Samenvatting Vaderlandse Geschiedenis voor tentamenweek II – Tomas Doolaar – Universiteit
Leiden
Patriotten, Bataven, Fransen (1780-1830)
De Republiek na 1780
- (1780) De Vierde Engelse Oorlog verzwakt de Republiek, die geen vuist
weet te maken.
- Relatief verval van militaire en economische macht. Grotere afhankelijkheid
van andere naties.
- Stadhouder Willem V weet geen oplossing te bieden voor de situatie; hij
wordt in zijn positie als militair leider sterk verantwoordelijk gehouden voor de
problemen.
- Verlies enkele kolonies.
Economie na 1680, redenen voor veral
1. Relatief aan andere landen weinig economische groei. Toegenomen
concurrentie andere landen.
2. Penalties of the pioneer: de economische voorsprong van voorheen
leverde weinig prikkels tot vernieuwing.
3. De stroeve politieke organisatie van de Republiek maakte economische
vernieuwing lastig.
(1780) Amsterdam verliest positie in de internationale handel aan Londen.
Patriotten1
De Patriotten
- Teleurstelling in interne en externa macht van de Republiek.
- Alle lagen van de bevolking vertegenwoordigd en alle religies.
- Anti-Oranjegezinden; anti-Oligarchie. Ook sterke kritiek op de Hertog
van Brunswijk, Willem V’s rechterhand.
- Streefden naar herstel van vroegere macht.
- Streefden medezeggenschap in lokaal bestuur.
- Ontwikkelden nationale pretenties: meer nationalistische en meer gevoel
voor eigen land.
- Aanvankelijk meer een politieke beweging, met heftige politieke debatten
en sterke politisering, dan een militante groep. Wel oprichting van militaire
vrijkorpsen om hun eisen kracht bij te zetten.
- Geloof in een maakbare samenleving: het morele verval van de
Republiek kon worden hersteld. Dit wilden ze via de corporatieve revolutie2.
- Fransgezind en geïnspireerd door de Amerikaanse Revolutie en Verlichte
denkers.
(1784) Radicalisering van de Patriotten
- Zodra Willem V zichtbaar begon te verzwakken begonnen veel
Patriottische Regenten er toch minder voor te voelen om hun macht te delen
met lagere groepen.
- Toename verdeeldheid tussen Orangisten en Patriotten, die hun eigen
geografische zones hadden.
- Botsingen tussen vrijkorpsen en troepen van de Stadhouder.
1
Patriotten: verzamelnaam voor een groepering die als de Nederlandse variant op de
revolutionaire bewegingen overal in Europa.
2
Corporatieve Revolutie: er moest een einde komen aan het absolutisme van de
Stadhouder van Oranje en zijn regenten. Regenten hoefden niet weg, maar moesten wel
gecontroleerd worden door burgerlijke instanties zoals de schutterijen en gildes. Ook
moesten burgers inspraak krijgen bij de benoeming van regenten.
1
, Samenvatting Vaderlandse Geschiedenis voor tentamenweek II – Tomas Doolaar – Universiteit
Leiden
- Pruisische Invasie van Nederland vanwege het gevangennemen van
Wilhelmina van Pruisen door Patriotten. Het Pruisische leger verjaagd vele
Patriotten (die veelal naar Frankrijk gaan) en herstelt de macht van de
stadhouder.
- Pas met de Franse Invasie van 1795 zouden de Patriotten aan de macht
komen met de stichting van de Bataafse Republiek.
(1795-1813) Bataafse Republiek
De Bataafse Republiek.
- Willem V vlucht voor de Franse Invasie, naar Engeland.
- Goede voornemens gebaseerd op de verlichting: vrijheid en gelijkheid,
scheiding kerk en staat, gelijkheid voor alle religies.
- Problemen: grote geldschuld aan Frankrijk, strijd tussen Unitaristen3
en Federalisten4.
- Er wordt al snel een grondwet ontworpen en verworpen, gevolgd door
enkele coups gesteund door de Fransen. De Franse staatsgreep van 1801 leidt
tot de vorming van het Bataafse Gemenebest, ontworpen als Frans
wingewest, onder raadspensionaris Schimmelpenninck.
- Economie in volledige vrije val.
- Almaar toenemende druk van buiten: Brits/Russische invasie wordt
afgeslagen, Napoleon komt aan de macht en de Fransen eisen een grote
financille bijdrage. De Nederlanders bleven te veel tegenwerken, vooral wat
betreft het continentaal stelsel, wat Napoleon aanzette tot het vestigen van het
Koninkrijk Holland.
(1806-1810) Koninkrijk Holland
Koninkrijk Holland
- Opgericht door Napoleon, met zijn broer Lodewijk als koning.
- Lodewijk deed zo hard zijn best een Verlichte, goede koning te zijn voor de
Nederlanders dat Napoleon erg in hem teleurgesteld was. Dit leidde tot de
Franse annexatie van Nederland in 1810.
(1813) Napoleon verslagen, Congres van Wenen; de zoon van Willem V
komt aan in Scheveningen als de toekomstige koning Willem I.
Hervormingen onder Lodewijk Napoleon
- Voorzetting van nationale eenwording en nationale verzoening, door
bijvoorbeeld raadgevers van allerlei achtergrond te gebruiken.
- Nationale feestdagen ingevoerd.
- Invoering nationaal muntenstelsel.
- Burgerlijk Wetboek en Wetboek van Strafrecht; combinatie van Verlicht
Napoleontische wetgeving en Nederlandse tradities.
3
Unitaristen: voor sterk centraal gezag.
4
Federalisten: voor een federale overheid.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tomasdzh. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.79. You're not tied to anything after your purchase.