Hoofdstuk 5 – De tijd van ontdekkers en hervormers (1500-1600)
5.1 de Renaissance
-Nieuw mens- en wereldbeeld
De Italiaanse stedelijke elites kregen een nieuw mens- en wereldbeeld vergeleken met de
middeleeuwen. Toen was er een negatief beeld over de mens en draaide het om het leven na de
dood. Ook werden de Italiaanse stadsstaten rijk door de handel met de Arabieren. Ook veranderde
het wereldbeeld door de ontdekkingen van Azië en Amerika.
-Navolging van de oudheid
De Arabieren hadden nog wel kopieën van teksten uit de oudheid, deze kwamen via handel ook bij
Europa terecht. Deze teksten en kunst werden herontdekt en de stijl en thema’s worden weer
populair. De mens gaat ook anders denken, zo staat de mens meer centraal en word er niet meer op
het hiernamaals gefocust.
-Verspreiding over Europa
De renaissance ontstond in Italië door rijkdom en handel. En werd door humanisten (geleerden) en
ontdekkingsreizen verspreid naar Noord-Europa. De belangrijkste vertegenwoordiger van het
humanisme was de monnik Erasmus. De humanisten legden de focus op het hertalen van christelijke
Bijbelteksten.
5.2 de Europese expansie
-Het ontstaan van de ontdekkingsreizen
Het Ottomaanse Rijk blokkeerde de oude handelsroute naar Azië, daardoor moesten Europese
landen zelf de weg naar Azië vinden. Azië was in die tijd belangrijk omdat ze populaire producten
handelden, zoals specerijen en suiker. In 1498 ontdekte Portugal als eerste de route naar Azië. En in
1596 lukt dat Nederland ook.
-Europese expansie in het oosten
Om handelaren te helpen en schepen te voorzien van voedsel worden er factorijen (handelsposten)
in Afrika en Azië gesticht. Dit is het begin van de Europese expansie.
-Europese expansie in het westen
Afrikanen werden naar Brazilië gebracht en de Portugezen koloniseerden vanaf 1530. Na hun
vestiging stichtten ze grote plantages waar ze suikerriet verbouwden. Hier werkten Afrikaanse slaven.
Hierna gingen de Spanjaarden veel gebieden veroveren.
5.3 de reformatie
-Kritiek op de katholieke kerk
Er is kritiek op de kerk en geestelijken, dit heet antiklerikalisme. De monnik Maarten Luther had
kritiek op de kerk net als veel anderen en eiste een hervorming van de katholieke kerk. Zo werd het
celibaat (geestelijken moeten ongetrouwd blijven) in de praktijk niet echt gehandhaafd, terwijl dat
wel zou moeten.
-Splitsing van de kerk
Paus Leo X bepaalde dat je een aflaat kon kopen door geld te geven voor de bouw van de Sint-
Pieterskerk. Uit protest hiertegen schreef Luther in 1517 een brief, waardoor hij veel aanhangers
kreeg. Daarmee begon de protestantse reformatie of hervorming, waardoor het christendom in
West-Europa uiteenviel in de katholieke en protestantse kerk.
-Verspreiding en strijd
Er kwamen meer hervormers, zoals Johannes Calvijn. Bedacht het calvinisme en dit werd verspreid.
Hij was nog strenger als Luther, maar ze hadden wel verschillende standpunten. In 1555 werd bij de
godsdienstvrede van Augsburg afgesproken dat elke Duitse vorst mocht bepalen of zijn land katholiek
of luthers werd. In 1562 w as er in Frankrijk een godsdienstoorlog tussen katholieken en hugenoten
(Franse calvinisten). Deze strijd eindigde pas in 1598.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller liekebrouwer53. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.92. You're not tied to anything after your purchase.