Dit document bevat de tentamens en oefenvragen van:
Exam guide Athena
Tentamen 29 juni 2023
Tentamen 29 maart 2023
Tentamen 1 april 2022
Tentamen 26 maart 2021
Tentamen 23 juni 2020
Tentamen 29 maart 2019
,Inhoud
Week 1: Democratie, rechtsstaat, mensenrechten.................................................................................3
Exam guide Athena.............................................................................................................................3
Tentamenvragen.................................................................................................................................4
Week 2: Kiezer en gekozene.................................................................................................................11
Exam guide Athena...........................................................................................................................11
Tentamenvragen...............................................................................................................................11
Week 3: parlement, parlementaire controle en politiek vertrouwen...................................................18
Exam guide Athena...........................................................................................................................18
Tentamenvragen...............................................................................................................................19
Week 4: Wetgeving, regulering en de rol van de rechter......................................................................25
Exam guide Athena...........................................................................................................................25
Tentamenvragen...............................................................................................................................26
Week 5: Constitutioneel organisatierecht en decentraal bestuur.........................................................33
Exam guide Athena...........................................................................................................................33
Tentamenvragen...............................................................................................................................34
Week 6: Nederland, het Koninkrijk en de wereld.................................................................................40
Exam guide Athena...........................................................................................................................40
Tentamenvragen...............................................................................................................................40
Week 7: Wie handhaaft het staatsrecht?..............................................................................................44
Exam guide Athena...........................................................................................................................44
Tentamenvragen...............................................................................................................................45
Opgenomen in dit document:
Exam guide Athena
Tentamen 29 juni 2023
Tentamen 29 maart 2023
Tentamen 1 april 2022
Tentamen 26 maart 2021
Tentamen 23 juni 2020
Tentamen 29 maart 2019
,Week 1: Democratie, rechtsstaat, mensenrechten
Exam guide Athena
Vraag 1:
In de preambule van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (hierna: EVRM) wordt
eigenlijk gezegd dat de democratie en rechtsstaat wederkerig aan elkaar zijn:
“Opnieuw haar diep geloof bevestigde in deze fundamentele vrijheden die de grondslag vormen voor
gerechtigheid en vrede in de wereld en welker handhaving vooral steunt, enerzijds op een waarlijk
democratische regeringsvorm, anderzijds op het gemeenschappelijk begrip en de
gemeenschappelijke eerbiediging van de rechten van de mens waarvan die vrijheden afhankelijk zijn.”
Waarom is het raar in het licht van het hiervoor uitgelegde dat deze begrippen wederkerig aan elkaar
worden gesteld?
Antwoord:
Dat deze begrippen wederkerig aan elkaar worden gesteld is raar, omdat het doel van de rechtsstaat
is een rem te zetten op de democratie. De rechtsstaat is een middel voor machtsbeteugeling. De
democratie is in die zin een ontkenning van de rechtsstaat. De democratie zegt namelijk dat de
meerderheid besluit en wat de ‘minderheden’ daarvan vinden ‘doet hier in die zin niet veel toe’. Het
idee van de rechtsstaat is dat de overheden niet alles mogen. Ook als 99,9% voorstander is, mag nog
geen onredelijke aantasting van menselijke waardigheid plaatsvinden.
Het EVRM zegt juist dat deze begrippen elkaar versterken: “Democracy appears to be the only
political model … Compatible with the convention.
Vraag 2:
Waarom past een verbod op ondemocratische politieke partijen beter bij een materiële democratie-
opvatting dan bij een formele democratie-opvatting?
Antwoord:
In een formele democratieopvatting is democratie een neutraal besluitvormingsproces waarin het
standpunt van de meerderheid beslissend is. Een materiële democratieopvatting stelt inhoudelijke
eisen aan (de uitkomsten van) het proces. De eisen hebben betrekking op fundamentele waarden en
rechten (kortweg: eisen van de rechtsstaat). Ondemocratische politieke partijen willen de democratie
afschaffen.
Volgens een materiële democratieopvatting heeft de democratie het recht zich tegen aantasting te
beschermen, onder andere door partijverboden. Daarom past een partijverbod bij een materiële
democratieopvatting en niet bij een formele democratieopvatting.
