Visies op de stad, hoorcollege aantekeningen + samenvatting boek
10 views 0 purchase
Course
Visies op de stad (MANBCU102)
Institution
Radboud Universiteit Nijmegen (RU)
Book
Visies op de stad
Dit document bevat uitgebreide uitwerkingen van alle hoorcolleges, en een samenvatting van het boek. Voor elk hoorcollege staat de voorbereidende literatuur zodat je het boek makkelijk kan koppelen aan de hoorcolleges en het goed op elkaar aansluit. Deze voorbereidingen zorgde voor een 8 als eindci...
Visies op de stad
College 1: introductie
College 2: De stad is vele steden
College 3. Denken over de stad
College 4. Globalisering en de stad
College 5. Verstedelijking (openbare ruimtes)
College 6. Energietransitie in de stad
College 7. Steden, toerisme en strijd
College 8. Uitzicht uit het raam
College 9. Politiek en de stad
College 10. Mobiliteit en de stad
College 11. Wereldse steden in het globale zuiden
College 12. Diversiteit/inclusiviteit in de stad
College 13. De toekomst van de stad
1
, 1. Introductie
29-01-2024
Gelezen: studiehandleiding
Rianne van Melik
Hoorcollege 1 introductie
4 typen op basis van hun affiniteit met de stad:
- Bekenners (echte stedelingen): mensen die geboren zijn in de stad en die nooit
ergens anders willen wonen, erg tevreden
- Sympathisanten
- Gebruikers: gaan af en toe naar een stad
- Ontkenners
Hoe is New York over de tijd is veranderd? Rond 1830 was er nog helemaal geen
hoogbouw. 50 jaar later was er enorm veel hoogbouw. Heeft te maken met
technologische ontwikkeling (Bijv. Lift) en status. Snelle overstap van industriestad →
naar dienstenstad.
FIRE (acroniem): Financial – Insurance – Real Estate.
Elke 10 jaar een census (volkstelling). Dus echt langs de deuren, wat is de samenstelling
van de bewoners, wat is hun baan? Enz. Grote fluctuaties in bewonersaantallen.
Bijvoorbeeld in Coronatijd, veel mensen die de stad verlieten.
Groot plan gemaakt (Commisioners plan!) om alle inwoners en functies te kunnen
accommoderen → zo ontstond het patroon van New York (naar boven). Rechte straten
en avenues = gridpatroon. Dit plan was al heel vroeg verzonnen toen er nog maar
100.000 inwoners waren. Plan duurde 60 jaar totdat Manhattan volgebouwd was. Het
was geen makkelijk plan.
Central park is bijv. niks natuurlijks aan.
Nog meer belangrijke plannen:
- Zoning Ordinance 1916→ Hoogbouw, er ontstonden kloven, blokkering van zon
en veel wind in de stad. FAR = Floor area ratio (maximale bouwhoogte). En de
grootte van het perceel. Bepaalde waarde aan een wijk geven, en aan de hand
hiervan wordt een maximum opgesteld van hoe hoog je mag bouwen.
Taartvormige gebouwen: zorgt nog voor daglicht. De begane grond is wel het
belangrijkst. Er werd veel volgebouwd, en er was dus weinig ruimte.
- Herziening bestemmingsplan 1961→ Meer openbaar toegankelijke ruimte
toevoegen aan New York. De gemeente bedacht in 1961 een ander plan:
insentive zoning
- Gemeente ging langs bij particulieren, die gaf particulieren de kans om hoger te
mogen bouwen, indien ze er iets voor terug deden voor de gemeente, een
openbare ruimte. POP’s. Publieke ruimtes op private gronden. Echter zijn deze
parken ook gereguleerd, en gediscrimineerd, bijvoorbeeld: geen daklozen, ze
zeggen dan: “geen toegang voor winkelkarretjes.”. Wordt ook misbruik gemaakt
van deze regeling (slechte kwaliteit). Particulieren die de openbare ruimtes zo
inrichten dat het niet interessant is.
Daarnaast was het verhandelbaar maken van air rights heel belangrijk! Ze
hebben lucht verhandelbaar gemaakt. Bijvoorbeeld bij een laag gelegen kerk, die
niet de maximale bouwhoogte gebruikt (FAR), kunnen de bovenliggende lucht
verhandelbaar maken. Zo kan een naastgelegen gebouw die lucht ‘kopen’ en
hoger bouwen. (Transferable air rights). Hierdoor verandert de skyline dus
heel erg omdat er nog hoger gebouwd kan worden.
