Summary
Samenvatting inleiding orthopedagogiek
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting van colleges en bijbehorende literatuur
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
juul103
Content preview
College 1: Inleiding OrthopedagogiekVerschil tussen model en theorie
Model Theorie
Modelvorming is een instrument bij het Een theorie is een geheel van
bestuderen van delen van de denkbeelden, hypothesen en
werkelijkheid, vaak in de vorm van verklaringen die in onderlinge
schema’s en figuren samenhang worden beschreven
Een model is een vereenvoudigde In de wetenschap is een theorie vaak een
afbeelding van de werkelijkheid voor een getoetst model ter verklaring van
bepaald gebruiksdoel. Een model bootst waarnemingen van de werkelijkheid
de werkelijkheid na
Wat is opvoeden?
Volgens de Van Dale
= op-voe-den voedde -, h -gevoed, lichamelijk en geestelijk vormen; grootbrengen
Volgens pedagogiek.net
= Verzorgen en grootbrengen (voedsel, onderdak, kleding, hygiëne) zijn slechts onderdelen
van opvoeden. Beschermen botst met zelfstandigheid
= Brengen tot zelfstandigheid is weliswaar enkel mogelijk waar grootgebracht wordt of zelfs
alleen binnen het kader van grootbrengen, maar het is een eigenstandige en specifieke
activiteit. Het is erop gericht het zelf doen, zelf weten en zelf oordelen bij het kind te
bevorderen.
Opvoeden is…
Een vorm van socialisatie
= het proces van ‘inlijven’ van nieuwkomers in een groepsverband
= iemand vertrouwd maken met de cultuur van een groep
Cultuur = kennis, vaardigheden, normen, waarden, gewoonten, etc.
Opvoeden wordt grotendeels ongeorganiseerd door amateurs uitgevoerd
Wordt ook bestudeerd in de Sociologie, Onderwijswetenschappen, Filosofie,
Kinderpsychiatrie en Ontwikkelings- en Sociale psychologie
Waarom opvoeden?
Een belangrijk element van opvoeden is dat wanneer het niet gebeurd, het geheid misgaat
met kinderen. Je hebt voor veel vaardigheden andere mensen nodig. Het belangrijkste
voorbeeld hiervan is taal
Volgens Langeveld is opvoeden wezenlijk voor mens-wording. Een mens is een animal
educandum; een dier dat opgevoed MOET worden.
Voorbeelden van enfants sauvages zijn hiervoor een bewijs
Theorieën over opvoeden
Theorieën over opvoeden zijn relatief want ze zijn gebonden aan de cultuur en het tijdperk
waarin ze ontstaan zijn.
Revivals komen ook voor:
o Rust, reinheid en regelmaat VS veiligheid, structuur en consequent zijn
o De roep om de ambachtsschool en de kleuterjuf
Of een gedeeltelijke revival
o Autoritair anti-autoritair autoritatief opvoeden
Is opvoeden een bedoeld of onbedoeld proces?
Opvoeden is iedere invloed die mensen, bedoeld of onbedoeld, uitoefenen op de
ontwikkeling van een kind (Rene Diekstra & Malou van Hintum, 2010)
Volgens van Sprang, een volger van Langeveld is alleen het bedoeld uitoefenen van
invloed opvoeden. Er zijn wel medeopvoeders of secundaire opvoeders, hulpjes bij de
socialisatie.
,Om wie gaat het?
Opvoedeling, degene die opgevoed wordt = het kind?
In de moderne pedagogiek: iemand die in een afhankelijkheidsrelatie verkeerd.
Opvoeder =
Ouder
Iemand met de ouderlijke rol
Professional (leerkracht, groepsleider, voogd, etc)
Iedereen ?
