Summary
Samenvatting tijdvak 1 en 2
- Course
- Level
Samenvatting van 5 pagina's voor het vak Geschiedenis aan de HAVO (tijdvak 1 en 2)
[Show more]
Seller
Follow
kyraguilliet
Content preview
HOOFDSTUK 1 - Tijd van jagers en boerenBegin mensheid tot 3.000 v. Chr.
Prehistorie -> voor-geschiedenis ->voor uitvinding schrift
1.1 van jager-verzamelaars naar boeren
De eerste mensachtigen ontstonden ongeveer vijf miljoen jaar geleden in Afrika. Ze
kwamen erachter dat lopen op twee benen sneller ging. De zeer langzame ontwikkeling
van soorten, waarbij aanpassingen aan de omgeving een belangrijke rol speelden, heet
evolutie.
Homo habilis (de handige mens) + homo erectus (de rechtopgaande mens) = homo
sapiens.
De Neanderthalers en de eerste moderne mensen waren jagers-verzamelaars. Ze
leefden als nomaden in kleine groepen (± 30 personen), op zoek naar voedsel, bouwden
eenvoudige hutten. Ze gingen vanaf hier jagen. Zodra het eten op was in dat gebied,
gingen ze door naar het volgende gebied. Jachtwerktuigen en gereedschappen maakten
de jager-verzamelaars van dierenbotten en van vuursteen. Vanwege dat laatste wordt
deze periode uit de Prehistorie de Oude Steentijd genoemd.
Omdat jager-verzamelaars geen schrift hadden, weten we weinig over de immateriële
kenmerken van hun cultuur. Zo werden bij sommige doden grafgiften gegraven. Deze
voorwerpen, zoals wapens of werktuigen, kunnen betekenen dat de jager-verzamelaars
geloofden in leven na de dood. Ook kunnen grafgiften een aanwijzing zijn voor sociale
verschillen. De ene dode kreeg namelijk meer en andere grafgiften dan de ander.
De landbouwrevolutie ontstond doordat het natter werd, voedsel was in overvloed en
rondtrekken was niet meer nodig. Er groeide meer wilde granen dan voorheen, zo
ontstond geleidelijk de landbouw. Van oorsprong komt het uit het Midden-Oosten. De
landbouwrevolutie verspreidde zich in Europa rond 5.000 v. Chr. het voltrok naar West-
Europa. Sommige denken dat daar de landbouw werd geïntroduceerd door mensen uit
het Midden-Oosten. Door bevolkingsdruk trokken sommige boeren naar Europa, zij
namen ook kennis over landbouw mee.
Gevolgen van de landbouwrevolutie zijn dat men sedentair ging leven: tijdelijke hutten
maakten plaats voor stevige boerderijen. Er ontstonden kleine dorpjes. Behalve bijlen,
messen, pijl- en speerpunten maakten ze ook landbouwwerktuigen, zoals sikkels,
ploegen en maalstenen.
De periode in de Prehistorie waarin de landbouw is ontstaan en landbouwsamenlevingen
tot ontwikkeling kwamen, noemen we Nieuwe Steentijd.
1.2 Dorpen en steden
Doordat er geen schrift werd gebruikt, zijn de namen voor groepen jager-verzamelaars
en boeren uit de Prehistorie later bedacht. Deze culturen zijn vaak vernoemd naar een
plek waar ze leefden, of naar bijzondere voorwerpen die ze maakten. De
boerensamenleving die de hunebedden bouwde, wordt de trechterbekercultuur
genoemd.
Veel boeren hadden zich gevestigd in Mesopotamië, aan de oevers van de rivieren
Eufraat en Tigris. Door kanalen te graven, konden ze rivierwater naar hun akkers
brengen. Wanneer boeren dammetjes, dijken en kanalen gebruiken, is er sprake van
irrigatielandbouw. Dit systeem zorgde voor grotere oogsten dan in gebieden waar boeren
voor het water geheel afhankelijk waren van regen. Voor het opbouwen en onderhouden
van een irrigatiesysteem moesten boeren goed samenwerken. Sommige mensen konden
zich specialiseren in andere bezigheden, zoals het produceren van gereedschappen, of
het bouwen van huizen. Zo ontstonden beroepen.
Sommige steden gingen het omringende platteland overheersen. Dan spreken we van
stadstaten.
Belangrijkste kenmerken (stedelijke gemeenschappen):
, Er is een centraal bestuur rondom de tempel.
De tempel is het economisch centrum van de stad
Er zijn verschillende beroepen.
Er zijn grote standsverschillen.
Na verloop van tijd wordt de samenleving zo ingewikkeld dat men om allerlei
afspraken en regels vast te leggen, behoeft krijgt aan een ‘geheugen’: het schrift.
De samenleving in een stadstaat was hiërarchisch opgebouwd.
1.3 Egypte, een van de eerst staten
Egypte; ‘geschenk van de Nijl’
De Nijl was cruciaal voor het leven in Egypte, omdat het irrigatie landbouw
mogelijk maakte. Deze irrigatie zorgde voor landbouwoverschoten, wat
specialisatie mogelijk maakte. Dit heeft de basis gelegd voor de Egyptische
steden en de Egyptische beschaving.
Leider Egyptenaren -> Farao
Onder leiding van Namer, van Beneden Egypte, werden 2 koninkrijken rond 2950 v. Chr.,
verenigd tot één natiestaat.
Het land bestuurde zichzelf
Politieke en culturele eenheid tot stand brengen
Politie: erfelijke functie farao, geholpen door ambtenaren
Cultureel: Polytheïstisch geloof, verschillende goden die natuurkrachten voorstelde. Alle
goden hadden eigen tempels en priesters.
De macht van de farao was gebaseerd op 4 pijlers:
1. Ambtenarij en het leger: om het rijk te besturen was er goed georganiseerd
ambtenaren-apparaat. De farao stuurde die ambtenaren aan en hij was ook
aanvoerder van het leger.
2. Het belastingsysteem: er was een goed geregeld belastingsysteem waardoor de
ambtenaren, het leger en de andere overheidsinstellingen mee betaald konden
worden.
3. Goddelijke legitimering: de farao had een ‘goddelijke status’. Hij werd beschouwd
als zoon van de zonnegod.
4. Propaganda: er was veel propaganda in de vorm van beelden, grote gebouwen,
pracht en paal.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kyraguilliet. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.42. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62890 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now