Summary
Samenvatting kennis blok 7 - Zorgen voor Later
- Course
- Institution
In dit document zijn alle college's en tutorgroepen uitgewerkt, daarnaast is dit aangevuld met literatuur
[Show more]
Seller
Follow
jyttelenssinck
Content preview
College 2 – Kennisclip; kwetsbaarheid en welzijn gedurende de levensloopWat is kwetsbaarheid?
- Smalle benadering alleen aandacht voor fysieke kwetsbaarheid
- Brede benadering Fysieke, psychische en sociale kwetsbaarheid
o “… een proces van het opeenstapelen van lichamelijke, psychische en/ of sociale tekorten in
het functioneren dat de kans vergroot op negatieve gezondheidsuitkomsten”
- In Nederland ca. 25% van de zelfstandig wonende ouderen is kwetsbaar volgens de brede definitie
- Wie zijn vaker kwetsbaar? Vaker hoogbejaard, vrouw, alleenstaand en lage SES
- Waarom?
o Vaak meer dan één aandoening (Multi morbiditeit)
o Matige of ernstige functiebeperkingen (in bewegen, zelfverzorging, huishoudelijk werk)
Beloop van kwetsbaarheid
- Kwetsbaarheid is geen toestand maar een proces
- Beloop van kwetsbaarheid een belangrijke voorspeller van opname in een verzorgings- of verpleeghuis
en van overlijden
- Door de mate van kwetsbaarheid vast te stellen kan bepaald worden wie extra aandacht of zorg nodig
heeft
Waarom kwetsbaarder?
- Fysiek kwetsbaarder door slecht kunnen lopen, slecht evenwicht bewaren en lichamelijke moeheid
- Psychisch kwetsbaarder door meer geheugenklachten, toename gevoelens van somberheid, angst en
hulpeloosheid
- Sociaal kwetsbaarder door alleen komen te staan en contacten missen
,Een levensloopperspectief
- Om vermijdbare gezondheidsverschillen te begrijpen en verkleinen
- Te weten hoe ervaringen in het begin van het leven gezondheid gedurende het leven kunnen
beïnvloeden (en zelfs van meerdere generaties)
- Gevolgen te herkennen van de invloed van de context (sociaal en fysiek) door de tijd heen (naast
biologische factoren)
Verschillende effecten (door de tijd heen)
- Kritieke of sensitieve fases, cumulatieve effecten, paden, intergeneration (gevolgen van leefstijl die
door de tijd heen steeds meer effect hebben op je gezondheid)
- Gevolgen voor chronische ziekten zoals cardiovasculaire aandoeningen, risico factoren
Beinvloedende factoren gezondheid
- Economic & social opportunities and resources
- Living & working conditions in Homes and Communities
Sociale stratificatie Systematische verschillen tussen groepen door verschillen in toegang tot mogelijkheden
en hulpbronnen
In het artikel van Braveman en Barclat ‘Health disparities Beginning in childhood; A life-course perspective’ staat
beschreven waarom een levensloopperspectief relevant is
Welzijn gedurende de levensloop
- Jeugd/ jong volwassenen
o Welzijn (sociaal, fysiek en emotioneel) neemt toe tot jong volwassen leeftijd
o Piek van welzijn op jong volwassen leeftijd
- Middelbare leeftijd
o Zorgen over mortaliteit, financiële zorgen (hypotheek, kinderen, pensioen)
o Mid-life crisis (op zoek naar de betekenis van het leven)
o Welzijn gezakt naar het laagste niveau
- Ouderen
o Welzijn en tevredenheid over het leven nemen weer toe naar mate men ouder wordt
o Gevoelens van angst, boosheid en frustratie nemen af
o Betere balans tussen de positieve en negatieve aspecten van het leven wanneer men op
leeftijd is
Waarom welzijn?
- Omdat we streven naar “complete physical, mental and social well-being and not merely the absence
of disease or infirmity”
- En omdat een hoger niveau van subjectief welbevinden leidt tot een lager risico op mortalitiet en
morbiditeit
,Ouderen zijn sterk in het in het subsidiëren van de hulpbronnen. Mensen zijn vindingrijk dus ze zullen proberen
te subsidiëren waar mogelijk het vervangen of aanpassen van hulpbronnen die comfort, stimulatie, affectie,
gedragsbevestiging en status beïnvloeden
Hulpbronnen, kwetsbaarheid en welzijn
- Hulpbronnen
o Interne hulpbronnen (bijvoorbeeld persoonlijkheidskenmerken)
o Externe hulpbronnen (financiële middelen, sociaal netwerk)
- Kwetsbaarheid en welzijn
o Kwetsbaarheid kun je zien als een verlies aan hulpbronnen
Bij minder hulpbronnen wordt het moeilijker om welzijn te creëren
o Hulpbronnen zijn belangrijk voor de “productie” van welzijn
Menselijke behoeften zijn hetzelfde gedurende de levensloop, maar het relatieve gemak waarmee die
behoeften vervuld worden verandert gedurende de levensloop
Dit komt doordat belangrijke hulpbronnen veranderen en kwetsbaarheid toeneemt
Rilet et al. (1994) zien een afname in welbevinden bij ouderen vooral als het gevolg van “.. society’s failure to
provide meaningful opportunities in work, family and leisure”
Kennis – TG1 – Leeftijd of kwetsbaarheid; Wat vertelt ons meer?
