Summary
Samenvatting staats- en bestuursrecht
- Course
- Institution
Samenvatting staatsrecht & bestuursrecht
[Show more]
Seller
Follow
daniellemolenkamp
Reviews received
Content preview
Staats- en bestuursrechtUit de arresten is het voornamelijk van belang om de rechtsregels te leren.
Week 1: de rechtsstaat in internatonaal en Europees perspectee
Staatsrecht is het basisrecht van staten. Bijna alle staten hebben een consttutoneel recht met een
grondwet. Het consttutonele recht: welke organen zijn, onder welke voorwaarden bevoegd tot het
stellen van in de (Nederlandse) rechtsorde geldende rechtsnormen?
Een soevereine staat is een groep personen die geregeerd wordt door een overheid die effectee en
daadwerkelijk gezag uitoeeent over die personen wonende op een territoir. In een nate bestaat een
wil om zich te verenigen en samen te leven onder bepaalde regels, een gezamenlijke identteit. In
Nederland geldt een soort ‘panieknatonalisme’. Wij overtuigen elkaar ervan dat wij een
gezamenlijke identteit hebben (het Nederlands elfal, tulpen etc.). Daarnaast is het noodzakelijk dat
er erkenning bestaat door andere staten, van buitenae wordt het gebied gezien als een staat. De
wereld kent 193 erkende staten (VN leden, Vatcaanstad en Palestna) en 10 betwiste landen die zich
gedragen als staat maar niet erkend worden (Abchazië, Kosovo, Westelijke Sahara, Taiwan etc.).
Hiervan hebben 155 staten een grondwet en 75% daarvan zijn van na 1973. De grondwet van
Nederland dateert van 29 maart 1814. Op 29 augustus 1815 kwam er een ‘nieuwe grondwet’, want
toen kwam België erbij. België was het er eigenlijk niet mee eens, maar met behulp van ‘Nederlandse
rekenkunde’ wel.
Er bestaat verband tussen de oudheid van de grondwet en het BNP van een bepaald land. De landen
met de oudste grondweten zijn over het algemeen genomen het oudst. Je hebt meer kans om
politek stabiel te zijn en als gevolg daarvan volgen er positeve gebeurtenissen.
Een soevereine staat heef de bevoegdheid om bepaalde dingen te doen. Daarnaast zijn zij
interessant voor investeerders en buitenstaanders mogen niet zomaar binnendringen:
Externe soevereiniteit (volkenrechtelijk)
Interne soevereiniteit:
Het ambt dat de hoogste, niet herleidbare macht oe bevoegdheid heef.
Een ambtencomplex oe overheidsverband dat niet aan toezicht door derden is
onderworpen.
Wil een staat duurzaam gezag kunnen uitoeeenen, dan hebben zij macht nodig.
Overheidsoptreden is legitem indien het gedragen wordt door de bevolking (Hobbs?):
Overheid is gebonden aan het recht (niemand staat boven de wet). Het stellen van de wet is
gebonden aan regels.
Tegengaan van machtsconcentrate en machtsmisbruik door middel van de
machtenscheiding en 'checks and balances’.
Onderdanen kunnen hun recht halen (onafankelijke rechter).
WOTS-verdrag tussen Nederland en Peru (12 mei 2011) houdt in dat als jij in Peru veroordeeld bent,
jij in Nederland (naar Nederlandse maatstaven) je stae uit kan ziten. Nederland moet dit echter wel
aan Peru verzoeken. Dit is niet gevraagd bij Joran van der Sloot, omdat het geen positee effect zou
hebben als hij in Nederland zijn strae uit zou ziten.
1
,Oe het aedwingbaar is om een verdachte naar Nederland te laten komen, hangt ae van het volgende:
De status van het verdrag.
De interne werking.
De interne werking houdt in dat verdragen geldend zijn in natonaal recht. De rechtstreekse werking
is een ieder verbindend (art. 93 Gw) en je kan het inroepen en/oe het legt verplichtngen op. Alle
verdragen hebben altjd interne werking, ook al is het niet goedgekeurd. Verdragen hebben niet
altjd rechtstreekse werking (Grenstracstraat-arrest).
Het internatonaal recht heef voorrang op natonaal recht, op grond van:
Art. 93 Gw: bepalingen van verdragen, en van besluiten (…) die een ieder kunnen verbinden
hebben verbindende kracht nadat ze zijn bekendgemaakt.
Art. 94 Gw: natonaal recht is buiten toepassing in geval niet verenigbaar met een ieder
verbindende bepalingen verdragen en besluiten.
