Summary
Samenvatting - Stress, gezondheid en ziekte
- Course
- Institution
Complete samenvatting voor het tentamen Stress, gezondheid en ziekte universiteit Leiden jaar 2
[Show more]
Seller
Follow
guusjevanwijk
Content preview
WEEK 1Hoofdstuk 1
Stressor: alles in de buitenwereld dat je uit je homeostatische balans brengt en de
stressrespons is wat je lichaam doet om de homeostase te herstellen.
Twee ideeën van Hans Selye:
- Het lichaam heeft verrassend soortgelijke set reacties op een breed scala van
stressoren.
- Als stress te lang aanhoudt, kan het je ziek maken.
Allostase stelt dat de volgende ideeën van homeostase niet waar zijn:
- Het idee dat er maar een enkel optimaal niveau is voor homeostase.
→ wat ideaal is onder normale omstandigheden is anders tijdens stress → constantheid door
verandering
- Dat elk ideaal setpoint via een bepaald lokaal reguleringsmechanisme bereikt kan
worden.
→ het kan op een biljoen verschillende manieren, met elk zijn eigen gevolgen.
Kenmerken van stress respons:
- Snelle mobilisatie van energie uit opslagplaatsen en remming van verdere opslag.
- Glucose komt uit je vetcellen naar je spieren om je leven te redden.
- Om dit snellere te kunnen regelen nemen de hartslag, bloeddruk en
ademhalingssnelheid toe.
- Langdurige bouwprojecten van je lichaam worden stopgezet.
- Onze perceptie van pijn wordt afgestompt
- Bepaalde aspecten van het geheugen verbeteren en zintuigen worden scherper
Walter Cannon bedacht het fight-or-flight syndroom, Selye ontwikkelde hieruit een
driedelig beeld over de werking van de stressrespons.
1e fase: alarmfase → stressor wordt opgemerkt.
2e fase: aanpassing of weerstand → de succesvolle mobilisatie van het stressrespons
systeem en het opnieuw bereiken van het allostatische evenwicht.
3e fase: uitputting → stress-gerelateerde ziekten omdat volgens Selye de voorraden van de
hormonen zijn uitgeput.
Deze uitputting is echter zeer zeldzaam, vaak wordt de respons uiteindelijk schadelijker dan
de stressor zelf.
Bij herhaalde stress kunnen we misschien op precaire wijze de allostase herstellen, maar dat
is niet goedkoop en de inspanningen om dat te doen zullen ons uitputten. Het is moeilijk een
groot probleem in het lichaam op te lossen zonder iets anders uit balans te halen. Dit
langdurig doen heet allostatische belasting.
,Hoofdstuk 2
Somatische zenuwstelsel: regelt bewust spierbewegingen.
Autonome zenuwstelsel: regelt automatisch en onbewust, bestaat uit twee onderdelen.
→ Sympatische: wordt geactiveerd bij stress, epinefrine en noradrenaline worden
uitgescheiden.
→ Parasympathisch: controleert kalme, rustige activiteiten.
De neurale route (sympatische systeem) is de eerste manier waarop de hersenen activiteit
golven kunnen mobiliseren als reactie op een stressor. De andere manier is door de afgifte
van hormonen.
Als een neuron een chemische boodschapper afscheidt die ervoor zorgt dat de volgende rij
iets gaat doen, wordt de boodschapper een neurotransmitter genoemd. Als de boodschapper
zelf de bloedbaan in gaat en gebeurtenissen verder weg beïnvloedt, wordt het een hormoon
genoemd.
In de hypothalamus zit een reeks hormonen die exciterend of inhiberend zijn en de hypofyse
instrueren. Deze regelt de afgifte van de perifere klieren. Dit wordt de HPA-as genoemd.
Naast epinefrine en noradrenaline zijn glucocorticoïde belangrijk voor de stressrespons. Dit
zijn steroïdhormonen die door de bijnier worden afgescheiden. In tegenstelling tot
epinefrine werken deze pas na minuten of uren.
