LES 6: Abortus (7/11/2023)
1) SOCIAAL-HISTORISCHE CONTEXT VAN ABORTUS
• België
• Wet v 1867: zwangerschapsafbreking verboden: illegaliteit en
gevaarlijke methodes (priem, zeepsop, quinine,
‘engeltjesmakers’,...)
• Jaren 60-70: seksuele bevrijding, baas in eigen lijf
• Tegenbeweging Kerk: verbod pil, voorbehoedsmiddelen,
abortus, verspreiding informatie over anticonceptie
• Dr. Willy Peers: ’73 arrestatie na abortus op vrouw met ernstige
mentale beperking na verkrachting
• Steeds meer publieke én medische reactie pro-abortus
1867 is de eerste keer dat in de wet vermeldt wordt dat afbreken van zwangerschap
strafbaar/verboden is. Er was niet veel bekend over hygiëne. Er waren toen gevaarlijke
methodes die toegepast werden bv scherpe objecten in de baarmoeder brengen om
afdrijving teweeg te brengen. Kinine = middel die gebruikt wordt in een lage dosis bij
malaria en bij bepaalde parasieten. Engeltjesmaker = mensen die zwsafbreking deden.
In sommige landen is abortus ook nog verboden.
In België verandert er niets tot in de jaren 60 met de seksuele bevrijding. Tot in de jaren
60 was er een verandering: pil maakt dat een vrouw zelf een keuze kan nemen voor
zwanger worden of niet. Die beweging maakt dat je baas bent in eigen lijf/buik kwam. Dr. Peers was gynaecoloog
heeft zijn leven lang geijverd voor het uitbreiden van de wetgeving of regulariseren van de abortus en
voorbehoedsmiddelen. Dit waren allemaal thema’s waar de katholieke kerk in de jaren 60-70 er tegen was. Kerk
heeft geprobeerd om het te onderdrukken. De beweging is omgekeerd geweest. Je mag geen abortus plegen, Peers
werd gearresteerd omdat hij abortus uitgevoerd had en het mocht niet van de wet. Dat heeft geduurd tot 1990.
• ‘80: abortusprocessen (artsen, vpk, ziekenhuizen)
• Wet v 1990: eerste depenalisatie (‘mini-koningskwestie’)
• Vrouw niet strafbaar, hulpverlener wél
• Indien aan voorwaarden voldaan: geen straf
• Wet:
• Abortus beschikbaar voor vrouw in nood
• ‘een moreel laakbare daad’: stigma en taboe
• Voorwaarden
• Straf indien buiten voorwaarden
In 1980 was er de abortusprocessen tegen de artsen, vpk, ziekenhuizen die de abortussen uitvoerden. Pas in 1990
was er een eerste depenalisatie = niet per se strafrechtelijk vervolgd zou moeten worden. De vrouw is niet strafbaar
wel de hulpverlener. De wet zegt welke uitzonderingen zijn (abortus waarom het wel kan gebeuren). Abortus is wel
strafbaar maar voor de vrouw in nood is het een optie, er wordt gesproken over een moreel laakbare daad. In de
jaren 90 hangt er nog steeds stigma / taboe aan.
1
,• In 2018 werd abortus ‘uit het strafwet gehaald’ (tenzij niet aan voorwaarden voldaan)
• Max 12 w (later indien gevaar vrouw of ‘uiterst zware kwaal die als ongeneeslijk
wordt erkend...’)
• Min 6d tussen vraag en uitvoering (tenzij gevaar vrouw)
• Schriftelijke toestemming op dag ingreep
• Inlichten over alternatieven, anticonceptie, adoptie,...
• Doorverwijsplicht bij weigering arts
• Jaarlijks vinden ongeveer 20.000 abortussen plaats in België <12w
• Bijna 500 vrouwen ontdekken pas na die wettelijke termijn dat ze ongewenst zwanger zijn.
meestal naar Nederland waar abortus tot 22w kan
• Sinds 2020: wetsvoorstel versoepling:
• bedenkdagen van 6 naar 2?
• Van 12 naar 18 weken?
In 2018 is een nieuwe wet gekomen die uit het strafwetboek is gehaald. De wet is nog steeds in strafwetboek (als je
je niet aan de voorwaarden houdt). Abortus mag tot max 12w later mag het niet indien gevaar voor de gezondheid
van de vrouw of als er uiterst zware kwaal die als ongeneeslijk wordt erkend voor het kind… Er moet minstens 6d
zijn tussen vraag en uitvoering, tenzij er een acuut gevaar is voor de vrouw. Er is schriftelijke toestemming nodig op
de dag zelf. Er wordt beschreven over alternatieven, anticonceptie, adoptie over het kind dat zou geboren kunnen
worden om ter adoptie te geven; wat daar de mogelijkheden zijn. Indien de arts weigert moet hij doorverwijzen. Na
12w is het in België niet toegestaan en vaak gaan die vrouwen naar Nederland.
Sinds 2020 is er een voorstel gekomen van de VLD om een soepeling van de wet te krijgen: een voorstel zou zijn om
uit te breiden naar 18w en een ander voorstel zou zijn om die 6 dagen te verschuiven naar 2 dagen. Wat betekent
dat voor de zwangere? Vindt iedereen dat ok? Wat betekent het voor de foetus?
- Waarom zou je iemand verplichten om 6 dagen te wachten als iemand de beslissing al in die 2 dagen
genomen heeft? Wat doe je tijdens die 6 dagen?
- Het is aan de vrouw om te erkennen of welke status het kind heeft, welke vorm het kind heeft…
- Je weet dat een vrouw als ze na 12w abortus wil plegen, naar Nederland zal gaan, dus is het niet zinvoller
om het in België te organiseren?
• Cijfers België:
• 46% van alle abortussen in 2019 gebeurde bij 20- tot 29-jarige vrouwen
• 39% gebeurde bij vrouwen tussen 30 en 39 jaar
• 6% bij vrouwen ouder dan 40
• 8% van de vrouwen was tussen 15 en 19 jaar
• Gemiddeld leeftijd waarop abortus gebeurd: 29 jaar
• Abortuscijfer = aantal abortussen per 1000 vruchtbare vrouwen (15-44j)
• Vlaanderen: 7-9 (2003-2019)
• 82% in abortuscentra (Luna, Labyrinth, Durmelaan,...), rest ziekenhuis
• Zuigcurettage, abortuspil(len), curettage
Centra: gespecialiseerde zorg en er moet informatie gegeven worden, er moet een protocol bij komen.
2
, Dit is 2 data over het wereldwijd voorkomen van abortus en ongeplande zwangerschap. Links is het aantal
abortussen vnl in Noord-Afrika, Azië. Rechts zijn de ongeplande zwangerschappen: vnl in Afrika. 2 factoren die
belangrijk zijn:
1) hoe wijdverspreid zijn anticonceptiemethodes en mogen die?
2) hoe wijdverspreid en toegankelijk zijn abortusmethodes?
In Afrika heb je meer ongeplande zwangerschappen gerelateerd aan het feit dat voorbehoedsmiddelen minder
verspreid of toegankelijk zijn. In Noord-Afrika kan abortus als nog, terwijl abortus in islam streng gereguleerd is.
In de VS zie je deze evolutie de afgelopen 20 jaar. Kaart beschrijft de verandering van de wetgeving binnen de staat
over restrictie of het strenger maken/moeilijker maken om abortus te verkrijgen (hoe donker, hoe moeilijker het is
om abortus te krijgen). Het aantal staten die het moeilijk maken, het nog moelijker maken.
VS:
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mitrahotak1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.92. You're not tied to anything after your purchase.