Samenvatting van het boek Actuele Criminologie en een deel van het rapport Sociale Veiligheid ontsleuteld.
Actuele Criminologie:
Hoofdstuk 1 criminologie: een terreinverkenning
Hoofdstuk 2: beschrijvende criminologie
Hoofdstuk 3: het strafrechtelijk systeem in actie
Hoofdstuk 4: verklaringen voor...
Actuele criminologie hoofdstuk 1, 2 en 3
Hoofdstuk 1 criminologie: een terreinverkenning
1.1. De opdracht van de criminologie
Bij een deel van de toeschouwers die zich met daders identicerene roepen zulke gevoelens
schuldgevoelens op. Het eigen geweten staat niet toe dat men zich bewust in positeve zin
identiceert met een misdadiger. Dit leidt op zijn beurt tot een roep om strenge bestrafing van de
dader. Men roept als het waree de ‘crimineel in zichzelf’ tot de orde.
De identicate met de daders kan ook gevoelens van mededogen oproepen. Geldt in het bijzonder
voor daders die zijn gearresteerde veroordeelden hun straf uitziten. Door het beeld van de onder zijn
straf gebukte gaande gedetneerdee verdwijnt dat van het onschuldige slachtofer van het door hem
gepleegde misdrijf enigszins naar de achtergrond.
Bij de ervaring van medelijden met daders worden soms eveneens persoonlijke frustrates op de
daders geprojecteerd. Toeschouwers die zichzelf tekortgedaan voelene zien de door de polite
gearresteerde daders soms als slachtofers van onrechtvaardige maatschappelijke omstandigheden.
Zowel de dader als de polite kan fungeren als de zondebok voor gevoelens van onvrede met de
bestaande maatschappelijke situate.
Dus criminaliteit:
Identicate met slachtofer vanuit:
-angst/boosheid -> beveiliging/saamhorigheid
->vergeldingsbehoefe
-> dader als zondebok -> eigenrichtng
-mededogen -> slachtoferhulp
Identicate met dader vanuit:
-mededogen -> polite als zondebok -> terrorisme/rellen
-> reclasseringshulp/strafrechtshervorming
-bewondering -> schuldgevoel -> extreme strafehoefe
Om te voorkomen dat oficicle reactes op crimineel gedrag al te zeer door emotes wordt beheerste
is in alle democratecn de berechtng van misdadigers geheel of gedeeltelijk in handen gelegd van
onafankelijkee professionele rechters.
De criminologie probeert over dergelijke emotonele kwestes zo veel mogelijk zakelijke informate te
verzamelen en deze systematsch te ordenen. Zij kan daarom worden beschouwd als het onmisbare
koele oog van de strafrechtspleging. De criminologie beoogt tevens een bijdrage te leveren aan een
objecteve kennis gebaseerde publieke discussie over misdaad en straf.
Een criminoloog is iemand die zich beroepshalve toelegt op de bestudering van misdaad en strafe
maar daarbije net als de rechtere juist wanneer de emotes hoog oplopene het hoofd koel probeert te
houden. Hij of zij streef bij zijn of haar oordeelsvorming naar een zo groot mogelijke mate van
objectviteit. Pas als alle relevante feitene inzichten of argumenten grondig in beschouwing zijn
pag. 1
,genomene komt de criminoloog toe aan zijn eigene al dan niet emotoneel of politek gekleurdee
oordeel.
1.2 Wat is criminologie?
De criminologie is de wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van de aard en
achtergronden van menselijke gedragingen die door de wetgever strafaar zijn gesteld en van de
wijze waarop de overheid en de overige maatschappij daarop reageert.
De criminologie kan worden gezien als een ontmoetngsplaats van beoefenaren van verschillende
wetenschappelijke disciplines.
Geen misdadigere maar delinquent (leterlijk: iemand die in de fout is gegaan). Is minder
veroordelend. Bij dermate ernstge misdrijven wordt er nog wel over misdaad gesproken. In de
laatste jaren wordt er weer meer gesproken over jeugdcriminaliteit en problematsch
jongerengedrag.
De focus van het strafrecht is voortdurend aan veranderingen onderhevig. Criminologen spreken bij
de invoering van nieuwe wetelijke bepalingen waardoor op bepaalde gedragingen strafsanctes
worden gesteld over de ‘criminalisering’ van dergelijk gedrag en bij het schrappen van bestaande
strafepalingen van ‘decriminalisering’. De inhoud van de strafwet verschilt niet alleen per tjdperke
maar ook per land.
Vanaf 1.3 wordt de geschiedenis van de criminologie uitgelegd.
Revolutonair voor zijn tjd was dat Coornhert pleite voor de bouw van gevangenissen om
misdrijfplegers tjdens detente een ambacht te leren en nutg werk te laten doen in plaats van ze ter
dood te brengen of lijfstrafen uit te delen (Renaissance).