Wanneer er iets stressvols gebeurt, scheidt de hypothalamus een reeks hormonen af aan het
hypothalamus-hypofyse circulaire systeem. Deze scheiden vervolgens CRH af. Deze zet
de hypofyse aan tot het vrijgeven van het hormoon ACTH. Zodra dit de bijnier bereikt, zet
het deze aan tot het vrijkomen van glucocorticoïden.
Ook wordt de alvleesklier gestimuleerd om glucagon af te geven.
Glucocorticoïden, glucagon en het sympatische zenuwstelsel verhogen de suikerspiegel. Deze
zijn nodig voor het mobiliseren van energie tijdens stress.
De hypofyse scheidt ook af:
- Prolactine → onderdrukt voortplanting tijdens stress.
- Endorfines en enkefalines → afstompen pijnperceptie.
- Vasopressine (antidiuretisch hormoon) → speelt een rol in de cardiovasculaire
stressrespons.
De afgifte van voortplanting hormonen zoals oestrogeen, progesteron en testosteron wordt
geremd. Ook die van groeihormonen en insuline wordt geremd.
, Niet bij alle diersoorten werkt dit hetzelfde. Bij ratten zorgt stress voor een onmiddellijke
daling van de afgifte van groeihormoon, maar bij mensen een tijdelijke stijging van de afgifte
van groeihormoon.
Volgens Shelley Taylor geldt F-F vooral voor mannen. Bij vrouwen is dit tend and
befriend. Hierbij speelt oxytocine een rol. Dit hormoon stimuleert de melkproductie en
bevordert moederlijk gedrag.
James Henry ontdekte dat het sympatische zenuwstelsel bijzonder geactiveerd wordt bij een
sociaal ondergeschikt knaagdier dat het heeft opgegeven om zich te redden.
De patronen van hormoonafgiftes variëren dus van stressor tot stressor en een bepaalde
stressor heeft hierbij een specifieke hormoon-signatuur.
Bij mensen werkt dit zo:
Sympathische arousal is een relatieve marker van angst en waakzaamheid, terwijl zware
secretie van glucocorticoïden meer een marker is van depressie.
Hoofdstuk 3
Je verhoogt de kracht waarmee je hart klopt omdat je sympathisch zenuwstelsel vernauwing
veroorzaakt in de aders die bloed terugvoeren naar je hart, waardoor ze rigide worden.
Daardoor zal het terugstromende bloed krachtiger door die aderen stromen. De slagaders naar
je spieren worden ontspannen zodat daar meer bloed heen gaat.
Vasopressine: stuurt de boodschappen naar de nieren die zegt dat al het water moet worden
uitgescheiden.
De eerste stap op weg naar stress-gerelateerde ziekte is het ontwikkelen van hypertensie:
chronisch verhoogde bloeddruk. Als je chronisch je bloeddruk verhoogt, staat er continu meer
spanning op en bouwen deze kleine bloedvaten een dikke spierlaag op. Als gevolg worden ze
ook stijver en dus beter bestand tegen hoge bloeddruk, waardoor deze toeneemt → vicieuze
cirkel.
Linkerventrikelhypertrofie: de massa van de linker ventrikel van het hart neemt toe. Dit
verhoogt het risico op een onregelmatige hartslag. Ook heeft deze kant nu meer bloed nodig
dan mogelijk.
Splitsing (bifurcation): het vertakken van de aders in allemaal kleine aders. Door chronische
verhoging van de bloeddruk ontstaat hier schade. Hierdoor komt er een ontstekingsreactie om
het te herstellen.
Daar beginnen zich ook cellen te vormen die vol zitten met vette voedingsstoffen
(schuimcellen). Ook zorgt epinefrine ervoor dat circulerende bloedplaatjes eerder
samenklonteren → atherosclerotische plaque.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller guusjevanwijk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.34. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73918 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now