Samenvatting + aantekeningen Ondernemingsrecht
Week 1: Oprichting BV/NV / Statutenwijziging (Grondslag Ondernemingsrecht 93 t/m 150)
Grondslag ondernemingsrecht h. 4 § 1-6.3
Begripsomschrijving
Besloten vennootschap: een rechtspersoon met een in overdraagbare aandelen verdeeld kapitaal.
Deze aandelen zijn op naam gesteld, art. 2:175 lid 1 BW. De aandelen zijn vrij overdraagbaar, als de
statuten dat bepalen. Als de statuten dat niet bepalen, moet degene die zijn aandelen wil overdragen
deze eerst aan zijn medeaandeelhouders aanbieden, art. 2:195 lid 1 BW.
Naamloze vennootschap: een in overdraagbare aandelen verdeeld maatschappelijk kapitaal, art. 2:64
lid 1 BW. Het maatschappelijk kapitaal staat in de statuten en bepaalt hoeveel aandelen de
vennootschap kan uitgeven. Het maatschappelijk kapitaal moet minimaal €45.000,- bedragen. Er moet
minimaal 1/5 van het maatschappelijk kapitaal zijn geplaats. Op het geplaatste kapitaal moet minimaal
een bepaald percentage worden gestort door de aandeelhouders. Minimumverhouding, art. 2:67 BW.
De nv kan zowel aandelen op naam als aandelen op toonder hebben, art. 2:82 lid 1 BW. Bij het
aandeel aan toonder gaat men ervan uit dat degene die het aandeelbewijs heeft de rechthebbende op
het aandeel, de aandeelhouder, is. Deze aandelen zijn vrij overdraagbaar, tenzij de statuten dit
beperken, art. 2:87 lid 1 BW.
Zowel bij de bv en de nv moet minimaal één aandeel worden gehouden door een ander dan de
vennootschap, art. 2: lid 1 BW.
Verschillen nv en bv:
- Nv heeft een maatschappelijk kapitaal, art. 2: lid 1 BW;
- De nv heeft een minimumkapitaal, art. 2:67 lid lid 1 BW;
- De nv heeft een minimumverhouding tussen het maatschappelijk, geplaatst en gestort kapitaal, art.
2:67 lid 3 en 4 BW;
- Aandelen bv op naam, aandelen nv op naam en op toonder, art. 2:82 lid lid 1 BW;
- Aandelen bv eerst aanbieden aan medeaandeelhouders, tenzij statuten anders bepalen, bij de nv vrij
overdraagbaar, tenzij statuten anders bepalen, art. 2:64 lid / 195 lid 1 BW.
Aandeelhouders van de bv en de nv financieren mede het kapitaal van de vennootschap. Het
aandelenkapitaal komt op de creditzijde van de balans voor en vormt het eigen vermogen van de
vennootschap. Het eigen vermogen vormt samen met het vreemde vermogen de passiva, ofwel het
vermogen. Door investering van dit vermogen in liquide middelen, menselijke arbeid, voorraden,
vorderingen, duurzame productiemiddelen, gebouwen en terreinen worden de doelstellingen van de
onderneming gerealiseerd.
- Primaire processen: ontwikkelen zich rechtstreeks vanuit bedrijfsdoelstellingen.
- Afgeleide / secundaire processen: zorgen voor het optimaal functioneren van de productiemiddelen.
Tot de productiemiddelen behoren inspanningen die een onderneming zich moet getroosten om haar
doelstellingen te bereiken.
Het realiseren van doelstellingen levert omzet op. Na aftrek van de gemaakte kosten voor het gebruik
van productiemiddelen resteert een winstbedrag waarmee het eigen vermogen kan worden gevoed
door dit bedrag aan de reserve toe te voegen.
Bij de bv en de nv staat de doelstelling in de statuten omschreven, art. 2:66 lid BW.
Aandeelhouders zijn niet persoonlijk aansprakelijk voor de schulden van de vennootschap en hoeven
niet meer in de verliezen bij te dragen dan het bedrag dat zij op hun aandelen moeten storten, art.
