Summary
Samenvatting H1 ons eiland in de ruimte Aarde Aardrijkskunde de geo 5HAVO
- Course
- Level
Samenvatting H1 ons eiland in de ruimte Aarde Aardrijkskunde de geo 5HAVO
[Show more]
Seller
Follow
Noaveldmaat
Reviews received
Content preview
1 Ons eiland in de ruimteDe hoofdvraag in dit hoofdstuk is:
Hoe werkt platentektoniek en welke gevolgen heeft
dit aan het aardoppervlak ?
LI planeet aarde
Deelvragen
1 Hoe is het zonneste/se/ opgebouwd?
2 Hoewordtde ouderdomvande aardegemeten?
3 Hoeis de aarde opgebouwd?
Het zonnestelsel
De aarde is een van de acht planeten in het zonnestelsel
(figuur 1.3). De zon zorgt voor licht en warmte, wat het leven op
aarde mogelijk maakt. Het zonnestelsel maakt deel uit van het
Melkwegstelsel, een sterrenstelsel.
• Mercurius, Venus, de aarde en Mars bestaan uit steen. Jupiter,
Saturnus, Uranus en Neptunus zijn gasplaneten.
• Als de zon een voetbal is, dan zou de aarde een erwt zijn op 33
m afstand, Jupiter is een sinaasappel op 175 m afstand en
Neptunus is een kleine pruim op 1 km.
Tijdschalen
De aarde is ongeveer 4,6 miljard jaar oud. De geologische
geologische
tijdschaal tijdschaal is onderverdeeld in tijdperken, perioden en tijdvakken,
en is gekoppeld aan gesteentelagen die in deze perioden zijn
ontstaan.
• De geologische tijdschaal op basis van de volgorde van
karakteristieke gesteentelagen en fossielen is een relatieve
geologische tijdschaal.
• Door de werkelijke ouderdom van gesteenten te bepalen
(bijvoorbeeld door gebruik te maken van het radioactieve verval),
verkreeg men de absolute geologische tijdschaal.
Kennis over de opbouw van de aarde
Aardwetenschappers hebben maar tot 12 km diepte in de
aarde kunnen kijken (boorgat op het Russische schiereiland Kola)
• We weten toch iets over de opbouw van de aarde
door het bestuderen van aardbevingsgolven. De snelheid
van deze golven door de aarde hangt af van:
1 de dichtheid van het materiaal waar ze doorheen gaan;
2 0f het materiaal vloeibaar is of vast.
Ook de samenstelling van magma en lava bij vulkanen vertelt iets
over het magma in de diepe aarde.
Opbouw van de aarde
Aardwetenschappers delen de aarde op twee manieren in
Zones in (figuur 1.6):
1 naar samenstelling: de kern, de mantel en de aardkorst (steeds
lichter van gewicht);
, viscositeit 2 naar viscositeit (een maat voor de stroperigheid van een stof):
binnen- en buitenkern, ondermantel, asthenosfeer en lithosfeer,
die vast, plastisch (taai-stroperig) 0f vloeibaar Zijn, afhankelijk van
de druk en de temperatuur in de aarde.
kern • Binnen in de aarde zit de kern (mengsel
van nikkel en ijzer). De binnenkern is vast, de buitenkern is
vloeibaar.
mantel • Om de kern ligt de mantel. De ondermantel is plastisch(taai-
asthenosfeer stroperig). De asthenosfeer, het bovenste deel van de mantel tot
aan de lithosfeer, is ook plastisch, maar kan iets makkelijker
stromen dan de ondermantel.
aardkorst • De aardkorst en het afgekoelde buitenste deel van de
mantel vormen samen de lithosfeer die vast en breekbaar is en
lithosfeer drijft op de asthenosfeer. De lithosfeer is onderverdeeld in
aardplaten, die stijf en onbuigzaam Zijn en over de asthenosfeer
glijden. De aardkorst is dikker onder de continenten (35 tot 40,
maar ook wel 70 km) dan onder de oceanen 7 tot 10 km,
gemiddeld 8 km).
graniet • In continentale korst vind ie veel graniet
basalt (figuur 1.7A en B) en de oceanische korst bestaat voor een groot
deel uit basalt (figuur 1.8A en B). Basalt heeft een hogere
dichtheid dan graniet. Doordat een continent lichter is, zal een
stuk lithosfeer met continentale korst hoger op de asthenosfeer
liggen dan een even dik stuk lithosfeer met oceanische korst.
Drijvende continenten
Deelvragen
4 Wat is het actualiteitsbeginsel?
5 Hoe ontwikkelden zich de bewijzen voor het bewegen
van de aardplaten
Catastrofe of niet?
Vanaf de 17• eeuw gingen wetenschappers nadenken over de
ouderdom van de aarde. Een eerste theorie was de
catastrofetheorie, die tot stand kwam vanuit de gedachte dat de
aarde enkele duizenden jaren oud was.
• Maar langzamerhand ging men inzien dat de aarde niet
duizenden jaren, maar vele miljoenen jaren oud moest zijn. De
actualiteitsbeginsel catastrofetheorie maakte plaats voor het actualiteitsbeginsel:
het heden is de sleutel tot het verleden.
Alfred Wegener
In 1912 kwam de Duitse meteoroloog Alfred Wegener met
nieuwe aanwijzingen.
• Hij zag grote overeenkomsten tussen de fossiele
flora en fauna in delen van de wereld die tegenwoordig ver uit
elkaar liggen.
• Hij vond sporen Van vroegere ijskappen met een
ouderdom Van tussen de 200 en 300 miljoen jaar in Afrika,
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Noaveldmaat. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.31. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
68175 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now