Summary
Samenvatting grondrechten 100% te kennen leerstof
- Course
- Institution
- Book
grondrechten 100% te kennen leerstof
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
laurienvercammen
Content preview
H1: Recht en sociaal werkSociaal werk: een op de praktijk gebaseerd beroep en een academische discipline die sociale verandering en
ontwikkeling, sociale cohesie, empowerment en bevrijding van mensen bevordert.
Principes van sociale rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve sociale verantwoordelijkheid en respect voor
vormen van diversiteit staan centraal in het sociaal werk. Onderbouwd door sociaalwerktheorieën, sociale- en
menswetenschappen en inheemse of lokale vormen van kennis, engageert sociaal werk mensen en structuren om
problemen aan te pakken en welzijn te bevorderen.
Wat is recht
Recht een geheel van regels, opgesteld en opgelegd door de samenleving,
waardoor de belangen van de enkelingen die in de gemeenschap leven
geordend worden, door middel van sociale dwang
Startpunt hulpverlening: noden en behoeften van mensen en proberen daarop
een antwoord te formuleren
o Informeren
o Adviseren
o Doorverwijzen (contact opnemen + eventueel meegaan naar diensten)
o Ondersteuning bij gerechtelijke procedures
a) Geheel van regels
Geschreven en ongeschreven
Nationaal en internationaal
Rechtsregel door het recht bindend opgelegde gedragsregel die voorschrijft hoe een persoon zich moet
gedragen
(handhaving, subjectieve rechten, gericht op structuren,…)
o Opgesteld door gemachtigde overheid
o Erga omnes: “tegenover eenieder die onder de toepassing van de regel valt”
o Verbindend karakter, doch niet voor alle regels gelijk (cf. dwingend/aanvullend)
o Abstract en generiek geformuleerd
b) Opgesteld en opgelegd door de samenleving
voortdurend veranderende context (cf. digitalisering)
o Gevolg: recht = evolutief regels veranderen + wijzigbaar
o Weerspiegeling wat leeft in MS
Onderworpen aan relativiteit (tijd + ruimte)
Hangt samen met het idee van staatssoevereiniteit
Aanpassingen van het recht als taak van wetgevende organen via wettelijke procedures (cf. parlement)
o België multi-level governance/ rechtsorde
rechtsorde duid geheel van regels en instellingen in een gemeenschap die door het recht worden beheerst
Multi - level - governance (of versnippering) Gedeelde verantwoordelijkheid en samenwerking op verschillende
niveaus.
c) Maatschappij ordenen
Gelijklopende + tegenstrijdige belangen (bron van conflict)
Kernelementen succesvolle werking recht
1 Rechtszekerheid
• Iedereen wordt geacht de wet te kennen”
• Duidelijk en consistent
• Vastheid
• Voorspelbaarheid
2 Rechtvaardigheid
• ! voor aanvaardbaarheid en naleving recht
• “dura lex, sed lex”: de wet is hard maar het is (nu eenmaal) de wet
• Geen unieke invulling van wat “rechtvaardig” is
, d) Afdwingbaarheid van het recht
Effectiviteit recht verzekeren: naleving van regels afdwingen
o Algemeen van toepassing, (in tegenstelling tot bv. geloof)
Sanctionering: Overtreding of miskenning van regels
o Strafsanctie, administratieve sanctie,… (bv. parkeerboete)
Verbod eigenrichting (geen rechter in eigen zaak)
o Recht niet zelf in handen nemen + zelf afdwingen van anderen
o Moet beroep doen op tussenkomst rechter
o Geweldmonopolie van de Staat
Praktijk: gelijk hebben ≠ gelijk krijgen
o Complexiteit juridische procedures
o maatschappelijk kwetsbare? ! voor sociaal werker
3 belangrijke begrippen van het recht
Objectief en subjectief recht
Objectief recht: Geheel aan regels die op een bepaald moment in een SL van toepassing zijn
Bronnen: wetgeving, rechtspraak, rechtsleer,…
Subjectief recht: het recht geeft je eigen bevoegdheden om te handelen (of te geven, eisen,…) of iets niet te doen
aanspraak dei je kan maken (juridisch bekrachtigde bevoegdheid)
Subjectieve rechten ontstaan vanuit het objectief recht
art. 1382 oud BW: Elke daad van de mens, waardoor aan een ander schade wordt veroorzaakt, verplicht
degene door wiens schuld de schade is ontstaan, deze te vergoeden.
