Het Job Demands-Resources model:
overzicht en kritische beschouwing
Het Job Demands-Resources model (JD-R model) is een veelgebruikt model om de relaties tussen
werkkenmerken en werkuitkomsten te bestuderen. Het model ver- onderstelt dat hoge werkeisen (job
demands) leiden tot stressreacties en ongezondheid (het uitputtingsproces), terwijl het beschikken over veel
energiebronnen (job resources) leidt tot hogere motivatie en productiviteit (het motivationele proces). In deze
studie bespreken we eerst de veronderstellingen van het model, alsmede de belangrijkste bevindingen van met
dit model uitgevoerd onderzoek. Alhoewel dit onderzoek het model grotendeels ondersteunt, worden er ook
verschillende kritische kanttekeningen gemaakt. Deze hebben betrekking op de kennistheoretische status van
het model, het onderscheid tussen werkeisen, stressoren en energiebronnen, de rol van persoonlijke
hulpbronnen, de verwevenheid van het uitputtings- en motivationele proces, de richting van de veronderstelde
causale relaties, en de toepasbaarheid van het model op collectief/teamniveau. Op basis van deze kritische
kanttekeningen worden suggesties voor toekomstig onderzoek gedaan.
1. Het Job Demands-Resources model
Het JD-R model
o Populair
o Het bouwt voort op eerdere modellen zoals JD-C (Job Demands-Control model) en ERI Effort-Reward
Imbalance)
o Onderscheidt zich door elk werkkenmerk als potentiële bron van werkstress of energie te beschouwen
o Openheid maakt het model breed toepasbaar, maar kan ook leiden tot losse interpretaties
2. De ontwikkeling van het JD-R model
2.1. Het oorspronkelijke JD-R model
o Voorgesteld door Demerouti en collega’s in 2001
o Concentreerde zich op burn-out en baseerde zich op eerdere studies en modellen.
o Onderscheid tussen werkeisen en energiebronnen
o (Gepercipieerde) werkeisen: fysieke of mentale inspanningen zoals werkdruk en conflicten
enkel stressvol wanneer inspanningen om aan de werkeisen te voldoen te hoog is
o (Gepercipieerde) energiebronnen: aspecten die werkdoelen bevorderen en werkeisen en de
kosten die ermee gepaard gaat verminderen, zoals feedback en sociale steun.
o Twee processen die een rol spelen bij burn-out
1. Energetische component: additionele inspanningen om arbeidsprestatie op peil te
houden als er te hoge werkeisen zijn vraagt extra energie: herstel is noodzakelijk,
wanneer dit niet gebeurt, leidt het tot continue activatie die leidt tot lichamelijke en
geestelijke uitputting
o Vooral wanneer weinig energiebronnen
2. Motivationele component: gebrek aan energiebronnen inspelen op werkeisen lukt niet
werkdoelen worden niet gehaald mentale distantie (cynisme)
o Vooral wanneer hoge werkeisen
o Interactie tussen energiebronnen en werkeisen (uitputting): door energiebronnen dalen werkeisen
o Later in het model ook prestatiematen: gevolgen van burn-out
2.2. Het uitgebreide JD-R model
o Bevlogenheid toegevoegd als een positieve tegenhanger van burn-out: gekenmerkt door vitaliteit,
toewijding en absorptie
o Burn-out: aanwezigheid van werkeisen en afwezigheid van energiebronnen ( = oorspronkelijk model)
o Burn-out enkelvoudig construct ( oorspronkelijk model: tweevoudig construct: uitputting & cynisme)
o Burn-out leidt tot gezondheidsproblemen
1
, o Uitputtingsproces: gezondheidsbedreigende proces
o Motivationeel proces: aanwezigheid van energiebronnen zorgen voor extrinsieke en intrinsieke
motivatie (3 behoeftes vervuld)
o Interactie energiebronnen verminderen stress: stress-buffering,
o Energiebronnen vooral belangrijk wanneer er veel stress is
3. Evidentie voor het model
Veel onderzoek van het JD-R model
o Deels om de veronderstellingen van het model te onderzoeken
o Deels om het model te gebruiken als raamwerk voor het bestuderen van andere concepten en
verschijnselen
Beiden bruikbaar om na te gaan in hoeverre het model empirisch ondersteund wordt
3.1. Cross-sectionele en longitudinale evidentie voor het JD-R model
Cross-sectionele evidentie:
o Verschillende studies, uitgevoerd in diverse beroepsgroepen en landen, ondersteunen het uitgebreide
JD-R model.
o In 16 steekproeven is volledige mediatie van burn-out of bevlogenheid gevonden, met significante
verbanden tussen energiebronnen & burn-out en tussen burn-out & uitkomsten in 13 steekproeven
o Gecombineerde (interactie-)effecten van werkeisen en energiebronnen zijn minder onderzocht
o Effect van hulpbronnen vooral positief effect op bevlogenheid als er stress is
o Aanwezigheid van energiebronnen doet het negatief effect van hoge werkeisen op burn-out
verminderen
o Risico burn-out neemt toe en bevlogenheid neemt af bij weinig energiebronnen en hoge
werkeisen zwak interactie-effect dus gecombineerde effecten van werkeisen en
energiebronnen op burn-out en bevlogenheid voegen weinig toe aan de werkkenmerken
afzonderlijk
Longitudinale evidentie: motivationele en uitputtingsproces bevestigd
o Energiebronnen voorspellen bevlogenheid gerelateerd aan betrokkenheid bij het werk
o Werkeisen voorspellen burn-out gerelateerd aan depressie.
o Toename van werkeisen en een afname van energiebronnen leidden tot meer burn-outklachten,
terwijl een toename van energiebronnen samenhangt met een stijging van bevlogenheid.
o burn-out voorspelt ziekteverzuimduur, terwijl bevlogenheid de frequentie van ziekteverzuim voorspelt.
Samenvatting:
o Werkeisen en energiebronnen hebben invloed op burn-out en bevlogenheid op latere tijdstippen
o Longitudinale studies bieden indicaties voor de mediërende rol van burn-out en bevlogenheid
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emilievanhecke. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.87. You're not tied to anything after your purchase.
