Summary
Samenvatting 2.1 - De grensoverschrijdende overheid
- Course
- Institution
Samenvatting module 2.1. - Leerjaar 2023/2024 - Cijfer: 8,7
[Show more]
Seller
Follow
ilqvanmuijden
Reviews received
Content preview
Samenvatting module 2.1 – De grensoverschrijdende overheidSamenvatting module 2.1
Week 1 – Parlement, regering en wetgeving
Parlementair stelsel (in Nederland)
Het parlementair stelsel is een van de manieren van hoe een land bestuurd kan worden. Bij een
parlementair stelsel is de regering afhankelijk van de Eerste en Tweede kamer. Bij een parlementair
stelsel wordt er gestemd op kandidaat-Kamerleden. Als een kandidaat-Kamerlid een bepaald aantal
stemmen krijgt dan mag deze persoon voor zijn politieke partij in de kamer gaan zitten.
Bij een parlementair stelsel is de regering afhankelijk van de kamers. De coalitie dient namelijk een
meerderheid te behalen om een bepaalde wet er doorheen te krijgen.
Regering
De regering bestaat uit de koning en de ministers, art. 42 lid 1 Gw. Een oude benaming voor de
regering is de Kroon. Daarnaast is de Koning onschendbaar, dit houdt in dat de ministers
verantwoordelijk zijn voor het doen en laten van de Koning, art. 42 lid 2 Gw.
Staten-Generaal
De Staten-Generaal is de Eerste en de Tweede kamer gezamenlijk, art. 51 lid 1 Gw. Het parlement in
Nederland is bi-cameraal. Dit houdt in dat er twee kamers zijn, namelijk de Eerste en de Tweede
Kamer, art. 50 e.v. Gw. Let op: de Eerste Kamer heeft geen initiatiefrecht en mag dus geen wetten
bedenken!
Coalitie
Uit de leden van de Tweede Kamer moet er een coalitie gevormd worden. De coalitie bestaat
uiteindelijk uit de partijen die gezamenlijk de meerderheid van de zetels in de Tweede Kamer heeft.
De partijen die dan overblijven heet de Oppositie. De Oppositie kan ook wetsvoorstellen doen maar
heeft over het algemeen een meer controlerende taak van de Coalitie.
Kabinet
Het kabinet bestaat uit alle ministers en hun staatssecretarissen.
Taken en bevoegdheden van de Tweede Kamer
De Tweede Kamer heeft o.a. de taak om:
- het volk te vertegenwoordigen, art. 50 Gw;
- wetgeving vast te stellen, art. 81 Gw: De vaststelling van wetten geschiedt door de regering
en de Staten-Generaal gezamenlijk;
- de regering te controleren, vloeit voort uit art. 42 lid 2 Gw;
- de jaarlijkse begroting vast te stellen (Prinsjesdag), art. 105 Gw.
Taken en bevoegdheden van de Regering
De Regering heeft o.a. de taak om:
- het dagelijks bestuur te voeren;
- wetgeving vast te stellen, art. 81 Gw;
- bestuurswetgeving: amvb’s, vloeit voort uit art. 89 Gw;
- toezicht te houden en te handhaven, art. 134 Gw;
- beschikkingen te wijzen (bijv. benoemingen en vernietiging);
- de jaarlijkse begroting vast te stellen, art. 105 Gw.
1
,Samenvatting module 2.1 – De grensoverschrijdende overheid
Rechten in de Eerste Kamer:
- Recht op informatie vragen aan de ministers en staatssecretarissen, art. 68 Gw.
- Enquêterecht, art. 70 Gw.
- Indienen van een Motie, art. 93 Reglement van orde van de Eerste Kamer.
- Begroting/budgetrecht, art. 105 lid 3 Gw.
Rechten in de Tweede Kamer:
- Recht op informatie vragen aan de ministers en staatssecretarissen, art. 68 Gw.
- Enquêterecht, art. 70 Gw.
- Recht van initiatief, art. 82 Gw.
- Amendement, art. 84 Gw.
- Indienen van een motie, art. 8.20 Reglement van orde van Tweede Kamer.
- Begroting/budgetrecht, art. 105 lid 3 Gw.
Monisme en dualisme
Een regering is monistisch indien de wetgevende (Staten-Generaal) en de uitvoerende macht
(regering) zeer met elkaar verweven zijn. De tegenhanger, dualisme, is aan de orde indien de
wetgevende en de uitvoerende macht niet met elkaar verweven zijn. Bij monisme zal een wet dus
makkelijker erdoorheen komen dan bij dualisme.
Trias Politica
De Trias Politica, ook wel de scheiding der machten, hebben drie categorieën die zich over het
algemeen niet met elkaar zouden mogen bemoeien bij een zuivere democratie. In Nederland hebben
we een machtenscheiding die niet helemaal zuiver is. In Nederland bemoeien namelijk zowel de
wetgevende als de uitvoerende macht zich met elkaar.
