ORGANISATIELEER GGZ
Geschiedenis van de geestelijke gezondheidszorg
Eerste periode: prehistorie en oudheid
Prehistorie
De oorzaak van ziektes bij geesten werden beledigd.
Er werd zorg geboden aan zieken en zwakke stamleden die zich ‘vreemd’
gedroegen.
Bewijs: schedelboringen om boze geesten te verdrijven.
Oudheid
Er zijn twee invloedrijke personen op de geestelijke gezondheid: Hippocrates en
Galenus van Pergamon.
Hippocrates
o ‘Ziekte is het gevolg van onjuiste mengeling van de 4
lichaamsvochten (bloed, slijm, gele en zwarte gal).’
o Krankzinnigheid werd beschouwd als een hersenziekte.
Galenus van Pergamon: beschreef het zenuwstelsel.
o Mensen werden in 4 types verdeeld
Sanguinisch type (bloed): levendig en hartelijk.
Flegmatisch type (slijm): kalm en bedachtzaam
Cholerisch type (gele gal): opvliegend
Melancholisch type (zwarte gal): angstig en pessimistisch.
Tweede periode: 300 n.C. tot 1600
Vroege middeleeuwen
Zotten hadden hun eigen positie in de gesloten landbouwmaatschappij. Ze
maakten op hun eigen manier deel uit van de familie en
dorpsgemeenschap.
Verdere ontwikkeling van sterkere stadsleven
Verminderde tolerantie t.a.v. afwijkend en zonderling gedrag
Deze mensen werden door stedelingen beschouwd als bezeten en
verstoorders van de openbare orde.
Dolhuizen
= lastige mensen werden hier opgesloten.
Poging tot genezing door ‘kwade’ stoffen te laten wegvloeien (door
drankjes om te braken, purgeermiddelen en aderlatingen)
Kei- of steensnijdingen waren zeer bekend
o Idee dat een insect in het hoofd in een kei veranderde en
krankzinnigheid veroorzaakte.
Opkomst van de kerk
= meer recht op leven voor geestesziekten
, Opname en verzorging door een aantal kloosterorden
o Medemens achter het waanzinnige gedrag blijven zien
o algemeen wel vervolging, foltering, verbranding en verbanning tot
1750
Dimpna: patrones van de bezetenen en geesteszieken
Later werden geesteszieken ondergebracht in gezinnen = ontstaan van
psychiatrische gezinsverpleging.
Derde periode: 1600 – 1800
= donkere tijd voor krankzinnigen, gekken of dollen
Kenmerken
o Brutale afsluiting van de samenleving i.p.v. gekende opsluiting in
godshuizen vanuit liefdadigheid maakte; vergelijkbaar met
gevangenissen
o Onrustige zieken werden aan kettingen gelegd: geen sprake van
zorg en gezonde voeding
o Krankzinnigen werden beschouwd als dieren en droegen volgens de
bevolking zelf de schuld van hun ziekte
Invloed van René Descartes
o Standpunt: denken is de essentie van de mens. De geest moet
daarom onderscheiden worden van het lichaam.
o Scheiding van lichaam en geest heeft visie en organisatie van de
GGZ sterk bepaald.
Vierde periode: 19e eeuw
= geesteszieken werden beschouwd als lichamelijk zieke personen met recht op
specifieke medische zorg.
Kenmerken
o Band tussen regie en psychiatrie hield definitief op te bestaan.
o Onmenselijke dolhuizen werden vervangen door
krankzinnigengestichten.
o Dokter kregen interesse in de behandeling van geestesziekten.
Dr. Philippe Pinel
Einde aan technieken als aderlating.
Contact met de patiënt staat centraal in de therapie.
Einde 19e eeuw: meer aandacht voor het ontstaan van geestesziekten
o Theorie van Joseph Breuer en Sigmund Freud: legden de basis van
psychoanalyse.
Vijfde periode: eerste helft 20ste eeuw
Belangrijk dilemma
o Enerzijds kunnen patiënten konden terecht in steeds groter
wordende instellingen; hoop dat patiënten spontaan zouden
genezen
o Anderzijds beschikken psychiaters over psychoanalytische
behandeling die alleen haalbaar is voor vermogende patiënten.
Behandeling was te duur voor gewone mensen: er was een zoektocht naar
alternatieven zoals shockkuren en lobotomieën.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller serhatkl. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.30. You're not tied to anything after your purchase.