De beginselen van Beccaria staan tegenwoordig bekend als de klassieke strafrechtilosoie. Het
legaliteitsbeginsele gelijkheidsbeginsel en proportonaliteitsbeginsel zijn nog steeds de pijlers van ons
strafrechtsysteem (Verlichtng).
19e eeuwe de positvistsche school: het gevangenzeten van misdadigers zou niet gericht moeten zijn
op leedtoevoeginge maar op behandelen en het voorkomen van herhaling.
Lombroso: beweerde dat criminaliteit zijn oorsprong vindt in het feit dat de criminele mens berust op
een terugval in het evoluteproces hij noemt dit atavisme- en biologisch gedetermineerd is om
delicten te plegen. Criminelen zijn dus soort misbaksel van de natuur. Dit blijkt niet alleen uit hun
gelaatsuitdrukking (doorlopende wenkbrauwene scheve neuse laag voorhoofd etc.) maar ook uit hun
voorliefde voor tatoeages en het primiteve karakter van door hen gemaakte schilderijen (uiterlijke
kenmerken sloegen later door in de rassenideologie van Hitler).
Napoleon: registrate en een centraal en uniform georganiseerd systeem van bestuurlijke overhedene
politee Openbaar Ministerie en rechterlijke macht.
Quetelet: voorloper van de Franse milieuschool die verbanden zocht tussen menselijk gedrag en
kenmerken van de samenleving.
In 1922 werd de eerste Nederlandse hoogleraar criminologie aangesteld aan de Universiteit van
Amsterdam. Willem Bonger bouwde voort op de tradite van de Franse milieuschoole maar was ook
socialist en in zijn denken geïnspireerd door het marxisme. Hij legde een zwaar accent op de relate
tussen de ontwikkeling van de criminaliteit en economische condites. Ook was hij een van de
eersten die wees op wat later witeboordencriminaliteit is gaan heten (criminaliteit door lieden die
tot de maatschappelijke elite behoren).
Communistsche denkers als Marx en Engels en criminologische volgers zoals Ferri voorspelden dat
de criminaliteit zou verdwijnen binnen een samenleving met een grotere sociale gelijkheid. Onder de
totalitaire staat van Stalin kwam er aan empirisch onderzoek naar criminaliteit en werden criminelen
naar werk- en heropvoedingskampen gestuurd waar zij omkwamen.
pag. 2
,1900 in Nederland: Nieuwe Richtng. Diverse hervormingen in het strafrecht waaronder introducte
van de criminalistek bij de opsporing en de reclassering bij de strafexecute.
Conclusie: uit het historisch overzicht blijkt dat de criminologie zich de afgelopen anderhalve eeuw
heef ontwikkeld van een hobby van ilosofen en strafrechtsgeleerden tot een zelfstandige
wetenschappelijke discipline. Tevens is duidelijk geworden hoezeer de criminologie steeds beïnvloed
is geweest door ontwikkelingen in andere disciplines en telkens weer onderhevig is geweest aan de
druk van de heersende mens- en maatschappijbeelden.
1.4 aandachtsgebieden binnen de criminologie
A. Beschrijvende criminologie/criminograie
Behelst de statsche verdeling van criminaliteit in tjd en ruimte. Tot de onderwerpen van de
beschrijvende criminologie behoren tevens de beelden die de bevolking heef van de criminaliteit en
de oordelen die men over de polite en strafrechtspleging koestert. In dit boek wordt tot de
producten van de beschrijvende criminologie ook gerekend de statsche beleidsinformate over de
actviteiten van de verschillende onderdelen van het strafrechtelijk systeem.
B. Oorzaken van crimineel gedrag en criminaliteit
De etologie houdt zich bezig met het onderzoek naar de oorzaken van crimineel gedrag en
criminaliteit. De biologische en psychologische criminologie probeert te verklaren waarom individuen
met kenmerk X crimineel gedrag vertonen en individuen met kenmerk Y niet (of niet in dezelfde
mate). De economische en sociologische benadering probeert criminaliteit te verklaren als
maatschappelijk verschijnsel (waarom is bijv. in land A de criminaliteit hoger dan in land B).
C. Reactes op criminaliteit: penologie
De studie van de efectviteit van formele strafen. Verschillende disciplines: police science (het
functoneren van de polite)e forensische psychiatriee de rechtspsychologiee de rechtssociologie en de
rechtseconomie. Gemeenschappelijk kenmerk van deze disciplines: empirische refecte op het recht
en de rechtsspraak.
D. Criminaliteitsprevente
Voorkomen is beter dan genezen. Maatregelen die erop gericht zijn om jonge mensen die tot een
risicogroep behoren af te houden van een criminele levenswijze. Ook de verbetering van de
veiligheid in wijken of winkelgebieden door het ophangen van camera’s of het aanstellen van
stadswachten wordt tot de criminaliteitsprevente gerekend. Door criminologen wordt door middel
van praktjkexperimenten de efectviteit van de verschillende vormen van prevente onderzocht.