voorbeeld
ALS - tussen een fout begaan door een schuldige partij • Degene die schade lijdt heeft een aanspraak op
- en de schade veroorzaakt aan de ander schadevergoeding tegen degene die schade heeft
veroorzaakt (= concrete aanspraak = subjectief recht)
- een oorzakelijk verband bestaat • Degene die de schade heeft veroorzaakt is gehouden tot
DAN moet de schuldige partij deze schade vergoeden de vergoeding van de schade (plicht)
Subjectief recht: een indeling
Persoonlijkheidsrechten Lichamelijke integriteit (bv. patiëntenrechten), persoonlijke integriteit (bv. recht op eerbiediging
privéleven) en relationele/seksuele integriteit (bv. recht op seksuele geaardheid)
Vrijheidsrechten Fysiek (bv. bescherming tegen willekeurige vrijheidsberoving), geestelijk (bv. vrijheid van mening), sociaal
(bv. vrijheid van vereniging) en economisch (bv. vrijheid van ondernemen)
Gezins- en familiale Bv. recht om te huwen, rechten die je als ouder, echtgenoot, kind,… hebt t.a.v. andere gezins- en
rechten familieleden (onderhoudsrechten, erfrechten,…)
Vermogensrechten Zakelijke rechten (bv. recht op vruchtgebruik), vorderingsrechten (prestatie eisen van andere persoon,
ontstaan uit overeenkomst of uit wet) en intellectuele rechten (bv. auteursrecht)
Sociale rechten Humanitair (bv. recht op leefloon, sociale zekerheid, gezondheidszorg,…), economisch (bv. recht op arbeid,
stakingsrecht), cultureel (bv. recht op onderwijs, culturele ontplooiing) zie SOCIALE GRONDRECHTEN
Politieke rechten Bv. kiesrecht, verkiesbaarheid, toegang tot openbaar ambt,…
Rechtssubject en rechtsobject
Rechtssubject: Persoon of groep van personen die subjectieve rechten en plichten heeft
Natuurlijke personen: vlees en bloed (jij, cliënten,…)
Rechtspersonen: fictief juridisch persoon met rechten en plichten (VZW, BV,…)
Voorbeeld: SAAMO Antwerpen, opbouwwerkers
Rechtsobject Zaak of “iets” waarop rechtsregels betrekking hebben
Huur van een huis: huurder is rechtssubject en (gebruiksrecht) huis is rechtsobject
Genotsbekwaam en handelingsbekwaam
Genotsbekwaamheid (rechtsbekwaamheid): is geschikt om drager te zijn van rechten, om rechten te genieten
Elk rechtssubject is genotsbekwaam (iedereen!)
Handelingsbekwaamheid Geschiktheid om zelf –via het stellen van handelingen- rechten uit te oefenen
, meeste rechtssubjecten zijn handelingsbekwaam
Regel: elke persoon is handelingsbekwaam,
o maar er zijn uitzonderingen: minderjarigen of personen onder bewind
Rechtsfeiten en rechtshandelingen
Rechtsfeiten: Elk feit dat rechtsgevolgen doet ontstaan
Geboorte, overlijden, onrechtmatige daad (bv. iemand slag in gezicht geven),…
Bewijs: met alle mogelijke middelen bewezen worden
Rechtshandelingen elke handeling die bewust (weten, willen) wordt verricht om rechtsgevolgen te verkrijgen
Contract sluiten, erkenning kind, schenking, huwelijk, bewind aanvragen,…
Bewijs: enkel maar in zoverre de wet het bewijs toelaat
Aanvullend en dwingend recht
Dwingend recht: Rechtsregels met een dwingend karakter die moeten worden nageleefd
partijen kunnen er niet van afwijken
Onderscheid
o Regels die de openbare orde raken (algemeen belang)
Essentiële belangen van de staat of gemeenschap
Voorbeelden: huwelijk, echtscheiding, afstamming, strafrecht, fiscale wetgeving,…
o Regels die de goede zeden raken
Gedragingen die moreel werkelijk onaanvaardbaar zijn in het licht van de geldende MS
opvattingen
Voorbeelden: seksualiteit (vroeger verbod pornografie
o Dwingende regels beschermen belangen van bepaalde categorieën van personen
“Zwakkere” categorieën van personen beschermen
Voorbeelden: huurders, consumenten en werknemers
Geld voor
o Vooral publiekrecht (strafrecht, staatsrecht,…)
o Bep. delen van het privaatrecht (bv. afstamming, huwelijk,…)
Wat bij niet-naleving of miskenning rechtsregels van dwingend recht?