Een ieder verbindendheid is de wetelijke term voor rechtstreekse werking. Kortmann ziet echter
verschil in deze termen, want rechtstreekse werking richt zich tot het bestuursorgaan en een ieder
verbindendheid richt zich tot de burger.
In de wet wordt vaak aangegeven dat het artkel rechtstreekse werking heef als er bijvoorbeeld
staat: ‘…die naar hun inhoud een ieder kunnen verbinden…’ (art. 93 Gw).
Om een bepaling een ieder verbindend te laten zijn moet het bekendgemaakt zijn. Daarnaast moet
de bepaling geschikt zijn om een ieder verbindend te zijn (Spoorwegstaking-arrest). Oe een bepaling
geschikt is, moet het zelestandig, objectee recht zijn.
Verdragen hebben voorrang boven de natonale wet (art. 94 Gw), maar alleen als zij een ieder
verbindend zijn. Daarnaast bestaat verdragsconforme interpretate. Dit houdt in dat de natonale
wet interpretatemogelijkheden open laat.
Om te bepalen oe een verdragsbepaling een ieder verbindend is, moet je kijken oe er iets te vinden is
over de werking in het verdrag zele oe in de totstandkomingsgeschiedenis. Als dit niet het geval is,
moet je kijken oe de bepaling voldoende concreet is. Als er termen oe begrippen onduidelijk zijn, is de
bepaling niet concreet.
Week 2: natonale en internatonale grondrechten
De wereld is over het algemeen verdeeld in staten. De Noordpool, Zuidpool etc. zijn dan geen staten,
maar staten kunnen daar wel aanspraak op maken.
Liberal democracy (democratsche rechtsstaat): de meeste van deze staten hebben een grondwet.
Uitgangspunt: de meerderheid beslist. Het wil niet zeggen dat als een staat een grondwet heef, deze
niet gelijk een democratsche rechtsstaat is.
Een democratiche rechtiitaat geef een behoorlijk bestuur. Zo kan er in Nederland elke vier jaar
vreedzaam van bestuur gewisseld worden. Een gecontroleerde democrate lijkt het winnende model
van de wereld. Kritek van China: Waarom dan ‘zo vaak’ burgeroorlogen?
In Nederland geldt een open houding: internatonaal recht wordt met open armen ontvangen (art. 93
en 94 Gw). Als ieder verbindende bepalingen rechtstreeks werken en in strijd zijn met de Grondwet,
dan wordt het natonale recht buiten toepassing gelaten.
2
,Er bestaat een discussie oe het parlement niet kan bepalen oe het internatonale recht voorrang heef
voor het natonale recht. Dient de Grondwet te beschermen tegen ‘slecht’ internatonaal recht?
Maar dit voorstel heef bezwaren:
Kan het parlement al deze verdragen toetsen aan ons natonaal recht?
Wil het parlement al deze verdragen toetsen aan ons natonaal recht?
Het EU-recht, neergelegd in VEU en VWEU, werkt op een andere manier door dan het kanaal van art.
93 en 94 Gw. Het EU-recht werkt door uit kracht van de Europese rechtsorde. Hierbij gelden twee
belangrijke arresten:
Van Gend & Looi (1963): directe werking vloeit rechtstreeks voort uit het Europees recht.
Coita/Enel (1964): het EU-recht heef voorrang boven natonaal recht (eigen EU rechtsorde).
Als er een besluit is van de Europese Unie, dan bevind je je in ieder geval op het ‘Unie-terrein’. Het
Unie-recht heef veel invloed, zij bestaat namelijk uit 28 lidstaten.
Oe de Europese Unie een rechtsstaat is, kan op verschillende manieren worden beargumenteerd. Het
zelfbeeld van de Europese Unie wordt gevormd aan de hand van de Kopenhagencriteria 1993. In dit
criteria zijn verschillende toetredingseisen bepaald, onder andere:
Rule oe law (machtenscheiding)
Mensenrechten
Respect voor minderheden
De Kopenhagencriteria is een soort spiegel van de rechtsstatelijke ziel van de Europese Unie.
De soevereiniteit van Nederland binnen Europa wordt geheel oe gedeeltelijk verloren op steeds meer
terreinen (federaliime, o.a. oude Belgische premier Verhoestadt). Het behoud van de soevereiniteit is
mogelijk door secessie (confederaliime). De originele soevereiniteitsbegrippen zijn onbruikbaar in de
EU/gedeelde soevereiniteit (communautariime, een nieuwe vorm van bestuur).
De legitmiteit van de Europese besluitvorming ligt onder vuur. Mensen klagen over een
democratich defcit, want er bestaan voornamelijk intergouvernementele besluiten (93% van de
besluiten worden gemaakt door experts).