E. Victmologie
Hebben oog voor het slachtofer. Deze nieuwe tak van de criminologie poogt vragen te
beantwoorden als: hebben slachtofers van misdrijven bepaalde kenmerken die hen predisponeren
om slachtofer te worden van criminaliteit?
F. Niet-commune criminaliteit
Kunnen de internatonale misdrijvene terrorismee georganiseerde misdaad en
witeboordencriminaliteit toe worden gerekend. De oorzaken en bestrijdingswijzen wijken af van de
veelvoorkomende criminaliteit.
Zie blz. 43 voor samenvatng.
Hoofdstuk 2: beschrijvende criminologie
De eerste opdracht van de criminoloog is om het waarheidsgehalte van dergelijke beweringen zo
objectef mogelijk te toetsen. Het is de opdracht van de criminologie enerzijds om recel bestaande
pag. 3
, problemen als zodanig te benomen en anderzijds om overdrijvingen en mythevorming te
ontmaskeren.
De CBS-statsteken bieden de criminoloog een schat aan statsche gegevens gegevens over misdaad
aan straf. Toch zijn deze cijfers nog zeer onvolledig. Niet alle misdrijven komen immers ter kennis
van de polite. Bij polite verschil tussen:
Haalwerk: misdrijven die de polite zelf constateert door controles uit te voeren. Een toename zegt
niets over de trend in criminaliteitsvormene zegt iets over de trend in de inspanningen van de polite.
Brengwerk: aangifes. Lang niet alle delicten worden door de slachtofers bij de polite gemeld.
Leiden ertoe dat ook de oficicle cijfers van de ter kennis van de polite gekomen misdrijven geen
volledig beeld geven van de gepleegde misdrijven. De politecijfers laten maar een topje van de
ijsberg zien (rest heet zogenoemde verborgen criminaliteit).
De criminologie kan zich voor de beschrijving van de criminaliteit dus niet verlaten op de politecijfers
en is gedwongen zelf gegevens hierover te verzamelene onafankelijk van de polite.
Onderzoeken naar verborgen criminaliteit
De beste methode om inzicht te krijgen in de werkelijke verschijningsvormen van criminaliteit is de
directe observate. Bij de meeste vormen van criminaliteit is de zichtbaarheid echter zeer gering
hetgeen ervoor zorgt dat er bij criminologisch onderzoek niet of nauwelijks van de methode van de
directe observate gebruik kan worden gemaakt.
Andere mogelijkheid: mensen enquêteren over wat ze hebben gedaan of meegemaakt met behulp
van een vragenlijst. Bezwaar is de vraag of deze enquêtes naar waarheid worden ingevuld. Om zo
betrouwbaar mogelijke resultaten te krijgen wordt er vaak volstrekte anonimiteit toegezegd.
Uit dark-numberonderzoek bij plegers van misdrijven kan waardevolle informate worden verkregen
over de omvang van de criminaliteit in een land en tevens over kenmerken van de dader(s). Een
voorwaarde is echter wel dat de steekproef goed wordt getrokkene dat wil zeggen: representatef is
voor de populate waarover de onderzoeker uitspraken wil doen.
Voor het slachtoferschap van criminaliteit hoef men zich in het algemeen niet te schamen. Het is
daarom aannemelijk dat slachtoferstudies vergeleken met zelfrapportagestudies betrouwbaarder
uitkomsten opleveren over de omvang van het aantal gepleegde delicten. Het risico dat men in de
getrokken steekproven bepaalde voor de metng essentcle bevolkingsgroepen miste is bovendien
minder groot dan bij onderzoek naar daderschap onder jongeren (omdat deze doelgroep vaak op
straat hangt en moeilijk te bereiken zijn d.m.v. enquêtes). Een ander pluspunt is dat men informate
kan verzamelen over de aangifebereidheid van slachtofers en hun mate van tevredenheid met de
afandeling door de polite. Een nadeel is dat men geen informate kan verkrijgen over delicten
waarbij geen individueel slachtofer bestaate zoals drugshandel. Een tweede nadeel is dat slachtofers
slechts zelden in staat zijn informate te verschafen over degene die het delict heef gepleegd. De
zelfrapportagestudies en de slachtoferenquêtes vullen elkaar als informatebronnen goed aan.
Zie blz. 82 voor een korte samenvatng.
Hoofdstuk 3: het strafrechtelijk systeem in acte
Het studieobject van de criminologie bestaat uit criminaliteit en de maatschappelijke reacte hierop.
De belangrijkste formele- reacte op criminaliteit in onze rechtsstaat is de toepassing van het
strafrecht.
De belangrijkste onderdelen van dit systeem zijn:
1. De strafwetgever (zowel de centrale overheid als de lagere overheden)
2. De polite en andere instantes met opsporingsbevoegdheid
3. Het Openbaar Ministerie (de oficieren van justte)
4. De zitende magistratuur (de rechters)e bijgestaan door de grifie
pag. 4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lisanne1997. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.
