Summary
Samenvatting didactiek kleuter
- Course
- Institution
Deel 1 samengevat. Boek + powerpoint
[Show more]
Seller
Follow
margauxcasteur26
Content preview
Didactiek kleuter: DEEL 11. De ontwikkeling van jonge kinderen
1.1. Ontwikkeling en leren
“Als je weet hoe ontwikkeling verloopt in de kleuterfase, in de daaraan voorgaande fase en
de daarop volgende fase, vind je voldoende aanknopingspunten om te weten hoe je de
ontwikkeling een stapje verder kunt brengen.”
➔ Wil je kleuters dus begrijpen, moet je veel van de specifieke ontwikkelingsfasen
weten.
Onderwijs aan jonge kinderen richt zich op ontwikkelingsprocessen (de wortels van onze
uiterlijke gedragingen) en minder op leerinhouden. Bij accent op ontwikkelingsprocessen
weten we dat kinderen de inspanning voornamelijk zelf moeten leveren.
Je kan de ander iets leren, maar je kan de ander niet ontwikkelen!
• Ontwikkeling stimuleren als stimulator/begeleide = je helpt de kinderen de
ontwikkelingskansen optimaal benutten.
Bij ontwikkelingsprocessen verandert er op fundamentele, onomkeerbare wijze iets in de
manier waarop we naar de wereld kijken en/of hoe we met de wereld omgaan.
Ze doen ervaringen op, krijgen allerlei informatie uit de buitenwereld en daarmee
ontwikkelen ze een beter inzicht in hoe de wereld in elkaar zit.
De leerkracht geeft kansen tot ontwikkeling, door het leren te stimuleren in vele activiteiten
(net zoals het kind ook buiten de school op verschillende manieren ervaringen opdoet). Op
langere termijn kunnen we zien dat dit kind verder gekomen is in zijn ontwikkeling.
1.2. Ontwikkelingsprocessen als fundament voor leerprocessen
Leerdoelen = korte termijn
Doelen die ontwikkeling stimuleren = lange termijn
Hoe verhouden leerprocessen en ontwikkelingsprocessen zich?
• Piaget: de ontwikkeling moet eerst ver genoeg gevorderd zijn voor we passende
leertaken kunnen aanbieden.
Bv.: pas als het kind voldoende tijdsbesef heeft, is het zinvol vaardigheden zoals
kloklezen aan te leren.
• Vygotsky: leerprocessen kunnen de ontwikkeling ook bevorderen (zoals op onze dia,
de wortels krijgen water doordat de leerkracht inzet op leerprocessen).
Bv.: tijdsbesef zou in zijn visie verder ontwikkeld worden als een leerkracht het kind
manieren leert om tijd te meten.
• Piaget en Vygotsky: ontwikkelingsprocessen zijn het fundament waarop
leerprocessen zijn gebouwd.
, 1.3. Invloed van het onderwijs op de ontwikkeling van het kind
Kinderen ontwikkelen zichzelf (natuurlijk leren)
• Het onderwijs dient niet in te grijpen in de ontwikkeling van kinderen.
• Onderwijs moet een veilige, stimulerende omgeving voorzien.
• Het zichzelf ontwikkelende kind.
• Veel weerklank bij jonge kinderen.
• Kinderen zijn nieuwsgierig
• Stellen zich heel wat vragen uit zichzelf om te kunnen deelnemen aan de echte
wereld.
• Zonder bewust inmenging van de volwassenen.
• Geloof in de natuurlijke ontwikkelingsdrang van kinderen.
Kanttekeningen - grote verschillen tussen kinderen:
- Uitstekende ontwikkeling tegenover wat moeizame of moeilijke ontwikkeling.
- Niet allemaal even grote ontwikkelingsdrang
- Ontwikkelen van taal, taal en denken, symboolgebruik, planmatig werken: vraagt
ondersteuning vanuit de omgeving
Ontwikkeling moet gestuurd worden (programmagericht leren)
• Groot geloof in overdracht van kennis, ook bij jonge kinderen.
• Methoden waarmee inzichten, kennis en vaardigheden stapsgewijs worden
aangeboden.
Kanttekeningen:
- Om echt te ontwikkelen heb je veel meer stimulans nodig: het liefst in concrete,
betekenisvolle situaties.
- Noodzaak om meer te richten op het individuele kind; programma opgesteld voor 1
leeftijdsgroep houdt hier te weinig rekening mee
Kinderen construeren hun eigen kennis, in interactie met de materiële en /of sociale
omgeving (constructivistische visie op leren en ontwikkelen)
Constructivisme:
• Kinderen hebben zelf een belangrijk en actief aandeel in ontwikkelen van eigen
kennis en inzichten, maar ook omgevingsfactoren spelen hierbij een belangrijke rol.
→ De visises van het EGO en OGO sluiten hierbij aan.
Piaget:
• Van nature uit zijn kinderen actief bij de ontwikkeling van hun denken (denkschema’s
opbouwen).
• Onderwijs kan geen directe invloed uitoefenen op de ontwikkeling van deze
denkschema’s. Kinderen doen dit zelf door rijper te worden en contact met de
omgeving.
,Vygotsky:
• Kinderen hebben niet alleen concrete dingen in de omgeving nodig om mee te
handelen, maar ook andere mensen die hen helpen om hun
handelingsmogelijkheden uit te breiden, zodat ze steeds beter aan sociaal-culturele
activiteiten kunnen deelnemen. (sociaal-constructivisme)
➔ Vygotsky gelooft dus meer dan Piaget in de invloed die onderwijs op ontwikkeling van
kinderen kan uitoefenen.
