In dit document is een erg uitgebreide samenvatting te vinden over de leerstof van Hoofdstuk 7: Herhaling Leefomgeving van de methode BuiteNLand voor vwo 4/5/6.
Bevat:
Oorzaak-gevolg relaties,
Afbeeldingen,
Processen uitgelegd in stappen,
Gebeurtenissen,
Begrippen,
Et...
Aardrijkskunde: H7 Herhaling Leefomgeving
§7.1 Rivieren: wateroverlast en beleid
Het lengteprofiel van de rivier
Het stroomgebied is het verzamelgebied van een rivier, waarin alle neerslag/grondwater via
zijrivieren de hoofdrivier instroomt
- Waterscheiding: de grens tussen stroomgebieden door bv. verhoging in het landschap zoals
gebergten
Stroomstelsel: rivier + de zijrivieren
Het lengteprofiel bestaat uit:
1. Bovenloop
- Hoog in de bergen, grote stroomsnelheid en meeste erosie
2. Middenloop
- Vlakker deel, stroomsnelheid daalt, verticale erosie wordt horizontale erosie
3. Benedenloop
- Dicht bij monding, stroomsnelheid laag en meeste sedimentafzetting
Debiet: de totale hoeveelheid water die per seconde op een bepaalde plek van de rivier voorbij
stroomt oftewel: de totale afvoer van een rivier
Regiem: de schommelingen in de waterafvoer van een rivier gedurende een jaar
- Wordt bepaald door herkomst van rivierwater regenwater, smeltwater
Piekafvoer: de maximale waterafvoer van een rivier tijdens een hoogwaterperiode
Er is in de winter meer afvoer van water door een rivier door:
- Meer neerslag
- Minder verdamping
Er is in de zomer minder afvoer van water door een rivier door:
- Minder neerslag
- Meer verdamping
1
,3 typen rivieren:
1. Gletsjerrivier
- Gevoed door smeltwater van een gletsjer
2. Regenrivier
- Gevoed door regenwater (bv. de Maas)
3. Gemengde rivier
- Gevoed door smelt- en regenwater (bv. de Rijn)
De Rijn stroomt bij Lobith Nederland binnen en mondt 175 kilometer verderop bij Hoek van Holland
uit in zee het verval is 14 meter, het verhang is 8 cm per kilometer
Verval: het hoogteverschil tussen twee punten langs een rivier
Hoogte in meters van punt A – Hoogte in meters van punt B
Verhang: het gemiddelde verval per kilometer
Verval / Het aantal kilometers tussen punt A en punt B
Het dwarsprofiel van de rivier
Vanaf 1000: eerste dijken vaak haaks op rivier geplaatst
Dwarsprofiel bedijkte rivier:
Rivier ligt tussen twee relatief hoge winterdijken
2
, Tussen de rivier en winterdijk ligt de uiterwaard dit gebied overstroomt wanneer de rivier
overstroomt bij hoogwater in het winterbed blijft het water gedurende de winter stromen
Langs de rivier zijn relatief lage zomerdijken aangelegd (vanaf 1800), om de uiterwaarden goed te
kunnen gebruiken in het zomerbed blijft het water gedurende de zomer stromen
- Hierdoor wordt sediment afgezet in de rivierbedding en bij hoogwater in de uiterwaard,
hierdoor komen er steeds meer sedimentlagen te liggen waardoor de rivierbedding en dus het
rivierwater hoger komen te liggen
Gevolg: de dijken moeten voortdurend verhoogd worden
In het binnendijks gebied zal geen water lopen, in het buitendijks gebied wel
Mens en rivier
Vanaf 1900: rivieren worden gekanaliseerd voor scheepsvaart: er worden maatregelen getroffen
waardoor het waterpeil wordt gereguleerd dmv stuwen met sluizen, kribben en het afsnijden van
bochten (meanders rechtgetrokken)
Vertragingstijd: de hoeveelheid tijd die water nodig heeft om na een regenbui in de rivier terecht te
komen
- Deze tijd wordt verkort door verstening door verstedelijking van het stroomgebied
- Deze tijd wordt verkort doordat het weer steeds extremer wordt meer neerslag in een
korte tijd neerslagregiem wordt onregelmatiger
Gevolg: de rivier moet steeds meer water verwerken in dezelfde tijd
Het neerslagregiem wordt hierdoor dus onregelmatiger
- Neerslagregiem: de verdeling van de hoeveelheid neerslag over een bepaalde periode (bv.
een jaar)
Gevolg: de rivier heeft vaker te maken met een piekafvoer
- Piekafvoer: de maximale waterafvoer van een rivier tijdens een hoogwaterperiode
Rond 1900: meerdere grote overstromingen in Nederland
- Conclusie: alleen het verhogen en verzwaren van dijken is niet veilig genoeg het
dwarsprofiel van de benedenloop van een rivier moet veranderd worden
Nieuw beleid:
- Meer ruimte voor de rivier
- Naast veiligheid ook aandacht geven aan natuurontwikkeling en ecologische diversiteit
- De maatregelen moeten over het hele stroomgebied gaan
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller patricia:31. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $2.78. You're not tied to anything after your purchase.