2:64 lid BW. Als een aandeel niet volledig is volgestort, kan de vennootschap eisen dat het
aandeel wordt volgestort. Als dit wordt gedaan kan de aandeelhouder tot niets meer verplicht worden,
ook al zouden de schulden van de vennootschap toenemen, art. 2: BW. Het enige wat de
aandeelhouder kan kwijtraken bij liquidatie of bij faillissement, is de waarde van zijn aandelen.
Een ander voordeel van de bv en nv is de belasting. De vennootschapsbelasting is namelijk lager dan
de inkomstenbelasting.
Oprichting
Vereisten van oprichting:
De wet stelt twee eisen, art. 2:64 lid BW:
1. Een eenzijdige of meerzijdige rechtshandeling. De nv of bv kan tot stand komen door de wil
van één persoon of van twee of meer personen. De oprichters kunnen zowel natuurlijke als
rechtspersonen zijn.
2. Een notariële akte van oprichting. De oprichtingsakte moet door de notaris worden verleden.
1
,Inschrijving in het Handelsregister
Na de ondertekening van de notariële oprichtingsakte door de oprichter(s) en / of aandeelhouders is
de bv of nv opgericht. Zij heeft rechtspersoonlijkheid. Vervolgens is iedere bestuurder verplicht de bv
of nv in te schrijven in het Handelsregister, art. 5, 6, 18 Hrgw. De bestuurders moeten een authentieke
afschrift van de akte van oprichting en de daarbij behorende stukken ten kantore van het Handels-
registers deponeren, art. 2:69 lid BW. De KvK moet er dan voor zorgen dat van dit alles
mededeling wordt gedaan in de Staatscourant of in een elektronisch publicatieblad, art. 24 Hrgw.
Bestuurders zijn zolang de inschrijving nog niet heeft plaatsgevonden, hoofdelijk aansprakelijk voor
alle rechtshandelingen waardoor de bv of nv wordt verbonden, art. 2:69 lid 2 sub a / 180 lid 2 BW.
Periode voor de oprichting: de bv i.o. en nv i.o.
Voor de oprichting moeten er afspraken worden gemaakt over o.a. het bestuur en het huren van
kantoorruimte. In hoeverre zijn dit soort afspraken tussen de oprichters onderling, de oprichters en de
vennootschap, en de oprichters en derden verbindend voor de bv of nv na haar oprichting? Twee
soorten afspraken:
1. Overeenkomsten zoals die betreffende huur of aanschaf: een contract betreffende
bijvoorbeeld huur van een kantoorruimte is pas verbindend voor de bv of nv als het na de
oprichting uitdrukkelijk of stilzwijgend is bekrachtigd, art. 2: lid 1 BW. Indien de
vennoot zijn verplichtingen niet nakomt, zijn degene die namens de op te richten vennoot-
schap handelden hoofdelijk aansprakelijk voor de schade die de derde dientengevolge lijdt,
art. 2: lid 3 BW.
2. Overeenkomsten betreffende benoeming van bestuurders en storting op de aandelen: art.
2: lid 4 BW. Lid 4 betreft de overeenkomsten die de oprichters maken betreffende
onder andere de benoeming van bestuurders of de storting op de aandelen; bezwarende
overeenkomsten. De overeenkomsten die tijdens de oprichting zijn gemaakt, zijn na de
oprichting slechts verbindend voor de vennootschap als deze in de akte van oprichting zijn
opgenomen.
Storting op de aandelen
Aandeelhouders moeten de nominale waarde van ieder aandeel dat zij nemen, betalen, art. 2:
BW; storten. Er kan afgesproken worden dat het nominale bedrag of een deel daarvan pas op een
later tijdstip zal worden gestort, art. 2: lid 1 BW.
Meerdere agio: een aandeelhouder stort meer op de nominale waarde.
Aandeelhouders kunnen storten:
1. In geld: de wet gaat uit van een storting in geld, tenzij er iets anders is afgesproken, art.
2:80a / 191a lid 1 BW. Bij storting in geld krijgt de aandeelhouder aandelen tegen een bepaald
bedrag aan geld.
