Summary
Samenvatting geschiedenis Tijdvak 5
- Course
- Level
- Book
Samenvatting voor het vak geschiedenis over tijdvak 5. Gemaakt aan de hand van het boek Feniks voor 4/5/6 vwo
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
aimelykil
Reviews received
Content preview
Tijd van ontdekkers en hervormers 1500 - 1600kenmerkende aspecten: 18, 19, 20, 21 en 22
5.1 Renaissance en humanisme
kenmerkende aspecten 19 en 20
de renaissance
- Kruistochten en handel → In contact met Arabische wetenschap.
- In Noord-Italië opkomende zelfbewuste burgerij die genoot van het leven → Carpe
Diem.
- De klassieke kunst beleefd een renaissance: Een Wedergeboorte.
- Nieuwe gebouwen kregen zuilen en timpanen en gezichten op kunstwerken kregen
emoties.
- Homo universalis = Iemand met meerdere beroepen.
het humanisme
- Volgens wetenschappers uit de renaissance was het geloof en de uitleg van de Bijbel
door de Kerk niet langer de basis van alle kennis over het leven en de wereld.
- Veel fouten in Bijbel door verkeerd vertalen → Kloppen de regels wel?
- Humanistisch onderzoek → Vernieuwd geestelijk mensbeeld en fysiek mensbeeld.
5.2 Ontdekkers van nieuwe werelden
Kenmerkende aspecten 18, 19 en 20
Portugezen gaan voor
- zelf handelen met Indië zou goedkoper zijn → over land onmogelijk want Arabieren
en Ottomanen weigerden Europese handelaars in hun gebieden → onmogelijk om
ongezien door Ottomaanse Rijk te reizen.
- 1488 → Bartolomeus Diaz voer als eerste om zuidpunt van Afrika
- 1498 → Vasco da Gama bereikt westkust van India
Spanje volgt Portugal
- Portugezen hielden zeeroute naar Azië geheim.
- 1492 → Einde ‘reconquista’
- 1492 → Columbus probeert via het Westen India te bereiken, maar bereikt Amerika
→ noemt inwoners Indianen
- 1494 → Verdrag van Tordesillas → Westelijk helft van “nieuwe wereld” van Spanje
en oostelijke helft aan Portugal
- Amerigo Vespucci verkende Zuid-Amerika en besefte dat er een nieuw werelddeel
ontdekt was
, Ondergang van Azteken en Inca’s
- Azteken en Inca’s bezaten een groot tijk met hoogontwikkelde cultuur
- Verarmde Spaanse adel op zoek naar fortuin in Amerika → Deze Conquistadores
trekken gewapend met vuurwapens, paarden en honden binnenland in → Na 2 jaar
geven Azteken zich over.
- 10 jaar later → Francisco Pizarro veroverd Inca-Rijk op dezelfde manier.
- Vijandige volkeren van Azteken en Inca’s vechten mee met Spanjaarden.
- Miljoenen Indianen sterven aan ziektekiemen die conquistadores bij zich droegen.
Spanje koloniseert Amerika
- Encomienda = Conquistadores die gebieden veroverden kregen stukken landgoed
terug, lokale indianen werkten er verplicht.
- De Las Casas pleitte ervoor Indianen te sparen → Nieuwe wetten in 1542 → Indiaan
is volwaardig mens mits hij/zij bekeert tot het christendom
- Met behulp van trans-Atlantische slavenhandel werden Afrikaanse slaven naar
Amerika gebracht.
- Samenleving was ingedeeld op afkomst: 1. Casta”s (2 Europese ouders), 2.
gemengd bloed, 3. Indianen, 4. Slaven.
Gevolgen van de ontdekkingsreizen
- Ziekte, geweld en ontbering kostte 90% van de Indianen hun leven
- Er ontstond Driehoekshandel tussen Europa, Afrika en Amerika.
- Europa: Wapens, textiel, luxegoederen → Afrika en Amerika
- Afrika: Slaven → Amerika en verkopen ze daar
- Amerika: Koffie, cacao, katoen, tabak → Europa
5.3 De kerkhervorming
Kenmerkend aspect 21
Vraag om hervormingen
- De paus leidde de Christelijke gemeenschap, plaatsvervanger van God op aarde.
- Leefwijze paus stond ver weg van soberheid → Veel kritiek.
- Kerk noemde mensen die van de kerkelijke leer afweken ketters → vervolgd door de
Inquisitie (kerkelijke rechtbank)
- John Wycliffe pleitte voor terugkeer naar de eenvoud zoals in de bijbel beschreven.
- Johannes Hus stelde dat niet de paus, maar God aan het hoofd van de kerk stond..
Luther: van hervorming naar splitsing
- 1517: Luther publiceert zijn 95 stellingen → nadruk op aflaathandel
- Luther wilt met hervorming en reformatie misstanden rechtzetten → paus staat hier
niet voor open en deed Luther in de kerkelijke ban
- Keizer Karel V deed Luther in de rijksban → iedereen mocht Luther straffeloos
doden.
- Volgens Luther hebben gelovigen genoeg aan alleen een Bijbel → hij vertaalde de
bijbel naar het Duits.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller aimelykil. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.85. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67866 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now