o Nietigheid: “Sanctie voor gestelde handeling die in strijd is met een verbindende rechtsnorm
hierdoor geen juridische gevolgen heeft
word als onbestaande beschouwd
Absolute nietigheid enkel bij regels openbare orde (strafrecht, huwelijk, echtscheidingen,…)
elke belanghebbende kan zich erop beroepen + rechter (ambtshalve)
Relatieve nietigheid enkel beschermde persoon
Bij dwingend recht (bescherming particulier belang)
bv. huurrecht of arbeidsrecht
Je kunt geen afspraken aangaan tegen de openbare orde
Sancties: - relatief nietig: enkel op verzoek beschermde partij (relatief nietig)
- absoluut nietig: openbare orde iedereen, rechter zelf
Aanvullend recht: Rechtsregels met een aanvullend karakter (je kunt er afstand van doen)
enkel van toepassing als partijen zelf niets anders zijn overeengekomen geldt de wettelijke regeling
geld voor: Vooral in het privaatrecht (Bv. verbintenissen, huwelijksvermogensrecht)
Soms binnen dezelfde wet sommige bepalen van aanvullend recht, anderen van dwingend recht zijn
, Aanvullend Dwingend recht Dwingend recht (openbare orde)
recht
Doel Vullen Beschermen private Beschermen algemeen belang
afspraken tss belangen
partijen aan
Afstand Steeds Nadat recht verworven Niet mogelijk
mogelijk is
sanctie Afwijken Rel. niet. Die alleen Absolute nietigheid die door elk
mogelijk beschermde personen belanghebbende alsook de ambtshalve
kan inroepen door de rechter kan worden ingeroepen
Indeling van het recht
Belang indeling: helpen op vragen zoals (dwingend, aanvullend?, welk rechtbank?, wetboek?)
Indeling:
Nationaal, internationaal (territoriaal)
Publiek, privaat (inhoud)
Thematisch
Nationaal en internationaal recht
Nationaal: binnen de grenzen van een Staat
Internationaal: overstijgt de nationale landsgrenzen
tot stand door afspraken die landen met elkaar maken of binnen internationale organisatie (raad van
Europa)
Supranationale organisaties – boven (supra) de staat (nationaal)
oCentraal orgaan neemt beslissingen
obeperkte beslissingsmacht lidstaten
Voorbeeld: Europese Unie
Intergouvernementele organisaties – tussen (inter) regeringen (gouvernementen)
oBelangrijkste beslissingsmacht bij deelnemende lidstaten
obeslissing in onderling overleg
voorbeeld: Verenigde Naties
Samenwerking via verdragen (schriftelijke overeenkomsten van bindende aard)
o Bilaterale: verdrag tss 2 landen
o multilaterale: verdrag tss meer dan 2 landen
Privaatrecht en publiekrecht
Publiekrecht: regelt de relatie tss burgers en overheid
Doel: dienen van de algemene belangen van de Staat
Regelt: - verhouding tss de burger en overheid
- interne organisatie van de overheid
- verhouding tussen de staten
Altijd dwingend recht
Privaatrecht: regelt de betrekkingen tussen burgers onderling
Doel: dienen van de private belangen van individuen
Regelt: - het statuut of de staat van de individuele persoon (naam, burgerlijke staat,…)
- de verhouding tss burgers, groepen burgers en rechtspersonen onderling (huwelijk, eigendom, …)
Deels dwingend, deels aanvullend
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller laurienvercammen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.01. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now