In deze samenvatting worden voor het vak onderwijskunde de volgende boeken samengevat:
- Lesgeven en zelfstandig leren. - Geerlings. H.2,5,7,9
- Het didactisch werkvormenboek. - Hoogeveen. H.2,4,7
- Voorafgaand; ontwerpen van de les. Doelen/taakanalyse/leeractviteiten.
- Aandacht richten op de doelen van de les en aansluiten bij voorkennis.
- Geven van informate en waar nodig toelichten of voordoen.
- Nagaan of de belangrijkste begrippen of vaardigheden zijn overgekomen.
- Instructe geven ten behoeve van zelfwerkzaamheid.
- Begeleiden van zelfwerkzaamheid.
- Afsluiten van de les op kernbegrippen.
Als docenten elke stap uit dit ‘raamwerk van een les’ zorgvuldig en volledig zetenn is de kans groot
dat de informateoverdracht goed verloopt. Docenten kunnen dan namelijk de leerlingen helder en
duidelijk laten weten wat zij van hen in de verschillende lesfasen verwachten. Daardoor neemt de
effectviteit van het leren toe.
Lesfase 0: ontwerpen van de les
De docent zou zich bij het ontwerpen moeten afvragen wat de leerling na afoop van de les meer
moet weten dan toen deze binnenkwam. Dit noemen we de kern van de les. Dit dien je in één zin
weer te geven en het liefst nog in leerlingentaal.
Om te voorkomen dat docenten bij het vaststellen van de leskern alleen uitgaan van de leerstof en
niet van leeractviteitenn verdient het de aanbeveling als de docent bij het losontwerp de volgende
vier begrippen hanteert:
- Leerlingentaal: door de heldere formulering van de docent kan de leerling nagaan in
hoeverre hij op de goede weg zit.
- Betekenisvolheid: het moet betekenis krijgen voor de leerlingen.
- Aansluiten bij voorkennis: de nieuwe kennis blijf eerder hangen als het aansluit bij de
voorkennis.
- Haalbaarheid: de docent moet zich realiseren of de door hem geformuleerde doelstelling
voor alle leerlingen haalbaar is.
Lesgeven en zelfstandig leren – Geerlings
H.2 Lesgeven
Didactsch model:
- Leerdoelen: door leerlingen te verwerven kennis en vaardigheden.
- Beginsituate: cogniteve en motvatonele kenmerken van leerlingen die van belang zijn voor
het bereiken van de leerdoelen.
- Leerprocessen: actviteiten die uitmonden in opslag van kennis in het langetermijngeheugen.
- Leerstof: het inhoudsaspect van de leerdoelen.
- Werkvormen: gedragswijzen van de docentn gericht op het tot stand brengen van
leerprocessen met het oog op het realiseren van leerdoelen.
- Leermiddelen: informatedragers die leerprocessen ondersteunen.
- Evaluate: beoordeling van bereikte leerresultaten.
, H.5 Beginsituatie
Beginsituate van de leerling
Het is ondoenlijk en ook niet zinnig alle mogelijke kenmerken van leerlingen en hun mogelijke
invloed op het onderwijsleerproces in dit boek te behandelen. Gekozen is voor de cogniteve en
motvatonele kenmerken van leerlingen waarvan uit onderzoek is gebleken dat ze succes op school
in hoge mate bepalen. De meest belangrijke cogniteve kenmerken zijn: voorkennisn metacognite en
studievaardigheid. De belangrijkste motvatonele kenmerken zijn: inzetn interessen zelfeffectviteit en
faalangst.
Beginsituate van de docent
De persoon van de leerkracht heef invloed op het gebeuren in de klas. Kenmerkende eigenschappen
van een goede leerkracht: vriendelijk zijn en belangstelling tonen voor de leerling als persoonn gevoel
voor humor hebbenn enthousiasme uitstralen en rechtvaardig zijn.
Docenten zijn weleens geneigd om defensief te atribueren: de goede resultaten schrijven ze toe aan
hun eigen handelen en de negateve resultaten aan tekorten bij de leerlingen.
Beginsituate van klas of studiegroep
De structuur van een netwerk binnen een groep bepaalt mede het verloop en het resultaat van
leerprocessen. De communicatepatronen in een klas zijn onder meer sterk afankelijk van de
werkvormen. Daarnaast kan het waardenklimaat in een klas van grote invloed zijn op het
onderwijzen en leren.
H.7 Leerdeelen en leerstef
Een docent kan niet garanderen dat een leerling beoogde leerdoelen zal bereiken. Dit ligt immers in
de allereerste plaats aan de leerling zelf. Alle leren is in wezen zelfstandig leren. Leren gaat beter
naarmate de lerende een nauwkeuriger beeld heef van de leerdoelen.
Wat leerlingen hebben geleerdn blijkt uit hun gedrag. Gedrag kan betrekking hebben op kennisn
inzichtenn vaardigheden en attudes of houdingen.
Leerdoelen beziten twee aspecten: een inhoudsaspect en gedragsaspect. Het inhoudsaspect is de
leerstofn het gedragsaspect is datgene wat de leerling met de leerstof moet kunnen doen.
Bij het plannen van lessen of het samenstellen van leermateriaal voor zelfstandig leren komt de
vraag naar vorenn hoe leerstofonderdelen didactsch gezien het meest gunstg moeten worden
gerangschikt. Er wordt hierbij onderscheidt gemaakt tussen afankelijke en onafankelijke opbouw.
Bij afankelijke opbouw moet een leerling bepaalde leerstofonderdelen in voldoende mate
beheersenn alvorens hij een volgend leerstofonderdeel met succes kan leren. Bij een onafankelijke
leerstofopbouw kan met de behandeling of verwerving van een leerstofonderdeel min of meer
onvoorwaardelijk worden begonnenn zodat diverse didactsche volgordes mogelijk zijn.
Scholen hebben tot taak onderwijsleersituates in te richten op zodanige wijzen dat leerlingen aan het
eind van de opleiding beschikken over het repertoire aan kennis en vaardigheden dat overeenkomt
met de gestelde eindtermen of kerndoelen. Eindtermen of kerndoelen zijn opgebouwd uit concrete
leerdoelen. Leerdoelen kunnen vanuit een viertal gezichtspunten worden benaderd:
- Gebieden van de persoonlijkheid: cogniteven affecteven sociale en motorische gebied.
- Abstractegraad en termijn: duidelijk je doelen omschrijven.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller 18kim. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
