Samenvatting Het Goede Leven en de Vrije Markt - Filosofie - VWO - H1,2,3,4&6
3 views 0 purchase
Course
Filosofie
Level
VWO / Gymnasium
Book
Het goede leven
Dit is een samenvatting van een deel(!) van het boek 'Het Goede Leven en de Vrije Markt' van Jelle van Baardewijk.
Deze heb ik gebruikt tijdens de voorbereiding op het Filosofie examen 2023 en zorgde voor een 9.1 als resultaat.
De belangrijke aspecten uit de eerste paar hoofdstukken van dit boek...
Het goede leven en de vrije markt
Samenvatting filosofie
H1: De vrije markt en het goede leven in meervoud: vijf dimensies
ET 4:
De mens is een wezen dat zich-tot-zichzelf-in-de-wereld verhoudt; reflecteren
Cassirer: mens is een symboliserend dier; cultuur, taal religie
Nietzsche: mens is niet vastgestelde dier; reflexiviteitsstress, zoeken naar Übermensch
→ geluksimperatief: maximale uit jezelf halen
Socrates: onderzoek van het juiste leven is belangrijk → filosofie in publieke ruimte
1.3 Opvattingen over het goede leven: Martha Nussbaums capability approach
ET 5:
Nussbaum levert kritiek op BNP als maatstaaf voor “het goede leven”, er moeten meer
factoren meespelen. Het mens-zijn vooronderstelt aantal mogelijkheden, capabilities die niet
tot elkaar te herleiden zijn. Capability approach gaat over ruimte om keuzes te maken,
gebruik van capabilities te maken.
Kritiek!
Concept is te westers, gaat namelijk uit van keuzevrijheid.
Geen aandacht voor instituties; positieve of negatieve werking op vrijheid.
Geen aandacht voor relatie mens-natuur; beperkt mogelijkheden/vrijheden.
1.4 dimensies
Relaties: sociale relationaliteit; verbonden zijn met iedereen
Instituties: van jongs af aan deel van institutionele wereld, brengt relatie tussen mensen
Lichaam: lichaam heeft behoeften maar stelt ons ook in staat dingen te doen
Natuur: lichaam ten alle tijde verbonden met de natuur
Zin: mens verhoudt zich-tot-zichzelf-in de wereld. mens kan zoeken naar zin van leven
H2: Plato en Aristoteles over het goede leven
2.1 Ons gebruik van contrastbronnen
Andere samenlevingen kunnen als contrastbron dienen. Culturen kunnen een inspiratiebron
zijn, maar je kunt niet zomaar inzichten overnemen. Verschillen en overeenkomsten; jezelf
beter leren kennen.
→ Het oude Athene en het Christendom als contrastbron
, 2.2 Athene: de turbulente geboortegrond van de filosofische vraag naar het goede
leven
Griekse polis (stadstaat) was aristocratische landbouwsamenleving. Adellijke families
hadden veel bezit, rechten en plichten. Demos, vrije mannen, boerenkrijgers, (volk) vocht
naast de edelen mee in het leger. Vorm van democratie; meevechten = zeggenschap.
Agora (marktplein) waar volksvergadering werd gehouden. Slaven, vrouwen, handelaren en
metoiken (gastarbeiders) konden geen burger worden → niet het goede leven
Arbeid is niet deel van goede leven, doen edelen ook niet; heer zorgt voor orde in huis en
welzijn eigen mensen en polis.
Steady state economy; geen uitbreiding, maar handhaving van voldoende productie
→ Stabiliteit
Invoering van geld zorgt voor druk; opstanden tegen machtsmisbruik en schuldslavernij
Tiran Peisistratos dringt macht aristocratie terug, bevordert welvaart burgers en cultiveert
volksbewustzijn → legt basis voor democratie
Socrates maakte bloei en ondergang Athene mee → bespreekt met medeburgers
filosofische kwesties over rechtvaardigheid, politiek en edelheid
2.3 Plato’s Staat als reactie op de neergang van Athene
ET 6:
A) Plato vindt en democratie niet goed: het volk heeft teveel macht en is niet rationeel
→ ochlocratie. Ideale staat draait om collectief - de samenleving als geheel. Aretè = deugd,
moet kunnen bloeien. Staatsindeling als mens (orde):
- Filosoof koning → rationeel deel; vertonen de 4 kardinale deugden, aretè
- Strijders en wachters → thymotisch-eergevoelig deel, sensitief
- Boeren en werklieden → vegetatief/verlangend; belang van collectief vervullen
Ieder moet zijn plaats voldoen/trouw blijven. GEEN familiebanden, eigenbelang en vrijheid.
Autarkeia: polis moet zelfvoorzienend zijn
Paideia: opvoeding en vorming jonge mensen als centrale taak
Kritiek!
Popper: Plato’s staat is een utopie en dus onbereikbaar, het leidt tot een dystopie = hel op
aarde
2.4 Aristoteles’ antwoord: de Ethica Nicomachea en de vraag naar geluk en deugd
ET 7:
Ook Aristoteles vindt een democratie niet ideaal. Er zijn verschillende goede staatsvormen,
maar deze kunnen ontaarden.
Monarchie → tirannie
Aristocratie → oligarchie (kleine groep krijgt alle macht)
Politeia → democratie (allen hebben een mening, ipv alleen deugdelijke elite)
Ethica Nicomachea (goede leven)
Iedereen streeft naar geluk en politieke gemeenschap streeft naar het goede leven
Wat is menselijk geluk? Mens is een dier dat kan denken, gelukt mens hangt samen met de
logos (rede). De rede stelt je in staat om te handelen, wie kan handelen kan gelukt en
gelukkig zijn.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller stellab. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