Samengevat: opvoedingstheoriëen met een doel
Opvoeding is het proces waarin een persoon – meestal een kind – wordt gevormd naar de
normen en waarden van diens opvoeder(s) en daarmee meestal naar de voornaamste
normen en waarden van de samenleving waarin hij leeft
Opvoeden beoogt behalve socialisatie een kind tot zelfstandigheid te brengen
De westerse opvoeding is er hoofdzakelijk op gericht het kind te helpen mondig te worden,
dat wil zeggen, in staat tot bekwaam en moreel en betrouwbaar deelnemen aan
samenleving en ‘zelfvorming’ (Langeveld)
Maar, volgens voorgaande theorieën kan niet iedereen opgevoed worden Opvoeden zonder
doel volgens Kok
Opvoeden is een functioneel proces
Er is geen sprake van einddoelen in intentionele zin. Ouders hebben diffuse gerichtheid:
hun kind wordt hopelijk gelukkig
Er zijn wel tussendoelen (leren fietsen, een diploma halen, etc)
Doel van opvoedend handelen is de procesoptimalisering
Zowel kind- als ouderperspectief zijn van belang
Perspectief afwezig, dan is professionele hulp nodig (zie later de POS)
Kok, 1984: Opvoeden is het in relatie staan van opvoeder en opvoedeling, waarin de
opvoeder zich als persoon, als zijn wijze van mens-zijn presenteert, een klimaat creëert dat
persoonlijkheidsgroei bevordert en leefsituaties zo hanteert dat deze optimale kansen bieden
op zelfontplooiing
Conatief = eigenheid van
het kind; temperament,
motoriek, intelligentie,
vitaliteit
Pedagogiek
Komt van het Griekse woord paidagoogia
o Pais = kind
o Agogein = leiden
Pedagogiek = wetenschap die het opvoeden als object heeft
Pedagogie = de praktijk van het handelen binnen de opvoeding
Een normatieve wetenschap?
Opvoeden wordt geregeld door in de samenleving geldende normen. Volgens die normen
handelen opvoeders gericht op een einddoel, visie of idee over wat wenselijk en haalbaar
is
, Volgens anderen stelt de pedagogiek echter ook normen op door ethiek te vertalen naar
pedagogische opdrachten, bijvoorbeeld in religieus of totalitair geregeerde staten
Normatieve element:
o Visie over wat wenselijk en haalbaar is
o Prescriptief: wat en hoe te handelen
Normale kind
Pedagogiek richt zich op het normale opvoeden van normale kinderen
Maar wat is normaal? Høken is normaal?
Wat is normaal?
Alle schakeringen in het leven die niet tot grote opvoedingsproblemen leiden
Zoals het altijd was
Norm als einddoel, de norma, het streven
Norm als modus, dat wat voor de grootste groep geldt
Norm als gemiddelde
Regels, codes en wetten waaraan de mens zich volgens opvattingen in een bepaalde
cultuur zou moeten houden
Maar…
Norm, normaal en abnormaal worden bepaald door een cultuur in een bepaald tijdperk,
normen zijn tijdsgebonden
Omdat opvoeden en cultuur tijdsgebonden zijn heeft het geen zin statische einddoelen te
stellen want het eindpunt van de opvoeding ligt in de toekomst
En wie is gemiddeld?
