Redeneren over de samenleving
17e eeuw: wetenschappelijke revolutie bracht nieuwe kennis over mensen, natuur en de wereld.
Veel ontdekkingen waren tot stand gekomen door systematisch onderzoek en logisch redeneren -->
filosofen namen werkwijze over.
Het gebruikt van ratio (verstand) door natuurwetenschappers had grote positieve gevolgen --> wilde
ze gaan gebruiken voor het bestuderen van de mens en de samenleving. Overtuiging dat zo een
betere samenleving zou ontstaan ontwikkelde --> rationeel optimisme.
Verlichte filosofen gingen vaak uit van vragen:
- Waarom hadden vorsten zoveel macht?
- Waarom schreef de Kerk zoveel regels voor?
- Waarom was er ongelijkheid?
Werden eeuwenlang beantwoord met:
- Het is al heel lang zo, dus het zal zo wel horen. (traditie)
- God wil het zo. De Kerk zegt zo. (religie)
Ook bedachten ze argumenten en mogelijke oplossingen en discussieerden daar met elkaar over. Ze
gingen ervan uit dat er rechten bestaan die voor alle mensen gelden. Vrijheid van meningsuiting is
zo´n recht dat voor iedereen moet gelden.
Verlichte filosofen
Dachten op allerlei manieren: anoniem of niet, in fictie of in betoog, na over een rechtvaardiger
samenleving. Vulde elkaar soms aan, maar waren het soms ook oneens met elkaar.
Montesquieu
- Vond het vooral belangrijk dat de macht niet bij 1 groep of persoon lag.
- Macht verdelen over 3 groepen of personen die elkaar controleren (trias politica)
- Wie de bestuurders moesten zijn boeide hem niet.
Voltaire
- Vond dat alleen mensen met een goede opleiding deel konden uitmaken van het bestuur
- 9/10 mensen was volgens hem te dom
John Locke
- Vond dat mensen onderling een sociaal contact moesten sluiten.
- Hiermee besloten ze dat ze een politieke eenheid waren --> vervolgens konden ze
bestuurders kiezen uit hun midden. Het volk had recht om ze weer af te zetten als ze zich
niet inzetten voor het belang van het volk.
Rousseau
- Steunde het idee van Locke, maar wilde wel dat het volk de hoogste macht moest
behouden.
- Wat het volk wilde moest gebeuren!
- Minderheid moet zich voegen aan de meerderheid.
Leren denken
Meeste verlichte denkers vonden dat onderwijs mensen zou helpen om zelf na te denken.
De Franse wetenschappers (Denis Diderot en Jean d´Alembert) stelde een encyclopédie samen,
waarin deskundige de beschikbare kennis en ideeën die ze hadden beschreven. De boeken werden
verspreid en hadden invloed op het denken van de burgers in Europa.
, Niet iedereen was blij met de inhoud van de encyclopédie --> veel edelen en geestelijke voelde zich
aangevallen --> de encyclopédie bevatte veel kritiek op de voorrechten van adel en van de positie
van de Kerk en de geestelijkheid. Er kwam een verbod op de boeken maar die werkte averechts: de
boeken werden veel beter verkocht.
Verlichte vorsten
De verlichte ideeën drongen ook door tot vorsten. De meeste van hen hielde zich vast aan het
absolutisme --> regeringsvorm van het ancien régime.
Sommige absolute vorsten stelden zich wel open voor verlichte denkbeelden
--> zoals Frederik de Grote van Pruisen.
- Hij zag zichzelf als ´eerste dienaar van de staat´.
- Hij wees droit divin af en vond dat hij verantwoording was verschuldigd aan het volk met wie
hij een sociaal contract had --> vond dat het contract bindend was --> volk kon hem dus niet
afzetten.
- Hij gaf zijn volk geen inspraak in het bestuur --> zorgde er wel voor dat ze geloofsvrijheid
kregen en at onderwijs werd verbeterd.
Deze manier van regeren noemen we: verlicht absolutisme.
Ook Catharina de Grote van Rusland vond verlichte ideeën over gelijkheid en vrijheid interessant
- Ze liet een grondwet schrijven --> meeste Russische edelen waren het er niet mee eens -->
wilde niet gebonden zijn aan dezelfde rechten en plichten als de horigen op hun land.
- Grondwet verdween al snel omdat Catharina van het bestuur afhankelijk was van de adel.
Paragraaf 7.2 slavernij in de koloniën
De suikerplantages in Suriname
Halverwege 17e eeuw: de Engelsen wilden wilde plantages opzetten --> deden ze in Suriname waar
Engelsen kolonisten het gebied ombouwde naar een plantagekolonie.
De indianen waren niet geschikt voor het zware plantage werk --> plantagehouders zette Afrikanen
in die als slaven naar Amerika werden gehaald via de trans-Atlantische slavenhandel.
1667: Suriname werd veroverd door een Zeeuwse kapitein. Plantages waren in handen van een
kleine groep Zeeuwse en Hollandse kolonisten.
De Staten-Generaal van de Republiek zorgde voor soldaten die de plantages beschermden. Ze traden
op als er opstanden uitbraken of als ontsnapte slaven de plantages aanvielen.
Door de jaren heen ontstond er in Suriname een complexe samenleving van:
- Europese kolonisten
- Slaven
- Vrije zwarten (vrijgelaten slaven of hun nakomelingen)
- Mensen van gemengde afkomst (mulatten)
Ook vrije zwarten en mulatten kochten slaven als ze genoeg geld hadden --> zo ontstond slavernij in
allerlei soorten lagen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kyraguilliet. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.42. You're not tied to anything after your purchase.