Onderwijs is betekenisvol voor de ontwikkeling van jonge kinderen. Indien we op maat van
ieder kind gericht nadenken over een ontwikkelingscontext waarin het kind gemotiveerd is
om te groeien en ontwikkelen. Het kind zien als 1 geheel en de ontwikkeling niet zien als het
trainen van deelstukken.
1.4. Stimuleren van ontwikkeling van jonge kinderen
Kleuters ontwikkelen op een eigen wijze: spelend en ontdekkend.
Ontwikkelwijze 1: incidenteel leren – met zintuigen, hoofd, hart en handen
• Tot 7 jaar ontwikkelen kinderen eerder op een incidentele, minder gerichte wijze.
o Ingebed in voor kleuters betekenisvolle situaties, spel.
o Leren met hoofd, hart, handen en zintuigen
• Vanaf ongeveer 7 jaar leren kinderen daarnaast ook op een meer intentionele wijze
(aanpak lagere school is dus anders dan aanpak kleuteronderwijs)
o Kan met bepaalde intentie: we gaan nu de maaltafels inoefenen, we gaan nu
hoofdletters leren schrijven
Ontwikkelwijze 2: leren door te doen – concrete ervaringen
• In de kleuterperiode worden er volop mentale beelden gevormd. Dit wil zeggen dat
het denken van de kleuters ontwikkeld, dat ze de wereld, de werkelijkheid steeds
beter gaan begrijpen.
• Maar het denken wordt ontwikkeld vanuit het handelen. Het kunnen beleven, zelf
concreet mee aan de slag gaan met dingen is een noodzakelijke voorwaarde.
Ontwikkelwijze 3: ontwikkelingsgebieden vormen één geheel – betekenisvolle inhouden
• Het kind zien als 1 geheel en de ontwikkeling niet zien als het trainen van
deelstukken.
• Betekenisvolle inhouden centraal en verschillende ontwikkelingsgebieden (motoriek,
denken, taal, …) moet logisch en zinvol aan elkaar hangen.
Ontwikkelwijze 4: belang van spel – door spel ontstaat de zone van de naaste ontwikkeling
• Spel is de motor van de ontwikkeling van jonge kinderen. Ze doen fundamentele
kennis en vaardigheden op.
• Via het spel leren ze en dit werkt motiverend. Door de werkelijkheid na te spelen, in
het rollenspel, wordt het begrip van die werkelijkheid groter.
• Door het spel ontstaat de zone van de naaste ontwikkeling.
, 1.5. Link met fundamenteel leren
Wat?
Wanneer mensen niet alleen nieuwe elementen in hun repertorium hebben opgenomen,
maar bovendien tot een andere wijze van functioneren zijn gekomen. Hun greep op de
wereld is ruimer geworden (meer aspecten) en fijner (meer gedifferentieerd). Fundamenteel
leren verandert de persoon: hij structureert de wereld anders, differentieert meer. Hij heeft
een andere kijk en visie. Hij heeft een andere aanpak, een andere reactie op wat er zich
afspeelt.
Met andere woorden: fundamenteel leren is ontwikkeling.
- Beseffen dat de prestaties in specifieke leertaken niet op zich staan, maar doorheen
onderliggende structuren of schema’ met andere prestaties zijn verbonden.
Als we in ons onderwijs rekening houden met de eigen ontwikkelingswijze van jonge
kinderen stijgt de garantie op fundamenteel leren of ontwikkeling.
Enkele voorbeelden:
- Het gaat enkel om oppervlakkig leren wanneer een kleuter de getallen kan
opdreunen. Fundamenteel leren is er wanneer deze getallen ook een betekenis
krijgen voor de kleuter. Dit is wanneer de kleuter opeens begrijpt dat 1 staat voor bv.
1 eend, 1 auto, 1 driewieler, 1 pop en 3 voor drie stukken fruit, drie eenden, …
o De kleuter heeft getalbegrip gekregen, wat hem in staat stelt om nu anders
met de werkelijkheid om te gaan.
- Kleuters kunnen gedichtjes van buiten leren en deze opdreunen. We spreken van
fundamentele ontwikkeling wanneer een kleuter door het opzeggen en omgaan met
versjes besef krijgt van ritme in taal, kan genieten van het speels omgaan met taal. Er
is dan echt iets nieuws verworven, de kleuter kan op een andere manier omgaan met
taal.
o De kleuter heeft iets bijgeleerd, bv. een nieuw versje. Maar er is sprake van
ontwikkeling, wanneer, na heel veel versjes te leren en verhaaltjes te
beluisteren en zelf rijmpjes te maken, kortom, door een langere periode hele
wat talige impulsen te krijgen, het genieten van taal en het ritmegevoel
binnen taal, een stap vooruit heeft gezet. De taalontwikkeling van de kleuter is
op een hoger niveau gekomen.
- We kunnen op vlak van klein motorische vaardigheden van fundamentele
ontwikkeling spreken wanneer een kleuter echt een sprongetje gemaakt heeft. Fijn
werken lukt beter: dit is merkbaar in hoe de kleuter knipt, scheurt, hoe de kleuter
speelgoed hanteert, hoe de kleuter te werk gaat om te eten met vork en lepel, … De
kleuter bereikt dit niet door 1 bepaalde knipoefening steeds te herhalen, maar door
verschillende speelse ervaringen waarin het fijn motorische geoefend wordt:
knippen, spelen in de huishoek en met klein speelgoed, spelen met bouwmateriaal,
hanteren van potlood en stift, vingerspelletjes, gebaren maken bij liedjes en versjes,...
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller margauxcasteur26. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.58. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75632 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now