Grondrechten zijn directe vrijheidsrechten in het eerste hooedstuk van de Grondwet, mensenrechten
worden beschermd in de desbetreffende verdragen, zoals het EVRM.
Als je als mens echt mens wilt zijn, dan moet jou waardigheid als individu erkent worden. De
menselijke wil, het vermogen om zelestandig en kritsch een keuze te maken, maakt jou tot mens en
dat dient erkend en beschermd te worden door een overheid. De kerngedachte van grondrechten en
mensenrechten is dat de autonomie van de mens erkend moet worden door het recht.
De democratsche rechtsstaat met zijn vrijheids- en mensenrechten staat ervoor dat:
Er wordt de mogelijkheid geboden om zoveel mogelijk in vrijheid te leven.
Jij word in staat gesteld om deel te nemen aan de democratsche rechtsstaat.
In Nederland ontstaat steeds meer voorkeur voor de grondrechten in de internatonale verdragen.
Natonaal mensenrecht is kwetsbaar (kijk bijvoorbeeld naar de gebeurtenissen tjdens de Tweede
Wereldoorlog). Deze boden onvoldoende bescherming, want zij werden opzij geschoven door
internatonale grootheden. Als gevolg daarvan zijn internatonale mensenrechten tot stand gekomen.
3
, We maken een onderscheid in grondrechten:
Klaiiieke grondrechten: richten zich voornamelijk negatee tot de overheid (verplichtngen en
beperkingen van de overheid).
Sociale grondrechten: richten zich voornamelijk positee tot de overheid (de overheid moet
helpen bij de ontplooiing van de mens).
De Raad van Europa bestaat uit 47 Europese lidstaten die samenwerken op grond van de
grondrechten. De Raad van Europa bestaat sinds 1949 en heef in 1950 het EVRM samengesteld
waarin voornamelijk klassieke grondrechten zijn opgenomen. In 1961 is het ESH opgericht waarin
voornamelijk sociale grondrechten zijn opgenomen.
Ook de Europese Unie heef een verdrag betreffende de grondrechten, namelijk het EU-Handvest
voor de grondrechten. Dit beschermt je in jou rechten van daden door instellingen van de Europese
Unie en is juridisch bindend.
Grondrechten uit het EVRM en het IVBPR bevaten rechten die eenieder verbindend zijn en als
gevolg daarvan werken zij rechtstreeks door. Advocaten beroepen zich liever op internatonale
rechten dan op natonale verdragen. Het is een betere strategie om je te beroepen op rechten uit het
EVRM, dit om verschillende redenen:
Verfijning van de rechten uit het EVRM door jurisprudente.
Extra procedure mogelijk, namelijk in Strasburg.
Het EVRM bevat voornamelijk klassieke grondrechten, vrijheidsrechten. Er bevinden zich rechten in
het EVRM die zich niet bevinden in onze Grondwet (bijvoorbeeld recht op eamilie- en gezinsleven,
recht op eigendom, recht op leven etc.). Daarnaast bevat onze Grondwet ook rechten die niet in het
EVRM zijn opgenomen (bijvoorbeeld petterecht, verbod op censuur etc.).
Om een procedure te kunnen voeren bij het Europese Hoe voor de Rechten van de Mens
(Straatsburg) moet er sprake zijn van de volgende situates (art. 34 EVRM):
Klager moet daadwerkelijk slachtoffer zijn van een schending.
Klacht moet tegen de overheid zijn gericht.
De uitspraken van het EHRM zijn bindend voor de betrokken verdragspartj (art. 46 EVRM).
Absoluut recht is recht dat niet beperkt kan worden, bijvoorbeeld het petterecht. Grondrechten
kunnen echter wel beperkt worden in hun iubjecten. Subjecten zijn de personen voor wie de
grondrechten gelden.
Grondrechten zijn zelden absoluut. De meeste grondrechten kunnen geïnterpreteerd worden aan de
hand van de situate. Overheden hebben ruimte om beperkingen te stellen in belang van anderen, in
belang van de veiligheid etc. In bepaalde gevallen is er geen aewijking mogelijk (bijvoorbeeld in geval
van het eolterverbod en het straerechtelijk legaliteitsvereiste).
Om te bepalen oe een Grondwet beperkt kan worden (bescherming), moet je je eerst aevragen oe het
grondrecht op de casus van toepassing is (bereik). Er bestaat een ruime opvatng over het bereik om
zoveel mogelijk te kunnen beschermen.
Beperkingssystematek van de Grondwet:
Competentevoorichrif: wie de handeling mag uitvoeren.
Doelcriteria: wat het doel van de handeling is.
Procedurevoorichrifen: hoe de bevoegdheid moet worden uitgevoerd.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller daniellemolenkamp. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.35. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now