2
,Een ander beleid voor het herontwikkelen van een achtergelegen gebied, begon
bij pops. Daarna ‘zero tolerance' beleid van de politie. Daarnaast als 3e beleid
een business improvement district (BID) beleid. Hier was het vrijwillig, een
particulier kan zeggen dat die extra belasting betaald, maar hij/zij kan zelf
bepalen aan wat voor soort aanpak of beheer het wordt besteed.
Conclusies:
- Urbanisering is een relatief recent fenomeen (vanaf de 19e eeuw)
- Stedelijke ontwikkeling sterk gekoppeld aan economische ontwikkeling (en v.v.
stad als motor van de economie)
- Stad als smeltkroes van verschillende mensen → superdiversity
- Veranderende visies op de stad
- Resultaat van een grote diversiteit aan actoren en agenda’s (overheden,
multinationals, ondernemers, burger)
2. De stad is vele steden
31-01-2024
Gelezen: H1 & Wirth (1938)
Rianne van Melik
Samenvatting H1: de stad is vele steden
Wat is een stad eigenlijk? Er zijn meerdere definities aan stad te geven vanuit
verschillende perspectieven: economisch, geografisch, planologisch en milieukundig.
Eerst werd er gedacht het inwoneraantal als maatstaf te nemen voor stedelijkheid, dit is
echter afhankelijk van tijd en plaats, dus is het geen goede maatstaf.
Hoeveel inwoners een plaats nodig heeft om een stad genoemd te worden, hangt samen
met de gemiddelde bevolkingsdichtheid in een land.
Voorbeeld: Een stad als Amsterdam is voor Nederland al redelijk groot met 750.000
inwoners, maar dit is niks vergeleken met Shanghai van 22 miljoen inwoners.
Behalve het inwoneraantal en het al dan niet hebben van stadsrechten, zijn er nog meer
punten die een stad een stad maken op het gebied van economie, ruimtelijke criteria en
sociale criteria:
Stad:
- Grootste gedeelte bevolking werkt in de dienstensector
- Veel verticale bouw: flats, kantoren en gebouwen & horizontale bouw: straten,
pleinen en wijken
- Grote diversiteit aan culturen, leefstijlen en huishoud vormen
Dorp:
- Grootste gedeelte bevolking werkt in de agrarische sector
- Kleinschalige bouw
- Dezelfde families blijven in de dorpen wonen
Voor het definiëren van een stad is haar functie en ontwikkeling van belang, waarbij de
stad functies biedt als wonen, werken, winkelen en leren (jongeren verlaten het
platteland om in economische centra te gaan studeren). → kenmerken van de stad zijn
dus voorzieningenniveau en regionale uitstraling
Volgens Wirth is de stad een specifieke vorm van menselijk samenleven.
Een goede definitie voor een stad bevat elementen die je in elke stad kunt terugvinden,
maar laat tegelijkertijd voldoende ruimte voor variatie tussen de ene en de andere stad.
3
,Voorbeeld: een provinciestad als Utrecht is niet te vergelijken met een metropool als
New York.
Wat alle steden gemeen hebben is dat er een diversiteit aan mensen is die op een vaste
plek samenleven, waarvan economie en gebouwde omgeving een afgeleide zijn.
Stadlucht macht frei: het stedelijk leven vraagt om een nonchalante omgang met
vreemden: dagelijks komt men stedelingen tegen die ze daarna nooit meer zullen zien
en waar ze ook geen behoefte aan hebben.
Mensen uit de creatieve klasse worden vooral door de keuzevrijheid naar de stad
getrokken. Zij kunnen overal terecht qua werkgebied en vinden in de stad hun inspiratie
door het diverse aanbod aan cultuur, horeca en detailhandel.
Volgens Groenman zijn dorpelingen dankzij het moderne verkeer, nieuwe
communicatiemiddelen en schaalvergroting steeds meer op stedelingen gaan lijken.
De circulatie tussen land en stad is enorm gestegen door een toename van het autobezit.
Ons dagelijkse leven beperkt zich niet meer tot onze woonplaats, maar strekt zich uit
over een regio, genoemd de daily urban system.
