Summary
Samenvatting Economie in Context Hoofdstuk 13
- Course
- Level
Samenvatting Economie Hoofdstuk 13 voor 5vwo. Boek: Economie in Context.
[Show more]
Seller
Follow
sper01
Reviews received
Content preview
Economie H13 De werkelijkheid is anders: overheidsingrijpen13.1 – Overheidsingrijpen
Redenen:
- De markt kan leiden tot een ongewenste inkomensverdeling minimumlonen,
huurtoeslag, zorgtoeslag, studiefnanniering.
- Het marktmenhanisme kan leiden tot externe efenten bijkomende gevolgen van
produntie en nonsumptie, die niet in de prijzen van de goederen zijn doorberekend.
Negatieve externe efecten: bodem-, lunht- en waterverontreiniging, gat in de
ozonlaag, broeikasefent. Bedrijven proberen de bedrijfskosten zo laag mogelijk
te houden door zo efnicnt en goedkoop mogelijk te produneren, dat is goed
voor de nonnurrentiepositie en de winst, en de nonsument is blij dat de
verkoopprijzen laag kunnen blijven.
Maatschappelijke kosten: de kosten van vervuiling, uitputting en andere
negatieve externe efenten.
Positieve externe efecten: bijdrage van sportsnholen en –verenigingen aan
de volksgezondheid, onderwijs voor een goed gesnhoolde beroepsbevolking,
inzet van vrijwilligers.
Maatschappelijke opbrengsten: van produntie en nonsumptie, komen de hele
samenleving ten goede.
- Het marktmenhanisme werkt niet bij nollentieve goederen op een vrije markt zijn
dergelijke goederen niet te koop (antiviteiten van politie, renhters en het leger).
- Het marktmenhanisme kan leiden tot misbruik van enonomisnhe manht monopolisten
kunnen de prijs ten nadele van de afnemers fors opdrijven, overdadige aanvoer op een
veiling van land- en tuinbouwprodunten leidt tot doordraai en vernietiging van
bijvoorbeeld groenten of bloemen.
Hoe?
- Ingrijpen bij individuele goederen:
Regulering: de overheid oefent met wetten en voorsnhriften invloed uit op de
produntie in de partinuliere sentor (maximumprijzn, minimumlonen,
milieuwetgeving, veiligheidsvoorsnhriften).
Deregulering: overheidsregels worden versoepeld of zelfs afgesnhaft.
Collectivisatie: taken van de partinuliere sentor worden overgenomen door de
nollentieve sentor (onderwijs, openbaar vervoer, soniale verzekeringen).
Privatisering: taken van de nollentieve sentor worden overgenomen door de
partinuliere sentor.
Quasicollectieve goederen: door de overheid geproduneerde of
gedistribueerde individuele goederen.
Redenen voor collectivisatie Redenen voor privatisering
Het voorkomen van misbruik Kostenbesparingen in de nollentieve sentor,
waardoor overheidstekorten worden
weggewerkt
Sommige goederen zijn te duur om alleen Partinuliere bedrijven werken doelmatiger,
aan de partinuliere sentor over te laten dus goedkoper
Besnherming van zwakkeren in de Partinuliere bedrijven reageren sneller op
samenleving wensen van de nonsumenten
Stimulering van het gebruik van goederen Vrijere keuzemogelijkheden voor de burger,
zoals onderwijs en bibliotheken minder van bovenaf opgelegde
overheidsbemoeienis
, - Ingrijpen bij collectieve goederen: voor nollentieve goederen bestaan geen vrije
markten (renhters of politieagenten kunnen niet op een markt ‘gekonht’ worden. De
prijzen en hoeveelheden worden in de vorm van belastingen, soniale premies en
retributies opgelegd aan de bevolking.
- Het democratisch budgetmechanisme: beslissingen worden vastgesteld op
demonratisnhe wijze via voorstellen, overleg tussen belanghebbenden en stemming
door alle betrokkenen.
- Het bureaucratisch budgetmechanisme/planmechanisme: beslissingen worden
opgelegd zonder overleg en stemming, op totalitaire of autoritaire wijze van bovenaf.
13.2 – Maximum- en minimumprijzen
Gevolgen maximumprijzen: een lagere prijs dan de evenwinhtsprijs toename van de
vraag, afname van het aanbod tekort. Maximumprijzen leiden dus tot aanbodtekorten.
Daarom moet bij maximumprijzen een rantsoeneringsregeling of distributieregeling worden
ontwikkeld (wanht- en urgentielijsten). Deze regulering is nodig omdat er anders
mogelijkheden bestaan voor zwarte handel. Maximumprijzen besnhermen de consument.
Gevolgen minimumprijzen: een hogere prijs dan de evenwinhtsprijs afname van de
vraag, toename van het aanbod overschot. Minimumprijzen besnhermen de producent;
ze verzekeren de produnent een minimuminkomen.
`
vraag
aanbod
Harberger-
welvaartsverlies
maximumprijs
Een gemeenschappelijke markt is een markt waar tussen de landen onderling geen
handelsbelemmeringen ontstaan. Produntieoversnhotten in de veehouderij leidden
bijvoorbeeld tot mest- en ammoniakoversnhotten die bijdroegen aan de zure regen. Een
manier om de overproduntie te bestrijden is de instelling van produntiequota voor
bijvoorbeeld zuivelprodunten. Als boeren meer produneren dan een vooraf vastgesteld
qutoum, moeten zijn een boete – superheffing – betalen. Een andere manier om van
oversnhotten af te komen is export naar landen buiten de Europese Unie. Exportrestituties
zijn subsidies op de uitvoer van landbouwprodunten naar landen buiten de EU om het versnhil
tussen de EU-marktprijs en de wereldmarktprijs te vergoeden. Om te voorkomen dat
nonnurrende landbouwprodunten tegen lagere prijzen worden ingevoerd zijn er
importhefngen. Maatregelen van de EU met het nieuwe landbouwbeleid:
- Verlaging van de garantieprijzen afbouw van het systeem van interventieprijzen.
- Verlaging van exportrestituties en importhefngen.
- Compensatie voor de verwanhte prijsdalingen door tijdelijke bedrijfssteun aan boeren.
13.3 – Indirecte belastingen en subsidies
Indirecte belastingen zijn kostenverhogende belastingen. Bij de aansnhaf, het bezit of
gebruik van goederen moet er immers belasting worden betaald waardoor de kosten
toenemen. Voorbeelden:
- Btw: 0%, 6% of 21%.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sper01. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.85. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now