Dit document is een samenvatting van de historische context Steden en Burgers in de Lage Landen van het examenkatern van memo voor het eindexamen geschiedenis VWO. De samenvatting begint met een opsomming van de leerdoelen per deelcontext en gaat daarna beknopt in op de inhoud van de deelcontext. M...
1 Steden en burgers in de Lage Landen (1050 – 1700)
- Beschrijf hoe in de Nederlandse gewesten vanaf de 11e eeuw een agrarisch-urbane samenleving ontstond
- Leg uit welke gevolgen stadsrechten hadden voor de economische, culturele en politieke positie van de stad
- Leg uit hoe Vlaanderen zich in de late middeleeuwen tot een economisch succesvolle regio ontwikkelde
- Leg uit waarom de opkomst van steden leidde tot politieke spanningen tussen de adel en de patriciërs enerzijds en de boeren en ambachtslieden
anderzijds
1050 – Nederlanden deel van Heilige Roomse Rijk, werd bestuurd op feodale wijze
Leenheer (keizer) en leenmannen (hertogen en graven), bescherming in ruil voor diensten
Nederland is dunbevolkt, veengronden Ongeschikt voor landbouw en nauwelijks verstedelijkt (zelfvoorzienend)
11e eeuw – Landbouw wordt productiever
Oorzaken:
I. Meer land om te bebouwen; kappen bossen en droogleggen moerassen en venen
II. Drieslagstelsel; leverde meer graan op
III. Nieuwe technieken; betere ploeg en os werd vervangen door paard
Hogere productie landbouw Bevolkingsgroei
Gevolgen:
I. Specialisatie; niet iedereen hoefde meer op het land te werken
II. Herleving van de handel
De herleving van de handel zorgde voor verstedelijking, en behoefte aan geld als ruilmiddel: monetaire economie
Ontstaan agrarisch-urbane samenleving
Opkomst steden politieke veranderingen
Stedelingen willen stadsrechten van de lokale vorst, om zelfstandige eenheid te worden en economische/politieke belangen te beschermen. Stedelingen
mogen dan zelfbestuur en recht spreken, en hun stad verdedigen. Vorst krijgt in ruil voor stadsrechten, belastingen en militaire steun.
Inwoners van steden = burgers/poorters Vormen burgerij
Burgers hadden voorrechten, zoals recht op ambacht of bestuursfuncties
Om toe te worden gelaten tot burgerij moest worden betaald, toestroom aspirant-poorters was nodig voor onderhouden van de stad
, Nieuwe poorters brachten kapitaal en kennis mee Stad kan ontwikkelen en specialiseren
Steden met stadrechten hadden marktrecht, stad houdt markt en vorst zorgt voor veiligheid
Kooplieden en boeren kwamen naar markten, bijv. om overschotten te verkopen Grote steden kregen belangrijke marktfunctie voor omliggend gebied
Verzorgingsgebied = het gebied rondom een stad, waarvoor die stad een economische functie heeft
11e eeuw – Vlaanderen meest verstedelijkte gebied in Europa (onderdeel Franse Rijk)
Tot 1300 was Atrecht het economische zwaartepunt
Oorzaken:
I. Atrecht werd hoofdstad van een bisdom, aanwezigheid van bisschop zorgde voor veel werkgelegenheid en grote vraag luxeproducten
II. Grote bouwprojecten (kerken) trokken werklieden uit omgeving aan
III. Men was gespecialiseerd in schapenhouderij centrale plaats lakennijverheid (motor Vlaamse economie)
Succesvolle handel zorgde voor sociale verschillen & kooplieden krijgen grotere machtspositie:
I. Rijke kooplieden (patriciërs) verdelen bestuursfuncties onder elkaar en onderscheidde zich van het ‘gemeen’
II. Patriciërs treden op als geldschieter voor lokale vorst, die een hierdoor schulden opbouwen
Ambachtslieden in steden verenigden zich in gilden, om hun belangen te bewaken
Kooplieden verenigen zich ook en worden zo nog machtiger bepalen werkomstandigheden en lonen ambachtslieden
Ambachtslieden beschuldigen patriciërs van corruptie en machtsmisbruik
In Vlaanderen komen de ambachtslieden in opstand tegen patriciërs:
1302 – Guldensporenslag
Franse leger & patriciërs vs. Vlaamse boeren & ambachtslieden
Vlamingen verslaan Franse leger
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller KarlijnAV. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.59. You're not tied to anything after your purchase.