Bij storting in een andere geldeenheid dan euro’s moet bij de bv de akte van oprichting dat wel
toestaan, art. 2:191a lid 2 BW. Bepalend voor de prijs is dan de wisselkoers van de dag van
de storting, lid 3.
Bij de nv kan de storting ook in een andere geldeenheid plaatsvinden, mits de akte van
oprichting dat toestaat, art. 2:80a lid 2 BW. Bepalend voor de prijs kan, afhankelijk van de
omstandigheden, zowel de wisselkoers van de dag van storting als die van de dag van de
oprichting zijn, lid 3.
Om te kunnen bewijzen dat de bedragen die gestort moeten worden ook in werkelijkheid op
de rekening van de nv gestort zijn, moet een bankier een bankverklaring afgeven, art. 2:93 lid
1 sub a BW. a-verklaring: een bankier verklaart dat de (geld) bedragen die op de aandelen
zijn gestort terstond na de oprichting ter beschikking zullen staan van de nv. b-verklaring: de
bankier verklaart dat de bedragen die op de aandelen moeten worden gestort, alle op
eenzelfde tijdstip op één afzonderlijke rekening stonden, die na de oprichting uitsluitend ter
beschikking van de nv zal staan. Zie ook lid 3 en 4.
2. In natura: de aandeelhouder neemt de aandelen tegen inbreng van bijvoorbeeld een bedrijfs-
gebouw of machines. De ingebrachte objecten moet in werkelijkheid ook de waarde hebben
van het bedrag aan aandelen dat de aandeelhouder verkrijgt. Alleen datgene kan worden in
gebracht dat naar economische maatstaven kan worden gewaardeerd. Inbreng van werk of
diensten wordt zowel bij de bv als bij de nv uitdrukkelijk uitgesloten, art. 2:80b / 191b lid 1 BW.
In de beschrijving moet worden aangegeven wat de geschatte waarde is en hoe deze is
berekend. Bij de nv moeten ook de toegekende waarde en gebruikte waarderingsmethoden
voldoen aan normen die in het maatschappelijk verkeer als aanvaardbaar worden beschouwd,
art. 2:94 lid 1 BW. De beschrijving en waardering mogen niet te lang geleden zijn uitgevoerd.
2
, Als uiterste termijn wordt gesteld: niet langer dan zes maanden voor de oprichting, art. 2:94a /
204a lid 1 BW.
Bij de nv moet een accountant in een accountantsverklaring aangeven dat de berekende
waarde in overeenstemming is met de werkelijke waarde. De beschrijving moet aan de akte
van oprichting worden toegevoegd. Bij de bv is geen accountantsverklaring nodig. Alleen de
beschrijving moet aan de oprichtingsstukken worden toegevoegd. Achterwege laten van
verklaring, art. 2:94a lid 3 BW.
Inhoud van de akte van oprichting
De akte van oprichting is een notariële akte en moet bevatten:
- de statuten, art. 2: BW;
- het geplaatste en gestorte kapitaal, art. 2: lid 1 BW;
- de gegevens als bedoeld in art. 2: lid 2 sub b en c BW van degenen die bij de
oprichting aandelen nemen, het aantal en de soort aandelen die zij nemen, en het bedrag dat
zij op de aandelen hebben gestort, art. 2: lid 1 BW;
- de namen van de eerste bestuurders en, als ze er zijn, de eerste commissarissen, art. 2:132 /
242 en lid 1 BW;
- de rechtshandelingen betreffende de uitgifte van aandelen, het aanvaarden van stortingen
daarop, het aanstellen van bestuurders en het benoemen van commissarissen, art. 2:
lid 4 BW;
- de bezwarende overeenkomsten van art. 2: lid 1 jo. 2: lid 4 BW.
