Zuid-Amerika – V6, hfdst. 3
§3.1 Beeldvorming over Zuid-Amerika
In Zuid-Amerika zijn veel stereotypen te vinden. Deze vaak wat algemeen
overdreven beelden van een groep mensen wijzen zich op het gebied van cultuur.
- Argentinië de tang, Brazilië voetbal en samba en de Peruanen hebben een
lama als huisdier
- Drugsbaronnen en criminaliteit horen bij Colombie
- Natuurlijke kenmerken zijn de grote biodiversiteit en tegenstellingen (rijk/arm)
De manier waarop wij in de werkelijkheid naar Zuid-Amerika kijken, onze perceptie,
is de afgelopen tijd veranderd. Voor de een is het een veelbelovende regio dat kan
uitgroeien tot centrumgebied. De ander zal vinden dat Zuid-Amerika altijd in de semi-
periferie zal blijven hangen.
Vanuit stereotypes en jouw perceptie, maak je een mental map, een beeld in je
hoofd over een bepaald iets. Dit verschilt per persoon. Een mental map wijkt meestal
af van de werkelijkheid, maar als deze dicht bij elkaar liggen, is jouw geografische
beeld van een gebied beter.
§3.2 Geologie
Zuid-Amerika heeft een complexe geologie en omvat meerdere tektonische platen.
Hier zijn convergente, divergente en
transforme breuken verantwoordelijk voor
aardbevingen en de hoogteverschillen op het
continent.
Aan de westzijde van Zuid-Amerika ligt een
subductie zone van de Nazcaplaat onder de
Zuid-Amerikaanse plaat; er ontstaat een
diepzeetrog. Het Andes-gebergte vormde
zich ernaast met toppen van meer dan 6 km
hoog.
- Volcanic gaps zijn te vinden langs de
breuk. De jonge oceanische korst
duikt niet de diepte in, maar schuift
onder de continentale plaat. Dit zorgt
voor grote bevingen, maar geen
vulkanen omdat er geen opstijgend
magma is.
- De vulkanen hebben relatief minder
explosieve erupties dan andere
subductiezones. Dit komt door het
magma dat onder Zuid-Amerika relatief vloeibaar is en weinig gassen bevat.
De gestolde lava vormt andesiet, een grijs-zwart uitvloeiingsgesteente.
In Zuid-Amerika zijn drie verschillende hoogtezones te vinden:
- Een zone met een gem. hoogte van +4km heet een hoogvlakte/hoogland.
Denk aan het Andesgebergte
- In Guyana en BraziliË zijn zeer oude opgeheven delen van het continent te
vinden, de schilden. Door erosie zijn bovenliggende lagen aan de oppervlakte
gekomen, deze lagen zijn meer dan een miljard jaar oud.
, - De tropische laaglanden waarin de rivieren Orinoco, Amazone en de Paraná
stromen bestaan vooral uit sediment.
In de bodem van Zuid-Amerika zijn veel delfstoffen te vinden, voornamelijk ersten
en fossiele energiebronnen. Een erts is een gesteente waar mensen nuttige en
economisch interessante stoffen uit kunnen halen. Ertsvorming kan op drie manier
plaatsvinden:
- Door sedimentatie. In de oude schilden komen onmetelijke hoeveelheden
ijzererts voor.
- Ertsvorming door uitspoeling. Door enorm neerslagoverschot spoelen alle
oplosbare mineralen uit, waardoor er een onvruchtbare bodem met
onoplosbare mineralen overblijven.
- Door afkoeling in de magmahaarden. In het magma zitten veel chemische
elementen. Bij afkoelen hiervan vormen horizontale lage van elementen met
hetzelfde smeltpunt. Kwarts wordt gevormd, daarna graniet. Uiteindelijk
blijven er elementen over met een laag smeltpunt. Dit zijn edelmetalen met
een hoge waarde voor ons. Het delven hiervan is dus rendabel. Er komt veel
mijnbouw voor in gebieden met deze ertsen op winbare diepte.
De grote olie- en gasvoorraden ontstaan op plekken waar organische stoffen worden
samengeperst door bovenliggende sedimentlagen. Aardolie en aardgas ontstaan uit
resten van organismen. Wanneer aardlagen gaan bewegen kan olie en gas
ontsnappen naar lagen waar de mens ze kan opboren.