Wat zegt meer? Leeftijd of kwetsbaarheid
- Schuurman kijken naar kwetsbaarheid
4 domeinen waarop je kwetsbaarheid kan meten
- Cognitief functioneren
- Fysiek functioneren
- Psychologisch functioneren (emotioneel niveau)
- Sociaal functioneren (in hoeverre in staat sociale contacten te onderhouden)
Functioneren – kwetsbaarheid
Ouderen als demografische groep
College 3 Gezond ouder worden; Hoe doe je dat?
Trends
- Verdere stijging van de levensverwachting
- Door vergrijzing is het aantal mensen met meerdere chronische aandoeningen fors toegenomen
- Uitdaging toenemende vraag naar zorg en ondersteuning, terwijl publieke middelen beperkt zijn
o Gezond ouder worden vraagt om bepaalde gezondheidsgedragingen bij ouderen
Gezondheidsgedrag ouderen - Waarom is gezondheidsgedrag zo belangrijk?
- Gezondheidsgedragingen kunnen veranderen
- De onderliggende chronische aandoening kan je er niet mee genezen, maar de ernst van de
aandoening wordt aanzienlijk beperkt
- Bij dementie (ziekte nummer 1 van de toekomst) worden slechts beperkte successen geboekt met
medicijnen, terwijl gezondheidsgedragingen wel effect hebben
Gezondheidsgedrag ouderen – wat vraagt dit van ouderen?
- Niet roken
- Veel bewegen (in plaats van fysieke inactiviteit)
- Goed eten, dat wil zeggen veel groente, fruit en vis – niet te zout, vet etc.
- Geen overmatig alcoholgebruik
- Medicijnen gebruiken zoals voorgeschreven (adherence)
- Sociale relaties onderhouden
, Sociale relaties
- Ongeveer 60% van de ouderen (75+) woont alleen
- Vrijwel alle ouderen hebben verschillende personen in hun netwerk, waarmee ze een persoonlijke
band hebben en regelmatig contact hebben
- Contact met vrienden en kennissen neemt af met de leeftijd
- Ouderen met een laag opleidingsniveau en ouderen die van weinig geld moeten rondkomen, hebben
vaak een klein of eenzijdig samengesteld netwerk van voornamelijk familie
- Sociaal actieve ouderen zijn minder vaak eenzaam en voelen zich gezonder
Multiple gezondheidsgedragingen (gezondheidsgedrag beïnvloed ander gezondheidsgedrag)
- De meeste aandoeningen zijn chronisch en gerelateerd aan (on)gezondheidsgedrag
- Er is sprake van een bundeling van (on)gezondheidsgedragingen
- Bundeling komt vaker voor bij mannen, lager opgeleiden en mensen met distress
- Bundeling gezondheidsgedragingen cumulatief gerelateerd aan hartziekten en mortaliteit (viervoudig
voor mortaliteit)
Mensen die te zwaar zijn, roken en een hoge bloeddruk hebben, blijken gemiddeld 9 jaar eerder een
dodelijke ziekte op te lopen
Conclusies
- Levensverwachting neemt toe en het percentage mensen dat bij de huisarts geregistreerd staat met
een of meerdere chronische aandoeningen
- Ongezonde leefstijl en gebrek aan sociale relaties verhoogt de kans op chronische aandoeningen en
functionele beperkingen, verlies van zelfstandigheid en vroegtijdige sterfte
- Gezond ouder worden van belang voor morbiditeit en mortaliteit maar ook voor een houdbaar
zorgstelsel
- Er is sprake van een bundeling van (on)gezondheidsgedragingen wat gevolgen heeft voor interventies
College 3 Gezond ouder worden; hoe doe je dat?
Heterogeniteit veroudering Niet alleen negatieve maar ook positieve veranderingen (compensatie)
“The chances of enhancing one’s health and well-being depended heavily on structural opportunities and that
interventions aimed at personal change require structural interventions.”
Kwetsbaarheid is heel belangrijk als het gaat om ouder worden, omdat we moeten kijken naar het afbrokkelen
van de hulpbronnen. Wanneer je over minder hulpbronnen beschikt is het moeilijker om te compenseren voor
ziekte of andere ingrijpende gebeurtenissen.
Volgens Gobbens levensloop-determinanten die daadwerkelijk beïnvloed kunnen worden
- Gevolgd onderwijs
- Leefomgeving
- Levensgebeurtenissen
Waarom is levensloopperspectief belangrijk (Artikel Braveman en Barclay
- Gezondheidsverschillen tussen mensen begrijpen maar ook juist verkleinen
- Heel veel evidentie dat ervaringen aan het begin van je leven de gezondheid later in het leven
beïnvloeden.
- Belangrijk om het levensloop perspectief te kiezen, omdat de invloed van de context zo belangrijk is.
Door de tijd heen is dat belangrijk
Clustering – Gedragingen zijn van elkaar afhankelijk, dus heel intens om meerdere gedragingen aan te pakken
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jyttelenssinck. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $14.23. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now