overeenkomstige
geheugen op te halen is, schatten kenmerken vertoont die typisch zijn
mensen dat dit vaker gebeurt voor leden van een bepaalde groep,
hoe groter de kans is dat de persoon
ook tot die groep behoort.
Voorbeelden: Voorbeelden:
Welk type woorden zijn het meest Film brandweer, chirurg,
frequent in het Nederlands? gevechtspiloot
- Woorden die beginnen met een
‘r’ “Mijn vriend is professor. Hij schrijft
- Woorden die ‘r’ als vierde letter graag gedichten, is nogal verlegen
hebben? en klein van gestalte. Op welk
Vliegen is gevaarlijker dan terrein is hij werkzaam: Chinese
autorijden. literatuur of psychologie?
Experiment bekende, onbekende Experiment hardrockende
mensen accountant
Impliciet diagnosticeren in de psycho-diagnostiek
Je gaat meer gebruik maken van heuristieken als je meer ervaring hebt in het thema.
Mogelijke foutenbronnen:
- Geen systematische en consistente werkwijze
- Informatie zoeken die idee bevestigt (confirmation bias)
- Te vlug adviezen formuleren
- Gebrekkige betrouwbaarheid en validiteit van de onderzoeksmiddelen en
ongeschikte normen
- Voor de hand liggende diagnose en interventies over het hoofd zien
- Diagnostisch proces onvoldoende afgestemd op de hulpvragen van de cliënt
- Besluitvorming onvoldoende gebaseerd op beschikbare gegevens; geen
objectieve criteria hanteren (=verhoging van de subjectiviteit)
- Besluitvorming onvoldoende geëxpliciteerd en daardoor onvoldoende
duidelijk voor collega’s en cliënten
- Eigen persoon als foutenbron
- Onvoldoende samenwerking met cliënt en zijn omgeving
2
, Psychodiagnostiek 1 13/02/2023
- Teveel vakjargon in de communicatie
Expliciet diagnosticeren als oplossing
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller xanthevancampenhout. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.10. You're not tied to anything after your purchase.