- Bij de formatie van het Andesgebergte ontstond er een depressie aan de
oostzijde. Het gebergte drukte de lithosfeer naar beneden, waardoor sediment
boven op dood organisch materiaal terecht kwam. Dit heeft miljoenen jaren
gehad om te vervormen naar olie en gas door druk en hoge temperatuur.
- Aardolie voor de kust van Brazilië vormde zich met het uiteenvallen van
Pangea. Het is moeilijk winbaar doordat het zich diep in de oceaan bevind.
- Steenkoolvoorraden werden gevormd in het Carboon toen plantenresten
samen met veenpakketten werden geperst.
§3.3 Klimaten en landschappen
Op het continent zijn veel verschillende klimaten te vinden.
Vijf factoren zijn hiervoor de verklaring:
- De breedteligging verschilt. Het noorden ligt dichter
bij de evenaar dan het zuiden, de invalshoek van de
zon is groter in het noorden en dus warmer.
- Op het zuidelijk halfrond is er meer water dan
landmassa. Omdat water langzamer opwarmt, heeft
de oceaan een verkoelend effect op Zuid-Amerika.
Rond de Steenbokskeerkring vindt zich dus een
gematigde zone.
- De zeestromen langs het continent verschillen ook
van temperatuur. Het westen en oosten hebben een
koude oceaanstroom vanuit het zuiden. Er zijn dus
droge omstandigheden. Rond Brazilië is er een
warme zeestroom en is de lucht warm en vochtig.
- De windsystemen en de neerslag. De ITCZ zorgt voor
een ontmoetingsplek van passaten in Zuid-Amerika.
Rond de evenaar vind je het tropisch regenwoud met
gehele jaar neerslag. In de rand van de tropen is er
een savanneklimaat, omdat de ITCZ verplaatst.
- De gebergtes op het continent hebben ook grote invloed. Het Andesgebergte
heeft grote invloed op de westkust. Het gebergte dwingt de lucht te stijgen,
§3.1 Beeldvorming over Zuid-Amerika
In Zuid-Amerika zijn veel stereotypen te vinden. Deze vaak wat algemeen
overdreven beelden van een groep mensen wijzen zich op het gebied van cultuur.
- Argentinië de tang, Brazilië voetbal en samba en de Peruanen hebben een
lama als huisdier
- Drugsbaronnen en criminaliteit horen bij Colombie
- Natuurlijke kenmerken zijn de grote biodiversiteit en tegenstellingen (rijk/arm)
De manier waarop wij in de werkelijkheid naar Zuid-Amerika kijken, onze perceptie,
is de afgelopen tijd veranderd. Voor de een is het een veelbelovende regio dat kan
uitgroeien tot centrumgebied. De ander zal vinden dat Zuid-Amerika altijd in de semi-
periferie zal blijven hangen.
Vanuit stereotypes en jouw perceptie, maak je een mental map, een beeld in je
hoofd over een bepaald iets. Dit verschilt per persoon. Een mental map wijkt meestal
af van de werkelijkheid, maar als deze dicht bij elkaar liggen, is jouw geografische
beeld van een gebied beter.
§3.2 Geologie
Zuid-Amerika heeft een complexe geologie en omvat meerdere tektonische platen.
Hier zijn convergente, divergente en
transforme breuken verantwoordelijk voor
aardbevingen en de hoogteverschillen op het
continent.
Aan de westzijde van Zuid-Amerika ligt een
subductie zone van de Nazcaplaat onder de
Zuid-Amerikaanse plaat; er ontstaat een
diepzeetrog. Het Andes-gebergte vormde
zich ernaast met toppen van meer dan 6 km
hoog.
- Volcanic gaps zijn te vinden langs de
breuk. De jonge oceanische korst
duikt niet de diepte in, maar schuift
onder de continentale plaat. Dit zorgt
voor grote bevingen, maar geen
vulkanen omdat er geen opstijgend
magma is.
- De vulkanen hebben relatief minder
explosieve erupties dan andere
subductiezones. Dit komt door het
magma dat onder Zuid-Amerika relatief vloeibaar is en weinig gassen bevat.