Orthopedagogiek
‘Ortho’ betekent ‘recht’. Een orthopedagoog zet een vastgelopen opvoeding recht
Orthopedagogiek is een onderdeel van de pedagogiek
Orthopedagogiek richt zich op de beschrijving van de aard en de achtergronden van
problemen bij het opvoeden met het oog op onderkenning, behandeling en preventie
Orthopedagogiek houdt zich bezig met het opvoeden dat zodanig leed met zich
meebrengt, dat de betrokkenen menen niet verder te kunnen (Ter Horst, 1980)
Orthopedagogiek is de wetenschappelijke studie van het handelen in als problematisch
omschreven opvoedingssituaties (Grietens, Vanderfaeillie & Maes, 2019, zie blz. 19-20)
Problematische OpvoedingsSituatie (POS)
De problematishce opvoedingssituatie (POS) is een opvoedingssituatie die door betrokkenen
als perspectiefloos wordt ervaren en die alleen met deskundige hulp weer perspectief biedend
wordt (Ter Horst, 1980)
Continuüm van opvoedingsvragen
Opvoedingsvrage Opvoedingsspanni Opvoedingscrisis Opvoedingsnood /
n in gewone ng POS
opvoedingssituati
e
Kinderen Vertonen lastig Milde en Escalatie van Hardnekkige en
gedrag beginnende problemen bij complexe
gedragsprobleme het kind en gezin problemen bij het
n kind en gezin
Ouders Voelen van Twijfel aan eigen Competentiegev Voelen zich
competentie competentie oel verdwenen machteloos en
incompetent
Behoefte Informatie en Vrijblijvend advies Steun Noodzaak tot
aan uitwisselen van en steun intensieve hulp of
ervaringen steun
Steun Eigen netwerk is Eigen netwerk Eigen netwerk is Eigen netwerk
voldoende schiet soms tekort onvoldoende ontbreekt
grotendeels
, POS
Kan door twee verschillende groepen gesignaleerd worden:
Intern gedefinieerd: door personen in het systeem
Extern gedefinieerd: door personen buiten het systeem
De aard van het probleem kan twee kanten hebben:
Primair opvoedingsprobleem = Opvoeder slaagt er moeilijk in om de pedagogische vraag
van het kind goed in te schatten of de benodigde opvoeding te realiseren
Secundair opvoedingsprobleem = Handelingsverlegenheid van opvoeder is (mede) het
gevolg van kenmerken van het kind, de opvoeder of de context
Waarom gaat het mis?
Iedereen kan toch opvoeden en meestal gaat het goed
De bronnen van de opvoeding zijn volgens Ter Horst (1980)
Traditie
Intuïtie (open staan, empathie, lezen van je kind, responsief zijn)
Gezond verstand
Bedreigingen voor bronnen van opvoeden
1. Traditie
Modieuze schommelingen
Opgroeien in een andere cultuur
Eerste kind met een afwijking/beperking in de familie
2. Intuïtie
Onzekerheid
Mismatch tussen ouder en kind (bijvoorbeeld ten gevolge van temperament of
persoonlijkheid)
3. Gezond verstand
Ontbreken aan onvoorwaardelijke liefde en emoties
Stoornis bij ouder/opvoeder (bijvoorbeeld door zwakbegaafdheid of psychische
stoornis)
Hoofdstuk 3 RB&D: Handelen
Vastgelopen opvoeding kan tot crisis (= verwarring in een keuzeprobleem) leiden, blz. 65
RB&D
De alternatieve betekenis van crisis is ook aan de orde (= een zware noodsituatie waarbij
het functioneren van een stelsel ernstig verstoord raakt)
Is er een crisis bij de casus Martijn?
Crisis ≈ POS, opvoedingscrisis, opvoedingsnood, handelingsverlegenheid, stagnerende
opvoeding, opvoedingsimpasse
Opvoedingsimpasse = Een stagnatie van het opvoedings- of onderwijsleerproces waarbij de
betrokkenen geen mogelijkheden zien om de stagnatie zelf aan te pakken binnen een
acceptabele termijn.
Wat is handelen?
Intentioneel handelen: reflectie aanwezig
Functioneel handelen: reflectie afwezig, maar ‘gewoon doen’ = gedrag
Denken = mentaal handelen, ook betekenis geven, interpreteren
Auteurs RB&D kiezen voor een humanistische invalshoek met leertheoretische en bio-
psychologische aspecten eclectische theorie
Handelen in de context van een ‘verhaal’
Een verhaal is een metafoor voor een complex van zingevingen waarin mensen hun
belevenissen plaatsen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller juul103. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.73. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73918 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now