Het platteland komt in toenemende mate steeds meer in de stad, met bijvoorbeeld wild
tuinieren, stadslandbouw en het houden van bijen in de stad. Ook fietsen en wandelen
stedelingen gemiddeld meer dan dorpelingen door de kleinere afstanden tussen
faciliteiten.
Hoorcollege 2.
1. Definities van de stad
- Bevolkingsomvang
- Economische structuur
- Administratieve / juridische criteria
- Bebouwing
- Sociale structuur (een grote diversiteit aan mensen/culturen/huishoud vormen)
Wirth (1938): een stad is een:
- Relatief groot (omvang)
- Grote dichtheid
- En permanente vestiging, een continuïteit van het bestaan
- Van sociaal heterogene individuen (heterogeniteit), de stad is een smeltkroes dus
veel diversiteit
Kenmerken maken stadsleven fundamenteel anders: meer vluchtige, oppervlakkige
contacten
Geïnspireerd door Toennies: Gemeinschaft
(Gemeenschap, pre-industrieel) → Gesellschaft (samenleving, industrieel)
Vaak toegepast op platteland vs stad: “In een stad zie je veel mensen weinig, in een
dorp weinig mensen veel”
Hoe kwam Wirth tot deze definitie?
- Sociologische achtergrond: meer aandacht voor sociale dan fysieke omgeving
- Elke denker/theorie heeft tijd en plaats
Kritiek op Wirth:
- Negatieve perceptie van de stad
- Focus op individualisme
- Ontkenning van de kracht van de buurt (Gemeinschaft in de stad)
- Kenmerken niet uniek voor de stad (Gesellschaft buiten de stad)
4
, - Gaat uit van duidelijk onderscheid stad/platteland
The metropolis and mental life (1903)
- George simmel; (1858-1918)
- Blasé gedrag: onverschilligheid (indifference) om prikkels op afstand te houden
- Intellectualisme: interactie op basis van hoofd i.p.v. hart
- Op het platteland gaat het in een rustig tempo, je hebt minder prikkels
- Een stad is zintuiglijk super overweldigend, soms is het te veel→ daarom gaan
mensen in de stad zich ‘blase gedragen’ = onverschilligheid om prikkels op
afstand te houden
- Een stad biedt vrijheid van de strikte gedragsregels op het platteland → vraag
aan de kassier hoe het gaat
Blasé attitude
- Bystander effect (Milgram, 1970)
- Lofland (1998): urban etiquette/civil inattention; geen lichaams-/oogcontact,
elkaar ruimte geven, vreemd gedrag negeren):
‘co-presence without co- mingling’ (Goffman, 1963):
- Hoe groter de groep mensen, hoe minder snel er iemand zal helpen → wie neemt
de verantwoordelijkheid
Emile Durkheim (1958-1917)
- Mechanische solidariteit: sociale banden gebaseerd op gewoonten, rituelen,
symbolen (op platteland). Bijvoorbeeld verplicht carnaval vieren, gebonden aan
ritueel.
- Organische solidariteit: sociale banden gebaseerd op onderlinge
afhankelijkheid en specialisatie (in steden). Je komt samen met mensen die je
zelf hebt gekozen, of je zoekt relaties op omdat je iets gemeen hebt met die
mensen.
- Het bestaan van de stad is gebaseerd op mensen die van elkaar afhankelijk zijn
en elkaar aanvullen.
Million / mega / meta / megalopolis
- Million city: >1 miljoen inwoners
- Megacity: > 5 (Hill) à 8 (UN) miljoen inwoners
- Metacity/hypercity: > 20 miljoen inwoners
- Megalopolis: extreem groot geürbaniseerd gebied door het samensmelten van
metropolitane gebieden (bv. San-san...)
Wat zijn wereldsteden?
- Steden met een belangrijke (meestal economisch) rol in wereld stedelijk systeem
(ongeacht bevolkingsomvang of status als hoofdstad)
- Geddens (1915): those places in which a disproportionate amount of the world’s
business is conducted
- Hall (1966): major centres of political power and seats of national and
international institutions → Londen, Parijs, Randstad, Ruhrgebied, Moskou, New
York en Tokyo
- Sassen (1991): global city (economische rol voornamelijk)
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller roosverhagen2004. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.12. You're not tied to anything after your purchase.