Aan de akte van oprichting moet worden toegevoegd:
- de bankverklaring (alleen bij nv) indien er wordt gestort in geld, art. 2:93a lid 1 BW;
- een beschrijving van waardering – bij de bv, art. 2:204a BW – en een beschrijving en waar-
dering plus accountantsverklaring – bij de nv art. 2:94a BW – in geval van inbreng in natura;
- de bezwaarden overeenkomsten, indien deze niet in de akte van oprichting zijn opgenomen,
art. 2: lid 4 BW.
Onderwerpen die de statuten in ieder geval moet bevatten:
1. de naam, zetel en het doel van de vennootschap, art. 2: BW;
- het bedrag van het maatschappelijk kapitaal, als dat er is. De oprichters van een bv kunnen
er namelijk voor kiezen geen maatschappelijk kapitaal te hebben, art. 2: lid 1 BW;
2. het aantal aandelen en hun nominale waarde, evt. gesplitst naar soort, art. 2: lid 1;
3. een regeling betreffende de ontstentenis en belet van bestuurders, art. 2: lid 4;
4. een regeling met betrekking tot de eventuele blokkering van aandelen op naam bij de
overdracht van de aandelen, art. 2:87 lid lid 3 BW.
Aan de naam van de vennootschap moet zijn toegevoegd dat het een bv of nv betreft. De zetel moet
zijn gelegen in Nederland. Het doel geeft de gebieden aan waarop de vennootschap werkzaam is. Met
ontstentenis en belet van bestuurders wordt bedoeld een regeling betreffende de (tijdelijke)
vervanging van een bestuurder die zijn functie wegens ziekte, verblijf in het buitenland, schorsing of
ontslag niet kan vervullen.
Controle op de bv en nv
Op grond van de Wet controle op rechtspersonen (Wcr) zijn rechtspersonen onderworpen aan een
systeem van doorlopend toezicht, dat wordt uitgevoerd door de Dienst Justis van het ministerie van
VJ. Deze wet is van toepassing op de bv en nv, art. 1 Wcr. Doel van de wet is het voorkomen en
bestrijden van misbruik van rechtspersonen, waaronder ook het plegen van financieel economische
delicten valt, art. 2 Wcr.
Kapitaal
Kapitaal: het eigen vermogen, de door de aandeelhouders bijeengebrachte risicodragende waarden.
Het geplaatste kapitaal is een waarborg voor schuldeisers.
Soorten kapitaal en kapitaalvereisten
1. Het maatschappelijk kapitaal; (statutair kapitaal)
Het maximumbedrag waarvoor de vennootschap krachtens haar statuten aandelen kan
uitgeven. De oprichters van een bv kunnen ervoor kiezen of een maatschappelijk kapitaal
willen hebben of niet, art. 2:178 lid 1 BW. Bij de nv is er altijd een maatschappelijk kapitaal,
art. 2:67 BW.
3
, 2. Het geplaatste kapitaal;
Het gedeelte van het maatschappelijk kapitaal waarvan in werkelijkheid aandelen bij de
aandeelhouders zijn geplaatst, waarvoor zij dus aandelen hebben genomen. Dit kapitaal
vormt een waarborg voor de schuldeisers, art. 2: lid 1 BW.
3. Het gestorte kapitaal;
Het bedrag dat de aandeelhouders op die geplaatste aandelen hebben betaald. Bij de nv zijn
er twee vereisten: het minimumkapitaal (€45.000,- art. 2:67 lid 2 en 3 BW) en de minimum-
verhouding(= van het maatschappelijk kapitaal moet 1/5 deel zijn geplaatst, lid 4, en op het
geplaatste kapitaal moet minimaal 1/4 deel zijn gestort, art. 2:80 lid 1 en 69 lid 2 sub c BW).
Zolang bij de oprichting niet het minimumkapitaal is gestort, zijn de bestuurders hoofdelijk
aansprakelijk voor alle rechtshandelingen waardoor de nv wordt verbonden, art. 2:69 lid 2 sub
b en c BW. Als op een bepaald moment na de oprichting het geplaatste of gestorte kapitaal
beneden het minimumkapitaal komt, kan de nv onverkort op vordering van het OM door de
rechtbank worden ontbonden, art. 2:74 lid 2 BW. Wel krijgt de nv alvorens de rechtbank tot
ontbinding overgaat, de gelegenheid het verzuim te herstellen of zich om te zetten in een bv,
die immers geen minimumkapitaal hoeft te hebben, art. 2:74 lid 3 BW.
