Grond dat eerst moeras was, werd tijdens de tijd van steden en staten ontgint. Er
werden kanalen en sloten gegraven om het water in weg te laten lopen. Ook
werden er dijken en dammen gebouwd. Al deze polders, sloten, dijken en
dammen moesten onderhouden worden. Waterschappen hielden toezicht en
besliste over het waterbeheer in deze gebieden.
Graven van Holland steunden de waterschappen, omdat dit gunstig was voor de
handel en landbouw. Ze beschouwden zichzelf als enige eigenaar van de grond,
maar ze hadden onderdanen nodig om de grond te ontginnen. Ze gaven deze
onderdanen vrijheidsrechten. < eigendomsrechten op de grond. En politieke
rechten < inspraak bij waterbeheer.
De dijkgraaf is de voorzitter van een waterschap. Heemraden zijn leden van
het bestuur, dit zijn vertegenwoordigers van de inwoners.
Nederland staat bekend om het poldermodel. Dit is overleg dat gericht is op
overeenstemming. Er is veel samenwerking en iedereen moet het eens worden
met elkaar. Ook is er veel inspraak.
Vrijheidsrechten en politieke rechten in de hoge en late middeleeuwen
In de tijd van steden en staten werden er veel stadsrechten aan steden verleend.
Zoals bijv. zelfbestuur, zelf rechtspreken, verdedigen met stadsmuren en leger
enz. Alleen burgers met burgerrecht konden profiteren van de vrijheidsrechten.
Deze burgers werden vrije burgers genoemd.
De meeste steden werden bestuurd door patriciërs: leden van rijke en
vooraanstaande families.
Ook ambachtsgilden krijgen op begeven moment zetels in het stadsbestuur.
De inkomsten van de vorsten groeiden doordat er met geld betaald werd voor
stadsrechten. Hierdoor konden de vorsten beginnen met de vorming van staten.
Vorsten stelden ambtenaren en rechters aan en vormden zijn eigen beroepsleger.
De staatsvorming en centralisatie van de vorst ging een bedreiging vormen voor
steden. Rechters van de vorst > rechtspraak steden
Beroepslegers > sterker dan verdedigingsmuren van steden
Om alles te betalen, ging vorst meer belasting vragen aan steden.
Staten: hierin zaten vertegenwoordigers van de steden.
Staten-Generaal: om met alle vertegenwoordigers van alle gewesten tegelijk te
praten.
, 1.2
Rechten en plakkaat van Verlatinge
Plakkaat van Verlatinge > Spaanse koning verdient de trouw aan Nederlandse
onderdanen niet. Filips de 2e wordt als vorst afgezweerd (besloten door de
Staten-generaal). Hij onderdrukte zijn onderdanen (tiran gedrag) daarom mocht
hij worden afgezweerd en werd er een andere leider gekozen. Hij had
verschillende rechten geschonden. Zonder instemming had hij oorlogen gevoerd
en belastingen geheffen. Hij had het recht op eerlijke rechtspraak geschonden.
Verder maakte hij zich schuldig aan geloofsvervolging.
16e eeuw
De ondertekening van het Plakkaat van Verlatinge was een hoogtepunt in de
Opstand van de Nederlanden tegen hun Habsburgse vorst.
Onder één vorst gekomen < Habsburgse vorst. Hij versterkte het centrale
bestuur en bestreed protestanten met centrale rechtbanken. Het zelfbestuur en
eigen rechtspraak van steden ging weg door de Habsburgse vorst (Karel V).
Karels zoon Filips de 2e zette de centralisatie en vervolging van protestanten
voort, maar onder hem nam het verzet van edelen en regenten toe. Ook drong
een nieuwe protestante stroming, het calvinisme, door in NL.
Hagenpreek: dominees die in openheid preken buiten de stadsmuren. Hierna
barste de beeldenstorm uit. Filips stuurde de he rtog van Alva om de orde met de
harde had te herstellen. Willem van Oranje begon de Nederlandse opstand tegen
hem. De opstandelingen kregen het noordelijke deel van Nederland in handen.
Ter verdediging vormden de opstandige gewesten de Unie van Utrecht. Hierin
werkten ze samen alsof ze één provincie waren. Er werd afgesproken dat er
gewetensvrijheid was: niemand mocht vanwege zijn geloof vervolgd worden. De
regenten bepaalden in hun gebied zelf of de geloven bijv. kerken mochten
bouwen. In 1588 gingen de opstandige gewesten verder als republiek der zeven
verenigde Nederlanden (zonder vorst).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Samenvattingenvanfleur. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.68. You're not tied to anything after your purchase.
