Summary
Samenvatting filosofie 2.4 - fontys pedagogiek
- Course
- Institution
- Book
In deze samenvatting worden voor het vak filosofie de volgende boeken samengevat: - Brabander - Van gedachten wisselen. H.5, H.6, H.7
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
18kim
Reviews received
Content preview
FilosofieBrabander – Van gedachten wisselen
§5.3 Eerlijke zorg
Rechtvaardigheid is een principe. Voor een antwoord op de vraag wat rechtvaardig is kunnen we
geen beroep doen op de natuurlijke rechten van vrijheid en gelijkheid. Het principe van
rechtvaardigheid moet door onszelf worden vastgesteld.
We zijn volgens Rawls vaak geneigd om ons eigen belang na te streven als het op het antwoorden
van rechtvaardigheid aankomt. Daarom drapeert Rawls een sluier van onwetendheid over ons heen.
Hiermee wordt bedoeld dat je niet weet in welke maatschappelijke positie we ons bevinden of ons in
de toekomst zullen bevinden. Daardoor is in de oorspronkelijke situatie ons eigen belang in ieders
belang.
Voor het opstellen van het principe van rechtvaardigheid gaat Rawls uit van deze oorspronkelijke
situatie en van de overtuiging dat we rationele wezens zijn.
In de oorspronkelijke situatie wordt van gedachten gewisseld over de vraag wat rechtvaardig is. Het
gaat hierbij uitsluitend om de rechtvaardige verdeling van sociale primaire goederen. Primaire
goederen zijn goederen waar iedereen belang bij heeft. Sociale primaire goederen zijn rechten en
vrijheden, kansen en mogelijkheden, welvaart en inkomen, zelfrespect, macht en gezag.
Iedereen wil vrijheid, macht, welvaart en zelfrespect, iedereen wil gelijke kansen en mogelijkheden.
Denken we over deze primaire goederen vanuit een bepaalde positie waarin wij ons bevinden, dan
zullen we ons eigenbelang laten prevaleren. In de oorspronkelijke situatie behartigt iedereen zijn
eigenbelang. Maar omdat we gehuld zijn in de sluier van onwetendheid is het eigenbelang waarvoor
we kiezen het eigenbelang van iedereen.
Hoe kunnen we nu beslissen of een voorstel rechtvaardig is? Volgens Rawls doen we dat volgend de
maximinregel. Volgens deze regel kiezen wij in onzekere situaties door alle slechtste mogelijkheden
op een rijtje te zetten en daarvan de beste te kiezen. Zo halen we het maximale uit het minimale.
Rawls komt uiteindelijk tot twee principes van rechtvaardigheid:
- Het eerste principe luidt dat wij allemaal gelijke en maximale vrijheid hebben die verenigbaar
is met de gelijke vrijheid voor anderen. Mijn vrijheid is de vrijheid van anderen.
- Het tweede principe van rechtvaardigheid gaat over sociale en economische ongelijkheid. De
sociale en economische ongelijkheden moeten zo worden georganiseerd dat:
o De minst bevoorrechte leden van de samenleving worden bevooroordeeld, behalve
wanneer ongelijke behandeling voor iedereen voordelen heeft.
o Iedereen eerlijke kansen en mogelijkheden heeft om posities die voor allen
openstaan te verwerven.
Dit noemt Rawls het principe van verschil of rechtvaardige uitzondering: er mag verschil
worden gemaakt wanneer dit in het voordeel is van iedereen en niet ten nadele van de minst
bedeelden in de samenleving.
§5.4 Zorg uit liefde
Nussbaum ontwikkelt een theorie die uitgaat van de vermogens van mensen, de zogenoemde
capabilities approach. Zij stelt vast dat naast wederkerig voordeel ook morele gevoelens van liefde en
medeleven voor anderen inherent zijn aan het menselijk bestaan. Deze gevoelens zijn een drijfveer
, om met anderen samen te leven en onlosmakelijk verbonden met het verlangen naar sociale
rechtvaardigheid.
Nussbaum heeft veel kritiek op het sociaal contract. Zij geeft namelijk aan dat hierin geen rekening is
gehouden met ernstig lichamelijk en verstandelijk gehandicapten. Zij kunnen namelijk niks terug
doen.
Nussbaum vindt dat we niet over zorg moeten denken vanuit belangen en kosten en baten, maar
vanuit menselijke vermogens. Belangen kunen tegen elkaar worden weggestreept. Menselijke
vermogens kunnen niet tegen elkaar worden ingewisseld, omdat zij onlosmakelijk verbonden zijn
met de waardigheid van het leven. De vermogens van mensen zijn basisrechten van burgers die
alllemaal noodzakelijk zijn voor een fatsoenlijk en menswaardig leven. Lijst van essentiële menselijke
vermogens:
- Leven
- Lichamelijke gezondheid
- Lichamelijke onschendbaarheid
- Zintuiglijke waarneming, verbeeldingskracht en denken.
- Gevoelens
- Praktische rede
- Sociale banden
- Andere biologische soorten
- Spel
- Vormgeving van de eigen omgeving
Waardigheid is een doel op zichzelf. Respect betekent dat we ieder mens als doel in zichzelf
beschouwen en niet als middel om een ander doel te bereiken. Kant verbindt waardigheid alleen
maar met de rede, maar volgens Nussbaum zijn emoties ook waardeoordelen. We worden
emotioneel als we zien dat de waardigheid van een ander naar beneden wordt gehaald. Menselijke
waardigheid is daarom onlosmakelijk verbonden met dierlijkheid. Dit is een verwijzing naar
Aristoteles, die zegt dat de mens een politiek en sociaal dier is.
Omdat wij politieke dieren zijn, zijn onze belangen altijd verbonden met de belangen en noden van
anderen. Dit betekent dat we niet alleen gericht zijn op wederkerig voordeel. We zorgen niet alleen
voor anderen omdat we daarbij zelf voordeel hebben, maar omdat de zorg voor anderen op zichzelf
een waarde is.
Daarnaast zijn we ook sociale dieren. Met die term benadruk Nussbaum onze lichamelijkheid.
Sociale rechtvaardigheid beschouwt Nussbaum niet als gelijke verdeling van middelen, goederen of
rechten. Gaan we uit van de gelijke verdeling als principe van rechtvaardigheid, dan is een
samenleving onrechtvaardig wanneer de verschillen tussen arm en rijk heel erg groot zijn. Maar
sociale rechtvaardigheid betekent dat alle menselijke vermogens die noodzakelijk zijn voor een
menswaardig leven worden beschermd en dat iedereen in staat wordt gesteld deze vermogens uit te
oefenen (bv. mensen in een rolstoel kunnen niet in een openbare ruimte waar geen rolstoelopritten
zijn, dus zijn kunnen deze vermogens niet uitoefenen).
Goede zorg strekt zich uit over het hele scala van menselijke vermogens. Het is de taak van de
fatsoenlijke samenleving om ervoor te zorgen dat alle burgers menselijke vermogens tot een passend
niveau kunnen realiseren en ten minste tot een bepaald minimum. Bij ieder afzonderlijk zal de vraag
moeten worden gesteld hoe aan die vermogens tegemoet kan worden gekomen. Natuurlijk, niet
iedereen zal daadwerkelijk al deze vermogens kunnen realiseren. En toch moeten we aan de lijst van
vermogens vasthouden, aldus Nussbaum, omdat deze ons herinnert aan het respect dat wij
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller 18kim. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
49160 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now