Presidentieel stelsel (VS)
Bij een presidentieel stelsel stem je in plaats van op kandidaat-Kamerleden op een
presidentskandidaat. Bij een presidentieel stelsel is de president (uitvoerende macht) niet afhankelijk
van het Congress (wetgevende macht). Dus als in het Congress geen meerderheid is van de partij van
de president dan kan de president alsnog blijven zitten. Als dit in Nederland, of bij een ander land
waarbij er een parlementair stelsel gehanteerd wordt, zou gebeuren dan zou de Minister-President
moeten opstappen.
Wetgeving
Je hebt twee soorten wetten in Nederland. Je hebt een wet in formele zin en een wet in materiële
zin. Een wet in formele zin is een wet die vastgesteld is door de Staten-Generaal gezamenlijk, art. 81
Gw. De Staten-Generaal is dan ook de formele wetgever. Een wet in materiële zin is een wet die
vastgesteld is door lagere overheden. Dit zijn regelingen die algemeen geldend zijn.
Een wet in formele zin herken je vaker aan het woord ‘wet’ in de naam van de wet. Als je het woord
‘wet’ in de naam van de wet ziet staan dan weet je dat het een wet in formele zin is.
Voorbeelden
- Een wet in formele zin die tevens niet een wet in materiële zin is: het aangaan van het
koninklijk huwelijk, art. 28 lid 1 jo. lid 3 Gw.
- Een wet in materiële zin die tevens niet een wet in formele zin is: APV, ministeriële
verordeningen, gemeentelijke verordeningen, amvb’s.
- Een wet in formele zin die tevens een wet in materiële zin is: het hele wetboek van Strafrecht
(Het is dus ook een wet in materiële zin omdat het ook algemeen geldend is)
- Een wet die zowel niet een wet in formele zin als een wet in materiële zin is: een beschikking.
2
, Samenvatting module 2.1 – De grensoverschrijdende overheid
Totstandkoming wet in formele zin
Een wet in formele zin komt tot stand door een voorstel vanuit de regering, art. 81 e.v. Gw. Ook kan
er een voorstel vanuit de Tweede Kamer komen (initiatiefwet), dit gebeurt niet heel vaak, art. 82 Gw.
Amendement
Zolang een voorstel van een wet, ingediend door of vanwege de koning 1, niet door de Tweede Kamer
onderscheidenlijk de verenigde vergadering is aangenomen, kan het door haar, op voorstel van een of
meer leden, en vanwege de regering worden gewijzigd, art. 84 Gw.
Hiërarchie van regelgeving
1. Statuut en algemene rechtsbeginselen -> Grondwet
2. Wet in formele zin (art. 81 Gw)
3. Algemene maatregel van bestuur
4. Ministeriële regeling
5. Provinciale verordening
6. Gemeentelijke verordening
Toetsingsverbod Grondwet
In art. 120 Gw staat dat de rechter niet in de beoordeling treedt aan de grondwettigheid van wetten
en verdragen. Dit houdt in dat de rechter nooit een wet/verdrag mag toetsen aan de Grondwet.
Week 2 – Internationaal recht en fundamentele rechten
Bronnen van het internationaal recht
Een het internationaal recht heb je veel bronnen, namelijk:
- Ius cogens: het dwingende recht;
- Verdragen;
- Internationaal gewoonterecht;
- Besluiten van internationale organisaties;
- Andere rechtsbronnen.
Verdrag
Een verdrag is een soort regeling dat geldt tussen twee of meer landen. Hierin kunnen regels worden
afgesproken over bijvoorbeeld mensenrechten. Je hebt verschillende soorten verdragen, namelijk:
- Bilaterale verdragen: een verdrag tussen twee staten;
- Multilateraal verdrag: een verdrag tussen meer dan twee staten;
- Regionaal verdrag: een verdrag dat geldt voor een bepaalde regio;
- Mondiaal verdrag: verdragen met een wereldwijde strekking (voorbeeld: Verenigde Naties);
- Contractueel verdrag: rechten en plichten die tussen specifieke staten beschreven zijn;
- Rechtscheppend of collectief verdrag: een verdrag om problemen in de internationale
gemeenschap te tackelen.
Inhoud van een verdrag
Een verdrag is meestal een hele lap tekst. Hieronder staan verschillende onderwerpen die in een
verdrag staat:
- Preambule: in de preambule is het doel van het verdrag opgenomen. De preambule staat
vaak vooraan in een verdrag.
1
De koning dient niet letterlijk een wetsvoorstel in maar een voorstel van een wet wordt bij Koninklijke
boodschap ingediend.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ilqvanmuijden. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.99. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73243 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now