Summary
Samenvatting geschiedenis Historische Context: de Verlichting
- Course
- Level
- Book
Samenvatting voor het vak geschiedenis over de historische context: de Verlichting. Uit examenkatern voor vwo 6.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
aimelykil
Reviews received
Content preview
Verlichting 1650-1900Historische context 2
§2.1 Verlichte ideeën over een betere samenleving
Vooruitgang van de wetenschap
- Hernieuwde belangstelling voor klassieke cultuur (Humanisme) → Renaissance
- God en het Hiernamaals stonden eerst centraal → Nu het individu en het leven op
aarde
- Ontdekkingsreizen → Europese Overzeese expansie → Nieuwe schepen, navigatie
en cartografie
- Galilei verbeterde de techniek van glas slijpen → Betere telescopen
Rationalisme en empirisme
- Wetenschappelijke revolutie: Door nauwkeurig te observeren en te experimenteren
waardoor de kijk op de wereld veranderd
- 2 onderzoeksmethoden:
1. Rationalisme: De opvatting dat de menselijke rede de voornaamste bron van
kennis is.
2. Empirisme: De opvatting dat waarneming en experiment de voornaamste
bronnen van kennis zijn.
- René Descartes wordt gezien als de grondlegger van het rationalisme. →
De ratio (rede) staat dus voorop.
- John Locke is verbonden met empirisme. → Door veel waarnemingen te
vergelijken ontstaat betrouwbare kennis.
natuurwetten en god
- Isaac Newton combineerde rationalisme en empirisme → Ontdekt zwaartekracht
- Wereld met natuurwetten → Argwaan bij kerkelijke gezaghebbers, want met zo een
wereldbeeld was er geen ruimte voor een almachtige God en was Bijbel overbodig of
zelfs onjuist.
- Op termijn zou de rol van de Kerk ter discussie gesteld kunnen worden.
- Vorst verloor veel invloed op de religieuze keuzes van zijn onderdanen.
rationeel optimisme
- Prestaties in wetenschap en techniek → vertrouwen in menselijk verstand groeit.
- Verlichte denkers dachten dat methoden die ze gebruikten in natuurwetenschappen
ook gebruikt konden worden bij de besturing van de menselijke samenleving.
- Rationeel optimisme kwam op: Het geloof dat de mens met behulp van zijn rede
alle religieuze, politieke, economische en maatschappelijke problemen kan oplossen.
- Kritische houding tegenover gezagsverhoudingen → Op traditie en geloof
gebaseerde machtsaanspraken van koningen, edelen en geestelijken werden
door veel denkers in twijfel getrokken.
, opvoeding en grenzen aan de rede
- Juiste opvoeding en goed onderwijs voor kinderen zou leiden tot redelijk denkende
burgers.
- Verlichte denkers hechtten veel waarde aan het verspreiden van wetenschappelijke
kennis en verlichte ideeën
- Immanuel Kant stelde dat de mens geen objectieve kennis van de
werkelijkheid kan hebben → Moraal kan dwarszitten.
- Kant is toch een verlicht denker → Motto: ‘Durf je verstand te gebruiken!’
Locke en montesquieu
- Volgens John Locke waren de voornaamste natuurlijke rechten het recht op
leven, vrijheid en eigendom. → Voor bescherming van eigendommen kon
men een staat vormen → meerderheid neemt beslissingen
- Wanneer een vorst zich schuldig maakte aan machtsmisbruik, mocht het volk
hem afzetten en vervangen.
- De afspraak om gezamenlijk een politieke gemeenschap te vormen, noemen
we een sociaal contract.
- De Franse denker Charles de Montesquieu bouwde voort op de ideeën van
Locke. → Voorstander monarchie, tegenstander machtsmisbruik → Machten
moeten gescheiden worden → Trias Politica
Het sociaal contract volgens rousseau
- Jean-Jacques Rousseau ging verder dan anderen → Niet enkel bourgeoisie maar
ook het ‘gewone volk’ hoort zeggenschap te hebben.
- Volgens Rousseau was het ‘gewone volk’ van nature geneigd tot het goede, gericht
op het gemeenschappelijk belang.
- Volgens Rousseau was elk mens vrij geboren → tegen slavernij en absoluut
koningschap. → Enige legitieme gezag was door overeenkomsten tussen mensen
directe democratie
- Rousseau vond dat macht door het volk zelf uitgevoerd moest worden. →
voorstander directe democratie.
- Directe democratie is onmogelijk in een groot land zoals Frankrijk → Beslissingen
van afgevaardigden later ter goedkeuring voorleggen aan het volk.
Adam smith en het rationele eigenbelang
- Eerst was er een mercantilistisch beleid: Het aantal goederen in de wereld ligt vast
en ieder volk moest proberen een zo groot mogelijk deel te bemachtigen.
- Adam Smith was hierop tegen → Overheid moest zich zo min mogelijk bemoeien →
Vrijhandel en marktwerking → Vraag en aanbod bepalen prijzen en lonen.
de publieke opinie en censuur
- 18e eeuw: Verandering in politieke cultuur → Verlichte ideeën kwamen terecht bij de
gegoede burgerij → Later door spotprenten ook bij onderlagen bevolking.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller aimelykil. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.85. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67866 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now
Recently viewed by you