4. Het opgevraagde kapitaal;
Het deel van het kapitaal dat de aandeelhouders nog op de aandelen moeten storten (het
verschil tussen het geplaatst en het gestort kapitaal).
Waarborg voor schuldeisers
Het geplaatste kapitaal is een waarborg voor schuldeisers. Aandeelhouders zijn postconcurrente
crediteuren. Zij kunnen pas het bedrag dat zij op hun aandelen hebben gestort, terugvordering nadat
alle andere crediteuren volledig zijn voldaan, art. 2:23b lid 1 BW. De wet geeft nog een paar
voorschriften als waarborg voor de schuldeisers van de vennootschap:
1. Ontslag van de stortingsplicht;
Aandeelhouders kunnen niet ontslagen worden van hun stortingsplicht. De vennootschap kan
deze schuld nooit kwijtschelden, art. 2:80 lid lid 2 BW.
2. Verrekening;
Aandeelhouders mogen het bedrag dat zij nog op hun aandelen moeten storten, niet
verrekenen met een vordering die zij uit anderen hoofde op de vennootschap hebben, art.
2:80 lid lid 3 BW.
3. Minimale storting;
Bij de nv wordt de minimale storting van 1/4 deel niet alleen voorgeschreven voor het totale
kapitaal, maar ook per aandeel, art. 2:80 lid 1 BW. Het betreft aandelen op naam. Sanctie:
hoofdelijke aansprakelijkheid van de bestuurders, art. 2:69 lid 2 sub c BW. Schuldeisers
kunnen in het aandeelhoudersregister zien hoeveel aandelen niet zijn volgestort en wie de
aandeelhouder ervan is. Ze kunnen dit zien in het gedeelte van het aandeelhoudersregister
dat openbaar is en dat ten kantore van de vennootschap ter inzage ligt, art. 2:85 lid 4 BW. De
nv is verplicht de gegevens uit het aandeelhoudersregister te doen inschrijving in het
Handelsregister.
Toonderaandelen mogen alleen worden uitgegeven als zij zijn volgestort, art. 2:82 lid 3 BW.
Er is in dit geval immers niet na te gaan op wie de verplichting tot volstorting rust, omdat deze
aandelen niet op naam staan.
4. Stortingsplicht en ontbinding;
De vereffenaar bij ontbinding en de curator in faillissement kunnen alle nog niet gedane
stortingen uitschrijven en innen, ongeacht de afspraken die de aandeelhouders in het
oprichtingsstadium met de vennootschap hebben gemaakt, art. 2: BW.
5. Winstuitkeringen;
De wet bepaalt bij de bv dat ter bescherming van de schuldeisers de uitkering van dividend of
interim-dividend het eigen vermogen van de bv groter moet zijn dan de wettelijke en statutaire
reserves, de balanstoets, art. 2:216 lid 1 BW. Ook moet er een uitkeringstoets plaatsvinden,
art. 2:216 lid 2 BW. Bij de nv vindt alleen de balanstest toepassing, art. 2:105 lid 2 BW.
De uitkeringstoets betreft de continuïteit en de maximale uitkeringsruimte van de bv.
Bestuurders van bv’s zullen bij elke uitkering aan aandeelhouders moeten beoordelen of de
vennootschap na de uitkering nog in staat is om voort te gaan met het betalen van de opeis-
bare schulden, art. 2:216 lid 2 BW. Het gaat hier om de beoordeling van een liquiditeitspositie
van de bv. Deze regel is bedoeld om crediteuren te beschermen, waarbij de achterliggende
gedachte is dat aandeelhouders niet mogen worden bevoordeeld ten koste van de crediteuren
van de bv.
4
