Summary
Samenvatting "Ethiek de basis"
- Course
- Institution
- Book
Uitgebreide samenvatting van het boek "Ethiek de basis". Inclusief tabellen en voorbeelden.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
1 review
By: elinewitteveen • 5 year ago
Seller
FollowSliien
Reviews received
Content preview
SamenvattingEthiek de basis
, Hoofdstuk 1: Moraal, een kweste van oordelen
1.1 Het intuïtef moreel oordeel
Iets goed of slecht vinden hoort bij het dagelijks leven. Meerdere keren per dag spreken we een
oordeel uit over iets. Als zo’n oordeel gaat over het gedrag van mensen en hoe zij met elkaar
omgaan, spreken we van een moreel oordeel. Daarin spreek je uit wat jij zelf behoorlijk vindt van
jezelf en anderen. Je geef hiermee aan hoe jij verwacht dat iemand met een ander persoon om zou
moeten gaan.
Een intuïtef moreel oordeel is een moreel oordeel dtt atnt en alttr ontstttt in je bewuustiijn
ionder dtt je erover nt hoef te denaen en voordtt je erover ntgedtcht hebt.
Dit kan zo snel gaan, dat je zelf niet eens door hebt dat je een moreel oordeel uitspreekt. Dit wordt
vaak pas duidelijk op het moment dat iemand het niet met je eens is. Op het moment dat iemand
jouw oordeel tegenspreekt, word je pas bewust gemaakt van het intuïteve morele oordeel. Er wordt
onderscheid gemaakt in drie verschillende processen die zich in je bewustzijn afspelen, namelijk:
1. Je oordeelt dat iets goed of slecht is. Je vindt dus iets.
2. Je kent je oordeel. Je weet dat het je mening is en je kent het standpunt van de ander.
3. Je voelt dat je het oneens bent met de ander. Het oordeel brengt een bepaald gevoel met
zich mee.
1.2 Het verschil tussen kennen, oordelen en voelen
Als je de wereld kent, plaats je wat er gebeurt buiten jezelf en omschrijf je het. Dit proces heet
objectveren. Het resultaat hiervan is kennis van de buitenwereld (een objectef domein), Een
kenmerk van kennis is dat het gemakkelijk uitwisselbaar is tussen mensen.
Als je de wereld beleef, richt je je op wat er innerlijk met je gebeurt. Je voelt wat je meemaakt alsof
de wereld zich in jou zelf afspeelt. Dit proces heet subjectveren. Het resultaat hiervan is een gevoel
in je binnenwereld (een subjectef domein). Gevoelens zijn niet uitwisselbaar. Een gevoel speelt zich
af in de persoonlijke binnenwereld van een mens.
Als je de wereld beoordeelt, richt je je op gedrag van mensen en wat jij daarvan vindt. Je verbindt
gedrag met je eigen oordeel. Dit proces heet normeren. Het resultaat is een verbinding van jezelf
met anderen, ofewel een tussenwereld (normatef domein). Normateve uitspraken zijn
uitwisselbaar, je kunt het eens zijn met elkaar en dat van elkaar weten. Ze zijn echter niet zo
uitwisselbaar dan kennis, dit is omdat ze wel persoonsgebonden zijn. Morele oordelen zijn dus niet
persoonlijk, maar wel persoonsgebonden.
De bovenstaande processen kunnen naar keuze toegepast worden. Het is als het ware een bril die je
opzet. Je hebt echter altjd n van deze drie brillen op.
, Bewustzijnsniveau Wat doe je? Resultaat van de Centrale vraag
omgang
Kennen Je representeert een Feiten (kennis) Is het waar?
(Objectveren) buitenwereld in je
bewustzijn
Beoordelen Je verbindt jezelf met Morele oordelen Is het juist?
(Normeren) anderen
Voelen Je ervaart een Gevoelens Hoe voel ik me?
(Subjectveren) binnenwereld in je
bewustzijn
Morele gevoelens zijn niet objectef zoals ware kennis, maar het zijn ook geen persoonlijk gevoelde
emotes. Morele oordelen zijn het resultaat van het beoordelen van de wereld om je heen.
Feiten, oordelen en emotes kun je uitwisselen met elkaar. Dit is iets wat dagelijks gebeurt. Bij het
uitwisselen van morele oordelen zit het tussen het delen van kennis en het vermeerderen van
emotes in. Een moreel onderdeel is enerzijds iets dat in jezelf zit, maar het is ook iets dat voor
meerdere mensen gelijk kan zijn. Over morele oordelen kun je het eens zijn, over gevoelens kun je
het niet eens zijn. Je kan het je wel kunnen voorstellen.
Eens zijn over morele oordelen vergt overleg. Er moet goed met elkaar gesproken worden voordat
duidelijk is dat je het eens bent over een moreel oordeel.
1.3 Waaraan herken je een moreel oordeel?
Een moreel oordeel is dus het resultaat van op een bepaalde manier kijken naar de wereld. Het
resultaat van deze manier van kijken overstjgt individuen. Het is niet objectef, maar ook niet
subjectef.
