In dit document is een erg uitgebreide samenvatting te vinden over de leerstof van Hoofdstuk 3: Middellands Zeegebied van de methode BuiteNLand voor vwo 4/5/6.
Bevat:
Oorzaak-gevolg relaties,
Afbeeldingen,
Processen uitgelegd in stappen,
Gebeurtenissen,
Begrippen,
Etc...
Aardrijkskunde: H3 Middellandse Zeegebied
§3.1 Platentektoniek
Het Middellands Zeegebied bestaat uit meerdere microplaten die verschillend bewegen ten opzichte van
elkaar:
- Convergent: platen bewegen naar elkaar toe
- Divergent: platen bewegen van elkaar af (worden uitgerekt)
- Transform: platen schuiven langs elkaar
Optie 1: tegengestelde richting
Optie 2: zelfde richting maar verschillende snelheid
Draaien en rekken op een convergente plaatgrens
Wat is het verschil tussen een oceaan en een zee?
- Een zee ligt meer aan de rand van een continentale plaat en is niet zo diep
- Een oceaan ligt boven een oceanische plaat en is erg diep
Hoe is de Middellandse Zee ontstaan?
1: De Middellandse Zee ligt op een convergente plaatgrens. Dit betekent dat de Afrikaanse- en Euraziatische
plaat naar elkaar toeschuiven.
2: De Afrikaanse plaat schuift naar het noorden. Aangezien de Afrikaanse plaat (grotendeels) een oceanische
plaat is (basalt, dus zwaar) en de Euraziatische plaat een continentale plaat (graniet, dus licht) zakt de
Afrikaanse plaat onder de Euraziatische plaat → er vindt subductie plaats
(nog steeds vooral in het oostelijk deel van de Middellandse zee)
3: De voormalige oceaan verdwijnt langzaamaan → ontstaan van de
Middellandse zee
De Afrikaanse plaat draait richting Europa in een scharnierbeweging. Deze
scharnier ligt bij de Straat van Gibraltar.
De Euraziatische plaat beweegt weg van Afrika richting het Noordoosten.
Hierdoor wordt het onderste deel van deze plaat uitgerekt. Er is dus sprake
van rekkrachten.
- Deze zijn vooral te vinden in het westen van de Middellandse Zee. Dit komt omdat hier de Afrikaanse
plaat een beetje van de Euraziatische plaat afdraait. Hierdoor is de convergente beweging hier het
minst en de rek het sterkst.
,Ook de Egeïsche, Zwarte en Tyrrheense zee zijn ontstaan door deze rekkrachten. Aangezien hier de
continentale korst door deze rekkrachten is verzakt en dus lager komen te liggen.
Alpiene Plooiingsgebergtes
Door afwisseling en combinatie van convergentie en divergentie zijn de laatste 200 miljoen jaar mini-oceanen
ontstaan en weer dichtgedrukt. Op deze plekken zijn nu alpiene plooiingsgebieden te vinden: gebergtes die
in de laatste zeventig miljoen jaar door convergente bewegingen van platen zijn ontstaan.
- Bv. de Pyreneeën, de Alpen en de Karpaten
Deze gebergtes bestaan uit sedimentgesteenten. Deze zijn gevormd uit dikke lagen zand, klei en kalk. Deze
lagen eerst op de bodem van de zee, maar zijn door de convergente beweging van de platen
omhooggekomen, samengedrukt en tot een gebergte gevormd.
De Zwarte Zee
De Zwarte Zee is een mini-oceaan die is ontstaan door rekkrachten en vervolgens is verzakt. De rek was hier
zo groot, dat magma van grote diepte omhoog is gekomen en door de plaat heen is gedrukt. Wanneer het
magma omhoogkomt, stolt het en vormt het nieuwe oceanische korst.
Turkije
Turkije ligt op de microplaat: de Anatolische plaat. Deze plaat is losgescheurd van de Euraziatische plaat. Dit
komt doordat de Arabische plaat afbrak van de Afrikaanse plaat en in een hoger tempo naar het noorden,
richting de Anatolische plaat, schoof. Hierdoor kwam de Anatolische plaat in het oosten klem te zitten tussen
de Euraziatische- en Arabische plaat. Hierdoor werd deze geforceerd om naar het westen te bewegen.
De Anatolische plaat beweegt richting het westen langs de Noord-Anatolische breuk. Dit is de langste
transforme breuk ter wereld. Door deze transforme plaatbewegingen vinden in Turkije zware aardbevingen
plaats
Voordat de Anatolische plaat van de Euraziatische plaat losscheurde, schoof die dus richting het oosten.
Hierdoor kwam er nog meer druk op de Helleense Boog en het noorden van Griekenland te staan.
Door de verschillende bewegingen is het middellands zeegebied een zeer complex geheel en staat er veel
druk op de aardplaten
, De Helleense Boog
Een belangrijk gebied is de Helleense boog, waar Griekenland ligt. Dit is een grote subductiezone aangezien
er twee platen zijn die onder de Egeïsche plaat duiken: de Afrikaanse plaat en de Apulische plaat
- Er wordt aan twee kanten aan de Egeïsche plaat getrokken. Hierdoor wordt de plaat uitgerekt en
verzakt die, hij komt dus lager te liggen.
Doordat de Egeïsche plaat is gedaald is het gebergte onder water komen staan en is de Egeïsche Zee
gevormd. Doordat de verzakkingen beperkt zijn gebleven, steken de bergtoppen van het voormalig gebergte
nog boven het wateroppervlak uit. Deze bergtoppen zijn nu de Griekse eilanden.
De Helleense boog (de subductiezone) komt steeds zuidelijker te liggen doordat de Afrikaanse plaat steeds
kleiner wordt aangezien deze onder de Egeïsche plaat wegduikt → rollback
Conclusie: rekkrachten zijn actief → het land verzakt waardoor het lager komt te liggen → het eerdere
gebergte stroomt langzaam vol → ontstaan Griekse eilanden
Voor de kust van Griekenland is door de convergente plaatbeweging een subductiezone ontstaan
Gevolg 1: Er is vulkanisme in de binnenboog ontstaan → ‘Vulkanische boog’
- Bv. de vulkaan Santorini die erg explosief is
Gevolg 2: Er is plooiing in de buitenboog ontstaan
- Hierdoor wordt bv het eiland Kreta (een stuk aardkorst) omhoog gedrukt
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller patricia:31. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $2.78. You're not tied to anything after your purchase.
