Dit document houdt een uitwerking van de hoorcolleges van het vak Beleidsanalyse in. Hierbij wordt aandacht besteed aan de vele begrippen en wordt het beleidsproces nagelopen.
Uitwerking hoorcolleges van het vak: Beleidsanalyse 2023-2024
Leerdoelen
De student kent de gangbare begrippen en theorieën van de moderne beleidswetenschap en
is in staat enkele belangrijke beleidsanalytische basismethoden (analyse van een probleem,
analyse van de beleidsinhoud, analyse van de beleidstheorie, analyse van een
instrumentenmodel) toe te passen op een actueel maatschappelijk probleem.
Kennis en inzicht:
• Kennis van en inzicht in relevante kernbegrippen en theorieën van de
beleidswetenschap.
• Kennis van en inzicht in de werking van het beleidsproces.
Vaardigheden en attitude:
• Het vermogen om schriftelijk antwoorden te formuleren op beleidswetenschappelijke
vragen.
• Het vermogen om een beleidsstuk te schrijven.
,Week 1: Beleidsproblemen
Overheidsbeleid drukt zijn stempel op alle facetten van de samenleving. Beleid is het
sleutelwoord in de politiek en het openbaar bestuur, maar ook in het bedrijfsleven en het
particulier initiatief.
• Beleid
o De tweedelige definitie van overheidsbeleid, die ziet op het idee en de
handeling:
▪ Beleid is het streven naar het bereiken van bepaalde doeleinden met
bepaalde middelen en bepaalde tijdkeuzes.
▪ Met de term beleid wordt gewezen op het doelgericht handelen van
overheden.
o Onderdelen van beleid:
▪ Probleem;
▪ Doeleinden (doel);
• Een wens die een persoon of groep heeft besloten te
verwezenlijken.
o Officiële beleidsdoeleinden;
o Werkelijke doeleinden;
o Interne vs externe doelen;
o Eenmalige vs permanente doelen.
▪ Middelen (beleidsinstrumenten);
▪ Timing (tijdkeuzes).
• Tijdstippen, tempo en tijdsvolgorde.
• Overheid → alle organisaties die bindende beslissingen kunnen nemen binnen een
afgebakend domein. Dit kan op een specifiek gebied zijn (UWV), maar het kan ook
afgebakend zijn binnen een grondgebied (gemeente).
o De redenen voor een overheid:
1. Anders geen openbare orde en veiligheid;
2. Anders verdwijnen gemeenschappelijke gebruiksgoederen;
3. Zonder belasting ontoereikende collectieve voorzieningen;
4. Zonder inkomensverdeling geen sociale vrede.
o Achter deze vier argumenten zit de sociale contractsgedachte →de overheid
mag gezag uitvoeren en zorgt voor:
▪ Veiligheid middels handhaving;
▪ Gebruiksgoederen;
• Vb. schone lucht, viswater en natuurgebieden zodat die niet
uitgeput worden.
▪ Collectieve goederen → goederen die niet makkelijk splitsbaar, niet-
rivaliserend en hoog in de kosten zijn.
, • Vb. straatverlichting.
▪ Herverdeling van inkomsten.
• Beleidsprobleem→ een beleidsprobleem (P) is een discrepantie tussen een maatstaf
(beginsel, norm of standaard) (N) en de voorstelling van een bestaande of verwachte
situatie (breder: relevante feiten) (W).
o Vb. als er 500.000 werklozen zijn, terwijl de norm 300.000 is. Dan is het
beleidsprobleem 200.000 werklozen. Op deze groep werklozen richt je je dan.
o Het beleidsprobleem hangt van het perspectief af. Kenmerken van een
probleem zijn:
▪ Wisselwerking tussen problemen (verschillende dimensies/
dwarsverbanden);
• Het gaat dus om de context en kan ook van toepassing zijn op
verschillende beleidsterreinen.
▪ Subjectief bepaald/ interpretatie;
▪ Dynamisch/ veranderend.
• Beleidsproblemen staan nooit stil en zijn onderhevig aan
verandering.
• Beleidsproblemen vragen gelet op hun grote schaal om structurele en langdurige
aanpak.
o Maar: beperkt-rationele beleidsmaker zet liever kleine stapjes → muddling
through (Lindblom)
o Maar: vaak veel actoren betrokken, veel prikkels om bij te sturen en van
oorspronkelijke beleidsontwerp af te wijken.
• Beleidsproblemen zijn onoplosbaar en vernieuwen voortdurend. Afhankelijk hoe het
probleem wordt geformuleerd: effectief vervoersbeleid is nooit af vanwege:
o Bevolkingsgroei/ meer gebruikers;
o Nieuwe technieken;
o Nieuwe wegen trekken nieuwe verkeer;
o Behoefte aan meer snelheid.
• Problemen zijn complex, technisch en politiek
o Heel veel beleidsproblemen zijn afhankelijk van de beschikbare kennis
(technisch). Vaak hangt een probleem af van veel verschillende
beleidsterreinen. Dit zorgt ook voor veel verschillende bestuurslagen. En hoe
meer betrokkenen hoe technischer en complexer zo’n beleidsprobleem wordt.
o Politiek:
▪ Meervoudige en conflicterende belangen;
▪ Uiteenlopende ideeën over causaliteit;
▪ Verschillende gedachten.
o Complexiteit
▪ Problemen zijn soms simpel of complex.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dunyavanzanten. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.45. You're not tied to anything after your purchase.