Vijf kenmerken van een moreel oordeel:
1. Het gttt over het menselija gedrtg
Een moreel oordeel gaat áltjd over het gedrag van mensen.
2. Overstjgt het individuele. Het is vertlgemeniseerbttr.
Een moreel gezichtspunt overstjgt het individuele gezichtspunt. Wat ik voor mezelf goed
vind, verwacht ik ook van jou. Wat ik in jouw gedrag afeur, doe ik zelf ook niet. Deze
eigenschap betekent dat oordelen in n situate automatsch ook oordelen betekent over
anderen in eenzelfde situate. We noemen dit het universtliteitsprincipe. Dit houdt in dat
morele oordelen inherent veralgemeniseerbaar zijn.
3. Het is normttef. Het schrijf dus voor hoe het moet.
Het gaat erom hoe je behoort te handelen. Het schrijf voor wat je moet doen. Het gaat niet
over hoe de wereld is (kennis), maar over hoe de wereld moet zijn.
4. Het is gericht op het goede.
Een moreel oordeel is gericht op dingen die goed of nastrevenswaardig zijn. Een moreel
oordeel volgen is goed op zichzelf, zelfs wanneer het niet tot resultaten leidt. Op zichzelf
staande nastrevenswaardige zaken noemen we morele uitgtngspunten
Een moreel uitgtngspunt is een omschrijving vtn iets dtt op iichielf ntstrevenswuttrdig is
betreffende menselija stmenleven.
, In morele oordelen zijn altjd morele uitgangspunten herkenbaar. Ze worden wel eens
uitgesproken, maar zelden. Over het algemeen blijven morele uitgangspunten
onuitgesproken. Een aantal voorbeelden:
Morele uitgangspunten Zaken met extern doel die erop lijken
Een goed leven Veel verdienen
Eerlijk zijn tegen je vrienden Mooie kleding
Inzet (op school) Diploma
Vriendschap Veel vrienden hebben
Gezondheid Gezond eten
Dieren met respect behandelen Smaakvol hondenvoer
Ik wil de wet niet overtreden Een boete ontlopen
5. Het atn morele verontwuttrdiging verooritaen.
Morele verontwaardiging is niet te verwarren met het oordeel. De verontwaardiging is een
gevolg van het oordeel en niet het oordeel zelf. De verontwaardiging is dus ook geen reden
voor het oordeel. De wijze waarop je behandeld wordt. Is niet immoreel omdat je er
verontwaardigd over bent, je bent verontwaardigd omdat je immoreel behandeld wordt. De
verontwaardiging is een gevolg van het oordeel.
Een moreel oordeel is een wuttrdering vtn menselija gedrtg ttn de htnd vtn morele
uitgtngspunten.
1.4 Ethiek, moraal en het moreel vertoog
Morele oordelen beperken zich niet tot jouw binnenwereld alleen. Je spreekt een verwachtng
uit over hoe jij je wilt gedragen en wat je verwacht van anderen. Een moreel oordeel strekt zich
uit buiten jou als persoon.
Als je weloverwogen een moreel oordeel wilt vormen in een situate, dan is een efecteve methode
erover spreken met anderen. Dit betekent het uitspreken van oordelen, het onderbouwen van je
oordeel met argumenten en het wegen van deze argumenten. In zo’n gesprek herzie of nuanceer je
je eigen oordeel wellicht ook. Wat je doet is niet het leren kennen van een gezamenlijke
buitenwereld (objectef) of het ervaren van een persoonlijke binnenwereld (subjectef), maar het
samenstellen van een met anderen gedeelde tussenwereld.
In een gesprek vorm je je eigen morele oordeel en vormen de anderen hun oordeel en bespreek je
de overlap en verschillen van de oordelen. In zo’n gesprek wordt duidelijk waarover je het eens bent
met elkaar en in hoeverre je het oneens bent. Een gedeeld moreel oordeel is een morttl.
Morttl: het geheel vtn gedeelde morele oordelen vtn een groep dtt ontstttt in een gesprea. Het
is het geheel vtn morele regels wuttrttn wuij onsielf en tnderen in redelijaheid gehouden tchten.
Moraal en ethiek worden vaak in n adem genoemd en soms zelfs door elkaar gehaald. Moraal en
ethiek betekenen van oorsprong dan ook hetzelfde. Ethiek komt van het Griekse woord ‘Ethos’ en
moraal komt van het Latjnse woord ‘Moralis’. Beide woorden betekenen ‘gewoonte, gebruik’.
Moraal is het geheel van morele regels. Het begrip ethiea reserveren we voor de betekenis: studie,
de wetenschap van morele regels.
Ethiea is de wuetenschtp die morttl bestudeert en die trtcht de morttl verder te helpen door
nieuwue trgumenten te ontwuiaaelen en te gebruiaen in tfwuegingen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Sliien. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now