Vraag 3:
Jan en Henk discussiëren over de gevolgen van de algemene bepaling zoals bedoeld in de
overwegingswet van 9 maart 2018 (opgenomen in de Jurisprudentie- en literatuurklapper). Jan stelt
dat de regering bij de vaststelling van zelfstandige algemene maatregelen van bestuur het parlement
passeert, en dat is volgens Jan na de opname van de algemene bepaling “volstrekt ongrondwettig”.
Henk daarentegen stelt dat de algemene bepaling in de Grondwet niet in de weg staat aan
zelfstandige algemene maatregelen van bestuur.
Leg uit wie gelijk heeft.
, Antwoord:
Uit de memorie van toelichting blijkt dat de algemene bepaling uitdrukkelijk niet tot doel heeft
wijzigingen aan te brengen in het bestaande recht (Jurisprudentie- en literatuurklapper p. 13)
De opname van de algemene bepaling in de Grondwet zal niet ertoe leiden dat geen zelfstandige
algemene maatregelen van bestuur kunnen worden vastgesteld bij Koninklijk Besluit. Henk heeft dus
gelijk.
Weliswaar verandert niets aan de vaststelling van de zelfstandige algemene maatregel van bestuur
door de opname van de algemene bepaling in de Grondwet, maar ook naar huidig recht is een
zelfstandige algemene maatregel van bestuur problematisch.
Tentamenvragen
Tentamenvraag 29-06-2023
Vraag 6 (max aantal woorden: 250) Politieke partijen zijn uitgezonderd van het huidige verruimde art.
2:20 Burgerlijk Wetboek (BW), dat ziet op de mogelijkheid rechtspersonen te verbieden. De wetgever
is voornemens in de Wet op de politieke partijen (Wpp) het volgende artikel op te nemen:
Artikel 86 (Verbod politieke partij)
1. Een politieke partij wordt door de Hoge Raad op verzoek van de procureur-generaal bij de Hoge
Raad verboden verklaard en ontbonden indien de partij door haar doelstelling of werkzaamheden
een daadwerkelijke en ernstige bedreiging vormt voor een of meer grondbeginselen van de
democratische rechtsstaat.
2. Onder de grondbeginselen van de democratische rechtsstaat worden in ieder geval verstaan:
a. periodieke, vrije en geheime verkiezingen;
b. democratische besluitvorming;
c. grondrechten;
d. scheiding van machten;
e. onafhankelijke en onpartijdige rechtspraak.
3. (…)
Geef twee argumenten waarom toepassing van het nieuwe artikel 86 Wpp meer garanties biedt voor
terughoudendheid met het verbieden van politieke partijen dan het van toepassing verklaren van het
verruimde artikel 2:20 BW zou doen.
Antwoord:
- 'In ieder geval in strijd met de openbare orde...' zoals dat nu is opgenomen in art. 2:20 BW is
ruimer dan de mogelijkheid die in art. 86 Wpp wordt gegeven. Art. 86 voorkomt in die zin
beter dat extra (politieke) redenen kunnen worden verzonnen voor een verbod.
- In art. 86 Wpp is duidelijker neergelegd wat de grondbeginselen van de democratische
rechtsstaat zijn, waardoor er minder geïnterpreteerd kan/hoeft te worden dan in art. 2:20
BW, waarin dit niet specifiek is vastgelegd maar enkel de 'democratische rechtsstaat' als
begrip wordt genoemd. Aan deze grondbeginselen kan de rechter toetsen en dat biedt meer
houvast.
- In het nieuwe art. 86 Wpp wordt een politieke partij door de Hoge Raad op verzoek van de
PG bij de HR verbonden, en niet door de rechtbank op het verzoek van het openbaar
ministerie (uitvoerende macht, nu wordt het minder politiek en er zijn meer
onafhankelijkheidswaarborgen). De HR zal meer terughoudend toetsen gezien haar positie en
constitutionele taak.
- Bij de totstandkoming van de Wet op de politieke partijen heeft een eigenstandige afweging
plaatsgevonden van de wijzen van en gronden waarop tot een verbod van politieke partijen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anoniemestudentaanderug. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.70. You're not tied to anything after your purchase.