De gestolde lava vormt andesiet, een grijs-zwart uitvloeiingsgesteente.
In Zuid-Amerika zijn drie verschillende hoogtezones te vinden:
- Een zone met een gem. hoogte van +4km heet een hoogvlakte/hoogland.
Denk aan het Andesgebergte
- In Guyana en BraziliË zijn zeer oude opgeheven delen van het continent te
vinden, de schilden. Door erosie zijn bovenliggende lagen aan de oppervlakte
gekomen, deze lagen zijn meer dan een miljard jaar oud.
, - De tropische laaglanden waarin de rivieren Orinoco, Amazone en de Paraná
stromen bestaan vooral uit sediment.
In de bodem van Zuid-Amerika zijn veel delfstoffen te vinden, voornamelijk ersten
en fossiele energiebronnen. Een erts is een gesteente waar mensen nuttige en
economisch interessante stoffen uit kunnen halen. Ertsvorming kan op drie manier
plaatsvinden:
- Door sedimentatie. In de oude schilden komen onmetelijke hoeveelheden
ijzererts voor.
- Ertsvorming door uitspoeling. Door enorm neerslagoverschot spoelen alle
oplosbare mineralen uit, waardoor er een onvruchtbare bodem met
onoplosbare mineralen overblijven.
- Door afkoeling in de magmahaarden. In het magma zitten veel chemische
elementen. Bij afkoelen hiervan vormen horizontale lage van elementen met
hetzelfde smeltpunt. Kwarts wordt gevormd, daarna graniet. Uiteindelijk
blijven er elementen over met een laag smeltpunt. Dit zijn edelmetalen met
een hoge waarde voor ons. Het delven hiervan is dus rendabel. Er komt veel
mijnbouw voor in gebieden met deze ertsen op winbare diepte.
De grote olie- en gasvoorraden ontstaan op plekken waar organische stoffen worden
samengeperst door bovenliggende sedimentlagen. Aardolie en aardgas ontstaan uit
resten van organismen. Wanneer aardlagen gaan bewegen kan olie en gas
ontsnappen naar lagen waar de mens ze kan opboren.
- Bij de formatie van het Andesgebergte ontstond er een depressie aan de
oostzijde. Het gebergte drukte de lithosfeer naar beneden, waardoor sediment
boven op dood organisch materiaal terecht kwam. Dit heeft miljoenen jaren
gehad om te vervormen naar olie en gas door druk en hoge temperatuur.
- Aardolie voor de kust van Brazilië vormde zich met het uiteenvallen van
Pangea. Het is moeilijk winbaar doordat het zich diep in de oceaan bevind.
- Steenkoolvoorraden werden gevormd in het Carboon toen plantenresten
samen met veenpakketten werden geperst.
§3.3 Klimaten en landschappen
Op het continent zijn veel verschillende klimaten te vinden.
Vijf factoren zijn hiervoor de verklaring:
- De breedteligging verschilt. Het noorden ligt dichter
bij de evenaar dan het zuiden, de invalshoek van de
zon is groter in het noorden en dus warmer.
- Op het zuidelijk halfrond is er meer water dan
landmassa. Omdat water langzamer opwarmt, heeft
de oceaan een verkoelend effect op Zuid-Amerika.
Rond de Steenbokskeerkring vindt zich dus een
gematigde zone.
- De zeestromen langs het continent verschillen ook
van temperatuur. Het westen en oosten hebben een
koude oceaanstroom vanuit het zuiden. Er zijn dus
droge omstandigheden. Rond Brazilië is er een
warme zeestroom en is de lucht warm en vochtig.
- De windsystemen en de neerslag. De ITCZ zorgt voor
een ontmoetingsplek van passaten in Zuid-Amerika.
Rond de evenaar vind je het tropisch regenwoud met
gehele jaar neerslag. In de rand van de tropen is er
een savanneklimaat, omdat de ITCZ verplaatst.
- De gebergtes op het continent hebben ook grote invloed. Het Andesgebergte
heeft grote invloed op de westkust. Het gebergte dwingt de lucht te stijgen,
