STAP 1: FORMULERING PROBLEEMSTELLING EN ONDERZOEKSVRAGEN
1.Wat is een literatuuronderzoek?
Literatuur = geheel van verzamelde kennis rond een bepaald onderwerp in een bepaald domein van de
wetenschappen.
Literatuuronderzoek = “een overzicht van bestaande kennis en inzichten uit de vakliteratuur over het
praktijkprobleem dat centraal staat in je onderzoek”
• Beeld krijgen van bestaande kennis over het onderzoeksonderwerp
• Vertrekt vanuit een probleemstelling en onderzoeksvragen
• Beschrijven van (de relatie tussen) kernbegrippen relevant voor het onderzoeksonderwerp
• Verschillende perspectieven of stromingen binnen één onderzoeksonderwerp in kaart
brengen
• Is gebaseerd op wetenschappelijke en vakliteratuur waarnaar in APA-stijl wordt gerefereerd.
2 soorten literatuuronderzoek:
- Literatuuronderzoek kan een zelfstandige vorm van onderzoek zijn.
→ Deze soort van literatuuronderzoek bestaat dan op zichzelf zonder een empirisch
onderzoeksluik nadien en beoogt te komen tot een stand van zaken rond de probleemstelling
& de onderzoeksvragen.
- Literatuuronderzoek kan ook deel uitmaken van een empirische studie.
→ Deze soort van literatuuronderzoek beoogt dan voorafgaandelijk aan het empirisch onderzoek
om:
Te komen tot een formulering van een probleemstelling en onderzoeksvra(a)g(en);
De stand van zaken inzake kennis omtrent de probleemstelling & de
onderzoeksvragen weer te geven;
Inspirerend te zijn inzake theorieën en/of onderzoeksmethoden.
- Een literatuuronderzoek schrijf je op wetenschappelijke wijze neer in een literatuurstudie!
Literatuuronderzoek met rapportering in literatuurstudie:
1. Inhoud
Een literatuurstudie bestaat uit:
Een probleemstelling
Het eigenlijke literatuuroverzicht
Een conclusie als antwoord op de probleemstelling & onderzoeksvragen en pistes voor verder
onderzoek
Een bibliografie waaruit blijkt op welke bronnen de literatuurstudie gebaseerd is.
2. In de probleemstelling komt:
Een beschrijving en situering van het probleem = context
Een beschrijving van de maatschappelijke relevantie en context (micro, meso, macro)
De onderzoeksvraag
3. In het literatuuroverzicht komt: een overzicht van alle informatie uit bruikbare bronnen die een
antwoord geven op je onderzoeksvraag. Dat kan zowel theorie als onderzoek als specifieke
hulpverlening of methodieken zijn. Alle inhoud die hier staat; is relevant voor het beantwoorden van je
onderzoeksvraag.
, 4. In de conclusie komt:
Een antwoord op de onderzoeksvraag
Tekortkomingen van de huidige literatuurstudie
Pistes voor toekomstig onderzoek
2. Wat is een probleemstelling?
Praktijkgericht onderzoek (PGO) is onderzoek gericht op de oplossing van praktijkproblemen.
Elk PGO start met het formuleren van een praktijkprobleem.
Omdat men ervan uitgaat dat de bestaande situatie onwenselijk is en er best verbetering in wordt
aangebracht, is van ‘probleemstelling’ sprake.
Een probleemstelling van een onderzoek is dus informatie omtrent een inhoudelijk onderwerp dat aangeeft
waarover het onderzoek zal gaan.
Wat zijn de elementen van een probleemstelling?
- Het onderzoeksonderwerp is meestal vrij algemeen → nood aan afbakening
- Een probleemstelling is wat specifieker
- Drie elementen van een probleemstelling: afbakening, relevantie, doelgericht
- Nuttige vragen bij het opstelling van een probleemstelling van een literatuuronderzoek:
Wat? (vb. gedrag probleemgedrag depressie)
Welbepaalde groepen (wie?)
Nut voor de praktijk
, Het eerste element: afbakening
Een onderzoeker wil onderzoek doen naar de problematiek van eenzaamheid (= onderzoeksonderwerp).
Eenzaamheid is een ruim onderzoeksonderwerp en dient dus afgebakend te worden in de
probleemstelling.
Het tweede element: relevantie
Een probleemstelling moet ook altijd de relevantie van het onderzoek schetsen.
Maatschappelijke relevantie: Op welke manier is het onderzoek relevant voor de maatschappij?
Mogelijke bijdrage op verschillende niveaus:
Macro: bijdrage op breed maatschappelijk vlak
Meso: bijdrage voor één of meerdere organisaties uit het werkveld of voor een beroepsgroep
Micro: bijdrage voor specifiek persoon of specifieke doelgroep
Theoretische relevantie van het onderzoek: Draagt het onderzoek bij tot de bestaande kennis?
Bij PGO ligt de nadruk op de maatschappelijke relevantie voor het werkveld!
Het derde element: doelgericht
Probleemstelling zo formuleren dat deze duidelijk richting geeft aan het verdere onderzoek
Via een probleemstelling duidelijk aangeven dat er inzichten opgedaan moeten worden naar de
vooropgestelde problematiek.
Inzichten kunnen zowel kennis- als oplossingsgericht zijn
3. Wat zijn onderzoeksvragen?
- De afgebakende probleemstelling mondt uit in onderzoeksvragen.
- Onderzoeksvragen zijn VRAGEN die men via onderzoek wil beantwoorden.
- Ze vormen de RODE DRAAD doorheen het volledige onderzoek.
- Vaak is er één centrale onderzoeksvraag die verder verfijnd wordt in deelonderzoeksvragen.
4. Welke eisen worden aan correcte onderzoeksvragen gesteld?
- Omdat onderzoeksvragen de rode draad doorheen onderzoek vormen, is een zorgvuldige formulering
ervan nodig.
- Een onderzoeksvraag is een vraag!
Onderzoeksvragen:
- gaan over één vraagonderwerp;
- zijn eenduidig, d.w.z. maar op één manier te interpreteren;
- zijn specifiek, d.w.z. voldoende afgebakend;
- zijn haalbaar, d.w.z. praktisch uitvoerbaar
- zijn maatschappelijk en/of theoretisch relevant.
5. Beschrijven van een probleemstelling en de onderzoeksvragen
Je schrijft een probleemstelling en de daaruit voortvloeiende onderzoeksvragen volgens een trechterstructuur!
Daarbij beschrijf je eerst de algemene context van je onderzoeksonderwerp en dat verfijn je dan naar een
specifieke context waarbij je je onderwerp afbakent, de relevantie hiervan schetst en dit als aanleiding/opstap
gebruikt voor je onderzoeksvragen, waarmee je je probleemstelling dan eindigt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper aureliesals. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor $5.43. Je zit daarna nergens aan vast.