Materieel strafrecht
LEH 5 Deelneming aan strafbare feiten
Inleiding
In deze leereenheid staat centraal: De verschillende vormen van deelneming (aan een strafbaar feit).
Hierna wordt gesproken over: deelneming of deelnemingsvormen.
In beginsel geldt: Strafbaar is de pleger van het strafbaar feit (fysieke daderschap). Dat is degene die zelf alle
bestanddelen van de delictsomschrijving vervult.
Echter, ook deelnemers (= degenen die een minder vergaande bijdrage) aan een strafbaar feit (leveren) kunnen
onder voorwaarden strafbaar zijn (= deelneming aan een strafbaar feit).
Een deelnemer aan een strafbaar feit kan dus strafbaar zijn ondanks hij niet zelfstandig alle bestanddelen van
de delictsomschrijving heeft vervuld.
Artt. 47-52 Sr. = Regels over deelneming aan een strafbaar feit.
In het Sr. is veel overlapping en leemten tussen de verschillende deelnemingsvormen. In de jurisprudentie zijn
de verschillende deelnemingsvormen van elkaar afgebakend.
Voorbeeld:
Zo is bepaald dat de feitelijke pleger bij doen plegen straffeloos is, anders dan bij uitlokking waar de uitgelokte
zelf ook aansprakelijk moet zijn.
Terwijl de medeplichtige ondersteuning biedt aan iemand die al van plan is om een delict te begaan, neemt de
uitlokker zelf het initiatief en zorgt hij ervoor dat het opzet ontstaat bij de uitgelokte.
Verder moet de bijdrage van de medepleger van dusdanig gewicht zijn dat hij als dader wordt aangemerkt,
terwijl de medeplichtige alleen een ondersteunende bijdrage levert aan de totstandkoming van het strafbaar
feit.
Er zijn twee soorten deelnemers, namelijk:
1. Daders (art. 47 Sr.):
o Degene die het strafbaar feit materieel en persoonlijk, met of zonder rechtstreekse
medewerking van andere, pleegt.
o Degene die het strafbaar feit pleegt, niet persoonlijk maar door tussenkomst van een ander,
als werktuig in zijne hand, wanneer die ander wegens de onwetendheid waarin hij verkeert,
de dwaling waarin hij is gebracht of het geweld waarvoor hij zwicht, handelt zonder opzet,
schuld of toerekenbaarheid.
o Zij die met anderen datgene verrichten wat het strafbare feit uitmaakt, en zo opzettelijk tot
het plegen daarvan medewerken (= medeplegen).
o De uitlokkers (= de auctores intellectuales) in hen is de oorzaak van het strafbare feit gelegen,
zij brengen het rechtstreeks teweeg, zonder hen zou het strafbaar feit niet gepleegd zijn.
De doen pleger, medepleger en uitlokker worden met de pleger samen als daders gestraft. Zij worden
dus gelijk geschaald met de dader. Of anders gezegd: zij worden met de pleger gelijkgesteld.
Dit betekent niet dat de strafsanctie ook hetzelfde moet zijn.
2. Medeplichtigen (art. 48 Sr.):
o Zij die gelegenheid, middelen of inlichtingen verschaffen tot het plegen van het strafbaar feit.
o Zij die behulpzaam zijn bij het plegen.
De medeplichtigheid dat strafbaar is, is beperkt tot misdrijven als grondfeit.
Bij strafbare medeplichtigheid wordt korting op het strafmaximum toegepast.
Art. 51 Sr. = Strafbare feiten kunnen ook worden begaan door rechtspersonen.
Pagina 1 van 28
,Bij deelneming gaat het om:
Voorafgaande betrokkenheid aan het strafbare feit ( = consecutief).
Gelijktijdige betrokkenheid aan het strafbare feit (= simultane).
Kortom, men kan aan een strafbaar feit alleen deelnemen door vóór of bij het plegen daarvan verrichte
handelingen.
Echter, het is soms lastig om vast te stellen wanneer een strafbaar feit is voltooid.
Voorbeelden:
Het ophalen en wegbrengen van een pleger van een moord kan worden gezien als behulpzaamheid na
dit strafbare feit dat zelfstandig strafbaar is gesteld in art. 189 lid 1 Sr.
Als die behulpzaamheid is gebaseerd op een afspraak die al eerder was gemaakt, dan kan ook worden
gesproken van medeplichtigheid aan moord. De moordenaar handelde dan in het besef dat hij zou
kunnen ontkomen, de afspraak met de medeplichtige en het effect daarvan behoeven dan zeker niet
alleen in de periode na de moord te worden gesitueerd.
De medeplichtigheid bij doorvoer van drugs. Die is niet strafbaar wanneer de hulp plaatsvindt na
inbeslagname ervan, maar als de afspraken over zulke medeplichtigheid eerder waren gemaakt, is
medeplichtigheid aan invoer van dezelfde drugs wel goed denkbaar.
Tevens is soms deelneming na het plegen van het strafbaar feit ook strafbaar.
Heling
= Heling is het kopen, bezitten of verkopen van gestolen artikelen en voertuigen.
Witwassen
= Witwassen is het uitvoeren van transacties met als doel om de illegale oorsprong van geldsommen
of andere zaken te maskeren. Het doel van witwassen is om illegaal verkregen vermogen te kunnen
besteden of investeren zonder dat de illegale oorsprong bewezen kan worden.
, Leerdoelen
De verschillende deelnemingsvormen.
De algemene vereisten die gelden voor strafwaardige deelneming.
De voorwaarden waaronder de verschillende deelnemingsvormen strafbaar zijn.
De jurisprudentie waarin deze voorwaarden (verder) zijn ontwikkeld.
De werking en gevolgen van de accessoriteit.
De werking van art. 46a Sr.
De strafmaxima die gelden voor deelnemingsvormen.
Samengestelde en meervoudige deelneming.
Gecombineerde deelneming (i.c.m. poging en voorbereiding).
De hierboven beschrevene en criteria zoals die volgen uit de bijbehorende jurisprudentie toepassen in
een casus.
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller demeta. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $16.84. You're not tied to anything after your purchase.